Dat ze opvallende meubelen maken wisten we al, maar dat de ontwerpers Humberto en Fernando Campana meewerkten aan een Frans ballet gebaseerd op Ovidius ? En dat een Belg daarvoor verantwoordelijk is ? Een dubbelinterview met de Braziliaanse broers die dit jaar hun 25-jarig jubileum vieren.

Ze maakten stoelen van houtsnippers, teddyberen, touwen en lapjes leer. “We vertalen eenvoudige, arme materialen tot iets nobels”, zeggen Humberto en Fernando Campana zelf. Geen wonder dat Frédéric Flamand, de Belgische choreograaf en directeur van het Ballet National de Marseille hun hulp inriep voor zijn persoonlijke interpretatie van enkele verhalen uit de Metamorphosen van Ovidius – waarin personages en objecten voortdurend onverwachte gedaanteverwisselingen ondergaan. Vorig jaar tekenden de Braziliaanse broers de set én de kostuums voor die balletopvoering.

Afvalmaterialen gebruiken is anno 2008 hip, want ecologisch verantwoord, maar voor jullie is het vanzelfsprekend ?

Fernando : We hebben nu de Aguapè stoel voor Edra getekend. Het zijn verscheidene lagen lederen lapjes. Zij vormen de structuur van de stoel, de schelp. Vorig jaar ontwierpen we de Leather Works fauteuil, ook voor Edra. Toen plakten we de lederen lapjes op een frame, nu is het frame zelf uit lapjes gemaakt. De stoel is genoemd naar een Zuid-Amerikaanse plant die nabij onze woonplaats São Paolo voorkomt. Het is een waterfilter, en wordt gebruikt om huisafval te zuiveren. Dat filteren is bijna symbolisch wat we ook met andere materialen doen. Gewone, normale dingen en eenvoudige materialen zo nobel mogelijk vertalen.

Het was uit noodzaak dat we op een duurzame manier begonnen werken. In Brazilië zagen we – en zien we nog altijd – dat het tropische hout verdwijnt. Braziliaans design, dat was teak. Dat pad wilden we 25 jaar geleden per se vermijden. Maar met plastic werken was ook niet zo simpel. Er was geen plasticverwerkend bedrijf in Brazilië. Injection moulding bestond gewoon niet. Dus kochten we afval op, het was goedkoper om op die manier te werken. We werkten bijvoorbeeld met ijzer. Elke poot van de stoel was anders. Een andere stoel maakten we van karton. Het was onze manier om de ultieme stoel te maken. We hadden geen keuze. De Favela Chair is echt recuperatie. We kopen afval bij de omringende houtverwerkende bedrijven. Dat is mogelijk, want de stukjes vereisen geen specifieke afmeting. Dat geldt ook voor de Aguapè.

We gebruiken niet per definitie recyclage, maar we tonen wel dat het kan. Maar niet al ons werk is op basis van dit principe. Volgend jaar komt een collectie speelgoed voor Alessi uit. Ze is er gewoon om mee te spelen. Die heeft geen andere functie dan affectie. Dit jaar deden we een project met Turks marmer. Dat is een zeer nobel materiaal van zichzelf.

Ook zakelijk zijn jullie duurzame partners : trouw aan een paar opdrachtgevers.

Fernando : Ja, dat is heel belangrijk voor ons. We willen met dezelfde fabrikanten blijven werken. Het gaat ons om integriteit. Als we elke opdracht zouden aannemen, waren we miljonairs. Ik hou van geld, maar ik weet ook dat een doodskist geen zakken heeft.

Humberto : Ik wil vrij blijven van verantwoordelijkheden en regeltjes. Anders was ik wel advocaat gebleven. Vrijheid is heel belangrijk voor ons. Vandaar dat we ook in São Paolo blijven werken en maar een keer per maand naar Europa komen. We zitten op een afstand, letterlijk en figuurlijk. Het is natuurlijk ook zo dat de vakmensen er erg goed zijn en dat handarbeid in Brazilië weinig kost. Wij hebben een atelier waar elf mensen in werken. Het is een laboratorium waar ik ook werk. We leren van elkaar. We brachten het menselijke aspect binnen in de fabrieken van bijvoorbeeld Edra.

Fernando : En omgekeerd natuurlijk : De fabrikanten geven mee vorm aan onze manier van werken.

Waarom wilden jullie meubelen maken 25 jaar geleden ? En waarom per se samen ?

Fernando : Ik heb een achtergrond in de schilderkunst en in de artistieke wereld. Toen Humberto beeldhouwde en juwelen ontwierp, was ik zijn loopjongen. Zo begin je ideeën uit te wisselen. We gaan zelfs samen op vakantie. Het geheim ? We ruziën, maar vijf minuten later is dat alweer vergeten.

Hoe betrokken is de rest van de familie ?

Fernando : Onze moeder is natuurlijk trots. Voor haar maakten we een papierhouten collectie, Celia. Ze had geklaagd dat we nog nooit een ontwerp naar haar genoemd hadden. De Alessi fruitkommen heeft ze ook thuis staan én de Ropestoel én de Favelastoel ook. In het begin was ze bang, ze vond het niet commercieel genoeg. Ze is onze grootste criticus. “Waarom staan jullie nu nooit eens in de Paris Match“, vraagt ze altijd. Zolang we daar niet in worden gepubliceerd, zijn we niet belangrijk in haar ogen.

Wat zijn de toekomstplannen ?

Fernando : Ik wil kunnen blijven dromen. Ik zou ook weleens willen kunnen vliegen. Ik houd van vliegtuigen, dus die zou ik graag nog eens ontwerpen.

Humberto : Ik wil graag eens een sofa maken. Een met onze ziel er in. Of een boek schrijven over moderne pleinen en architectuur in São Paolo. Maar ik droom er vooral van om een tuin of een park te ontwerpen. Helemaal vreemd is dat niet, want onze vader was een landbouwingenieur. We hebben het al een klein beetje gedaan : onze familie heeft een boerderij en we hebben er vijftienduizend inheemse bomen geplant. In dat gebied wordt erg veel suikerriet geteeld voor biobrandstof. We hebben beslist om er zeker geen suikerriet te zetten. Het is een toevluchtsoord geworden, wilde dieren komen er massaal naartoe : apen, slangen… Ik heb er een toren gebouwd, die helemaal verstopt zit in de bossen. Het is er zalig, midden in de natuur. Er is veel natuur in onze stad. Wist je dat er watervallen zijn van wel 40 meter ? En er wordt aan rafting gedaan. Toen we de scenografie maakten voor Metamorphoses wilden we de natuur binnenbrengen.

i

Info : www.campanas.com.br

Door Leen Creve