ivanhoe

PIET SWIMBERGHE

Dit tableau is onderaan getekend door Gustaf Wappers, wat stelt het voor?

Onze specialist ter zake is uiteraard conservator Norbert Hostyn van het Museum voor Schone Kunsten van Oostende, die zich toelegt op de negentiende en twintigste eeuw. Volgens hem inspireerde de iconografie van de negentiende eeuw zich op zowel de eigentijdse als op de historische literatuur. Bijgevolg is een encyclopedische kennis van de negentiende-eeuwse literatuur onontbeerlijk voor wie zich met de beeldende kunst van die tijd bezighoudt. Om bijvoorbeeld in een meisje met een grote wateremmer of een zigeunermeisje met een geit respectievelijk Cosette uit Les Misérables of Esmeralda uit de Nôtre Dame de Paris van Victor Hugo te herkennen. Dit schilderij heeft een soortgelijke verklaring. Volgens de conservator gaat het om een scène uit Ivanhoe, het enorm populaire verhaal van Sir Walter Scott, verschenen in 1820. Hier zien we de wraakscène, de confrontatie tussen de boosaardige ridder Front-de-Boeuf en Ulrica, de dochter van Torquil Wolfganger, de door Front-de-Boeuf vermoorde vorige eigenaar van het kasteel. Jarenlang opgesloten in een torenkamertje moest ze plaats ruimen voor een jongere gevangene. Zo zag ze haar kans schoon de belegeraars van het kasteel een handje te helpen door de houtvoorraad in brand te steken. Hier zien we de gewonde en bedlegerige Front-de-Boeuf en Ulrica die hem aan zijn slechte daden herinnert en vertelt de belegeraars te hebben geholpen. Dit alles verklaart ook de voorstelling van de brand op de achtergrond (op de foto nauwelijks zichtbaar). Schilders als Eugène Delacroix, Ary Scheffer en Gustaf Wappers (Antwerpen, 1803 – Parijs 1874) dweepten met deze thema’s. Van Wappers bestaat er geen recente oeuvrecatalogus, de twee negentiende-eeuwse monografieën (van Lüthereau uit 1862 en Billung uit 1880) zijn blijkbaar onvindbaar, zelfs in de grote bibliotheken van ons land. We kunnen wel de literatuur van Gustaf Wappers en zijn school van J. Buyck uit 1976 aanraden.

Dit merkwaardige doek is, aldus de conservator, slechts echt charmant voor wie de achtergrond kent, iemand zonder kennis van de romantiek beschouwt dit wellicht als een horreur. De marktwaarde ligt algauw rond de 12.000 euro.