HOE VER WILT U GAAN?

Wat is de visie van Vlamingen op esthetische chirurgie ? Deze vraag stond centraal in de enquête die De Maakbare Mens vzw een half jaar geleden lanceerde. Niet alleen werd gepeild naar voor en tegen, ook de onderliggende motieven om een esthetische ingreep te ondergaan kwamen aan bod. Educatief medewerkster Eline Comer verbond een aantal belangwekkende conclusies aan de peiling.

www.demaakbaremens.org

Welke resultaten hebben u het meest verrast ?

Eline Comer : In de eerste plaats stemt het tot nadenken dat mensen die geen plastische chirurgie hebben ondergaan gelukkiger zijn dan diegenen die wel onder het mes zijn geweest of in de toekomst een esthetische ingreep willen ondergaan. Een andere vaststelling die in het oog springt, is dat de overgrote meerderheid vindt dat de patiënt voor het ondergaan van bepaalde esthetische ingrepen minstens één keer met een psycholoog zou moeten praten. Esthetische chirurgie wordt dus gezien als een manier om dieper liggende problemen zoals een gebrek aan zelfvertrouwen aan te pakken en niet zozeer om er jonger of beter uit te zien. Ook verbaasde het ons dat jongeren niét positiever staan tegenover cosmetische chirurgie dan ouderen. Jongeren uiten meer twijfels bij het resultaat van esthetische ingrepen en zijn meer dan ouderen van oordeel dat je jezelf maar beter kunt aanvaarden zoals je bent. Misschien moeten we deze terughoudende visie van jongeren plaatsen in de algemene maatschappelijke neiging tot conservatisme, een tendens die bij de jeugd scherpere kantjes vertoont.

Kan het ook te maken hebben met het simpele feit dat jongeren nog niet geconfronteerd werden met veroudering en de daarmee gepaard gaande fysieke achteruitgang ?

Dat speelt natuurlijk ook een rol. Over enkele tientallen jaren zullen zij ongetwijfeld genuanceerder oordelen. Ik verwacht trouwens dat de jongeren van nu het later moeilijk zullen hebben om te weerstaan aan esthetische ingrepen. Niet alleen wordt de druk om er jong en mooi uit te zien steeds groter, de cosmetische chirurgie evolueert ook razendsnel en de drempel wordt steeds lager.

Zult u naar aanleiding van deze enquête verdere acties ondernemen ?

Om te beginnen willen we een brochure uitbrengen die een aantal misverstanden rond cosmetische chirurgie op een rijtje zet. Bij velen leeft het idee dat wie zo’n ingreep ondergaat een ziekelijke ijdeltuit is. Nochtans zijn de meeste mensen die ervoor kiezen evenwichtige personen die gewoon van een bepaald complex af willen. Na de ingreep voelen ze zich veel beter in hun vel. Zoiets kan je toch moeilijk veroordelen ? Verder zijn we van plan een debat te organiseren waarin zowel patiënten, plastisch chirurgen als tegenstanders aan het woord komen. Voor ons komt het er vooral op aan dat zoveel mogelijk mensen een gefundeerde visie ontwikkelen over deze thematiek.

Bent u ook van plan de enquêteresultaten voor te leggen aan de beleidsmakers ?

Jazeker. De peiling heeft immers aangetoond dat er een luide roep klinkt om meer regulering. Zo is het beroep van plastisch chirurg momenteel nog steeds onvoldoende beschermd. Ook een huisarts kan bepaalde esthetische ingrepen uitvoeren, hetgeen in het verleden trouwens al meermaals tot dramatische situaties geleid heeft. De meerderheid van de respondenten wil duidelijk dat hier verandering in komt. We zouden dit dan ook graag vertaald zien in de wetgeving. Verder is het onze opzet om het debat over bevoegdheidsafbakening te verruimen. We denken dan bijvoorbeeld aan schoonheidsspecialisten die zich steeds meer op het medische terrein begeven. In sommige salons worden laserbehandelingen uitgevoerd, niet alleen om te ontharen maar ook om moedervlekken te verwijderen. Dat is een gevaarlijke evolutie waar paal en perk aan moet worden gesteld door een betere regelgeving. Ook bepleiten we een strengere reglementering van de reclame voor cosmetica. Antirimpelcrèmes worden vandaag zonder enig wetenschappelijk bewijs aangeprezen als wondermiddelen. Jammer genoeg trappen veel mensen in de val en betalen ze handenvol geld voor producten waarvan het resultaat niet aangetoond is. Het wordt tijd dat politici zich gaan buigen over dit thema. Met de schoonheidsbusiness zijn miljarden dollars gemoeid. Het is toch niet meer dan normaal dat de consument recht heeft op een goede bescherming en voorlichting.

De Maakbare Mens

De Maakbare Mens vzw is een door de minister van Cultuur erkende beweging die het brede publiek wil informeren over medische en biotechnologische ontwikkelingen én over de ethische implicaties daarvan. Jaarlijks voert de organisatie een bewustwordingscampagne rond een ander thema. In 2005 was dat ‘Genetisch testen’. De komende jaren zal gefocust worden op orgaandonatie, medicalisering van de samenleving, sport en ethiek en verlenging van de levensduur. Om zoveel mogelijk in te spelen op de actualiteit zet De Maakbare Mens vzw ook projecten op rond onderwerpen als ‘maakbare schoonheid’ en ‘maakbaar brein’. De enquête over esthetische chirurgie past binnen dit laatste project.

Hoewel De Maakbare Mens vzw rekening houdt met het ethisch pluralistisch karakter van onze samenleving neemt zij ook eigen standpunten in over bio-ethische kwesties. Uitgangspunten hierbij zijn humanistische waarden zoals vrijheid, zelfbeschikking, autonomie, gelijkheid, rechtvaardigheid, verantwoordelijkheid en solidariteit.

Vlaming vrij tolerant tegenover esthetische chirurgie

Dat plastische chirurgie geen ver-van-mijn-bed-show meer is blijkt uit het feit dat bijna 60 procent van de respondenten iemand kent die een esthetische ingreep heeft ondergaan. Het ligt dan ook voor de hand dat de meerderheid esthetische chirurgie aanvaardbaar vindt, weliswaar binnen bepaalde grenzen. Zo bestaat er behoorlijk wat weerstand tegenover sommige ingrepen. Vooral de houding tegenover een borstkasvergrotende operatie bij mannen en tegenover schaamlipverkleining is overwegend negatief. Waarschijnlijk speelt de relatieve onbekendheid van deze ingrepen een rol. Anderzijds kan een borstverkleining op het meeste begrip rekenen. Dat komt ongetwijfeld omdat extreem grote borsten snel geassocieerd worden met gezondheidsproblemen zoals rugklachten en huidirritaties. Een borstverkleining wordt dus eerder beschouwd als een corrigerende dan als een verfraaiende – lees ‘niet noodzakelijke’ – ingreep. Om dezelfde reden staan de respondenten overwegend positief tegenover een neuscorrectie, een correctie van flaporen of een borstlifting na drie zwangerschappen. Borstvergrotingen en facelifts vallen dan weer in de categorie van louter esthetische ingrepen en krijgen dus heel wat minder bijval. De meerderheid van de respondenten vindt trouwens dat het ondergaan van een esthetische ingreep een eenmalige gebeurtenis moet blijven. Dat een vrouw die al meerdere operaties achter de rug heeft, nog een nieuwe ingreep wil, valt bij velen in slechte aarde. Meer dan 60 procent zou het trouwens betreuren mocht esthetische chirurgie zo vanzelfsprekend worden als een bezoek aan de kapper.

Het valt ook op dat mensen geneigd zijn esthetische chirurgie te ‘psychologiseren’. Men ziet een esthetische ingreep eerder als een manier om zich beter te voelen of om psychologische problemen op te lossen en dus niet in de eerste plaats als een middel om er beter of jonger uit te zien. Precies omdat esthetische chirurgie gekoppeld wordt aan dieperliggende problemen vinden velen dat bepaalde ingrepen voorafgegaan moeten worden door een gesprek met een psycholoog. Die zou dan moeten nagaan of de verwachtingen van de patiënt wel realistisch zijn. Want hoewel esthetische chirurgie over het algemeen vrij goed wordt aanvaard blijft men toch bij het standpunt dat het beter is jezelf te aanvaarden zoals je bent.

De ingrepen die op het meeste begrip kunnen rekenen :

1 Borstverkleining

2 Wit maken van tanden

3 Definitieve ontharing

4 Ooglidcorrectie (wallen)

5 Huidreductie bovenarmen

De ingrepen die op het minste begrip kunnen rekenen :

1 Borstkasvergroting voor mannen

2 Schaamlipverkleining

3 Antirimpel-behandeling met botox

4 Facelift

5 Borstvergroting

Wie gaf zijn mening ?

Tussen 15 juli 2005 en 31 oktober 2005 vulden 667 Vlamingen de enquête van De Maakbare Mens vzw over esthetische chirurgie in. Onder hen 485 vrouwen en 181 mannen. De peiling werd opgesteld en verwerkt in samenwerking met de Vakgroep Communicatiewetenschappen van de Universiteit Gent. De enquête kon online beantwoord worden en op papier. De papieren versie werd ingevuld door leerlingen van middelbare scholen en door leden van een vereniging voor gepensioneerden. Online kon men de enquête invullen via de eigen website www.demaakbaremens.org. Aankondigingen van, en links naar de enquête verschenen ook op de websites www.gezondheid.be, www.zappybaby.be, www.femistyle.be en www.socius.be.

Vrouwen pro borstverkleining, mannen pro borstvergroting

Enkele conclusies van de enquête in vogelvucht :

4 Iets minder dan een derde van de respondenten vindt esthetische chirurgie aanvaardbaar. Meer dan twee derde acht esthetische chirurgie aanvaarbaar in sommige gevallen. Amper twee procent vindt esthetische chirurgie niet aanvaardbaar.

4 Mensen die niemand kennen die een ingreep onderging, staan duidelijk terughoudender tegenover esthetische chirurgie.

4 Vrouwen staan positiever dan mannen tegenover borstverkleining, voor een borstvergroting hebben mannen dan weer opvallend meer begrip.

4 Mensen vinden een facelift voor een vrouw aanvaardbaarder dan voor een man.

4 Een Belgisch meisje van Marokkaanse afkomst dat haar neus laat verwestersen kan op veel minder begrip rekenen dan een 40-jarige vrouw of een 16-jarig meisje die een neuscorrectie laten uitvoeren. Ook de Chinese vrouw die haar ogen wil verwestersen krijgt weinig steun.

4 Met de terugbetaling van esthetische ingrepen door het ziekenfonds is de meerderheid het niet eens, ondanks het feit dat diezelfde meerderheid oordeelt dat esthetische chirurgie momenteel te duur is.

4 Vooral vijftigplussers zouden het positief vinden als esthetische chirurgie in de toekomst goedkoper wordt. Ook het gebruik van stamcellen om het veroude- ringsproces van de huid tegen te gaan kan op uitzonderlijk veel steun rekenen bij de vijftigplussers.

4 Ruim een tiende antwoordde niet op de vraag of men zelf al plastische chirurgie heeft ondergaan.

4 De groep mensen die al een esthetische ingreep onderging bestaat voor bijna 90 procent uit vrouwen.

4 Meer dan de helft van de mensen die een esthetische ingreep ondergingen, zitten in de leeftijdscategorie 20-50. Vijftigplussers vertegenwoordigen een klein derde, 15 procent is jonger dan 20 jaar.

4 De overgrote meerderheid van de mensen die een esthetische ingreep heeft laten uitvoeren, brengt de familie en/of vrienden hiervan op de hoogte. Vier op de tien delen dit ook mee aan hun collega’s. Bijna 7 procent houdt de ingreep voor iedereen geheim.

4 Bijna de helft van de personen die al een ingreep ondergingen, wenst in de toekomst opnieuw een ingreep te ondergaan.

De toptien

Stel, je krijgt de kans om volledig gratis, pijnloos en in alle privacy een esthetische ingreep te laten uitvoeren door een gerenommeerd én erkend plastisch chirurg. Je mag zelf kiezen welke ingreep je laat uitvoeren. Welke zijn de favoriete ingrepen ?

1 Definitieve ontharing

2 Wit maken van de tanden

3 Tandcorrectie (vb. recht zetten scheve tanden)

4 Verwijderen spataders

5 Verwijderen littekens + liposuctie

6 Ooglidcorrectie

7 Facelift

8 Neuscorrectie + behandeling van striemen

9 Preventie haarverlies

10 Borstverkleining

Door Anne Roggen

Mensen die geen plastische chirurgie hebben ondergaan zijn gelukkiger dan diegenen die een ingreep hebben ondergaan of die dat overwegen.

De meeste mensen die kiezen voor een esthetische ingreep zijn evenwichtige personen die gewoon van een bepaald complex af willen.

Mensen vinden een facelift voor een vrouw aanvaardbaarder dan voor een man.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content