Het eerste parfum was een rozengeur. En dat was het begin van een liefdesgeschiedenis. Want de roos is nog steeds de populairste bloem in de parfumerie. Zelfs in de nieuwste uniseks geurcombinaties speelt ze een hoofdrol.

LINDA RAATS

Een druppel parfum bevat vaak essences van honderden bloemblaadjes en meestal zitten daar ook rozenblaadjes tussen. Naast jasmijn is de roos de meest gebruikte bloem in de parfumerie. Rozen werden bovendien gebruikt in het eerste parfum met alcohol.

De ontdekking van de distilleerkolf, een vondst van de Arabische fysicus Avicenna, heeft de moderne parfumerie gemaakt tot wat ze nu is. Avicenna slaagde er in de 12de eeuw voor het eerst in om de geur van de lievelingsbloem van de Arabieren, de roos, in rozenwater te vangen. Het eerste parfum was dus een rozengeur. Het begin van een liefdesgeschiedenis, want rozen zijn niet meer weg te denken uit de parfumerie. Over rozen zegt Jacques Polge, de neus van Chanel, dat hij ze gebruikt voor het trainen van zijn reukorgaan. ?De roos is voor mij een geurbibliotheek op zich. Bovendien geven rozen een groot rendement : ze leveren essentiële oliën en rozenwater, maar ook concrète en absolu, basisgrondstoffen voor parfums.”

Parfumhuizen werken niet met de rozen uit onze tuin. Er worden slechts twee soorten weerhouden : de meiroos of rosa centifolia uit Grasse en Marokko, en de rosa damascena die in Bulgarije, Egypte en Turkije bloeit. Neuzen geven vaak de voorkeur aan de meiroos die in mei en juni bloeit en dan wordt geplukt. ?De meiroos verdraagt geen vulgariteit”, zegt Jacques Polge. ?Ze is voor de parfumeur wat goud is voor de juwelier.”

Wanneer de meiroos in Grasse wordt geplukt, gonst het van de bedrijvigheid. Seizoenarbeiders zijn ’s ochtends tussen zes en acht in de weer om de rozenblaadjes zonder de steeltjes in de manden te verzamelen. Het gebeurt allemaal met de hand. Een ervaren plukker verzamelt 2100 rozen per uur, goed voor zeven kilo. Maar in één kilo rozenessence gaan vier ton rozenblaadjes. De prijs hoeft dan ook niet te verbazen : 450.000 fr. per kilo absolu. Natuurlijk wordt rozenessence in parfums gecombineerd met andere synthetische bestanddelen en andere bloemen, daarin ligt het geheim van een parfumeur. Volgens Jean-Pierre Kerléo, neus bij Patou, geven rozen aan parfum een ?droomdimensie” en voor Jean-Paul Guerlain krijgt een parfum pas na het toevoegen van rozen zijn volheid.

Het gevoel dat men krijgt wanneer men de neus in een rozenknop steekt, heeft Molinard al in 1860 willen nabootsen met Rose Molinard, en François Coty lanceert in 1904 Rose Jacqueminot, een rozenstruik in een flacon. Ernest Daltrof, de stichter van het merk Caron, was verzot op de geur van de Bulgaarse roos. In 1936 noteert hij Fête des Roses en in 1939 Rose de Noël, in 1949 volgt Rose de Caron met een sensueel geurende, suikerzoete, kruidige rozengeurnoot. In 1949 kiest Marcel Rochas voor een erotische hesperide rozengeur met Rose de Rochas.

Maar de roos wordt ook vaak gecombineerd met andere bloemennoten. Als een echte kameleon past de roos zich wonderwel aan het gezelschap van andere bloemenakkoorden aan. N5 van Chanel, het best verkochte parfum ter wereld, heeft een basis van rozen. Ook in Arpège van Lanvin en Femme van Rochas werden royaal rozennoten gebruikt. Jean Patou mengt in 1935 meirozen en jasmijn uit Grasse in Joy, een opulent parfum, een tegengewicht voor sombere tijden. Joy was decennia lang het duurste parfum ter wereld. In n19 van Chanel is de roos niet meteen herkenbaar, maar ze bloeit open op de fruitige chyprébasis van deze geur. En wie verwacht rozen in het frisse Rive Gauche van Yves Saint Laurent ?

In de jaren ’80 volgt een boom van rozenparfums met onder meer Paris van Yves Saint Laurent, Beautiful van Estée Lauder, Jardins de Bagatelle van Guerlain, Trésor van Lancôme en Rose de Cardin.

Dat een rozengeur niet noodzakelijk zoet, zwoel en opulent is, bewijzen de nieuwste geurakkoorden met rozen. Hierbij wordt vaak gebruikgemaakt van de head-space techniek, waarbij de geur van rozen zoals ze ruiken wanneer ze nog niet geplukt zijn, door een computer in kaart wordt gebracht en nagebootst in een geurlaboratorium. Die manier van werken breidde het palet van de neuzen uit. Naast de twee klassieke rozenvariëteiten, gebruiken ze nu ook andere, onverwachte rozensoorten : witte pioenroos in Pleasures van Estée Lauder, Braziliaanse roos in Cheap & Chic van Moschino, wilde rozen in Jardin de Soleil, het zomerparfum 1996 van Escada, eglantier in Eau d’Eden van Cacharel, pioenroos in Acte 2 Escada, witte roos in Pastel de Cabotine van Grès, gele roos in Eau de Talisman van Balenciaga en klimroos in Sculpture van Nikos. Voor Allure deed Chanel geen toegevingen. Jacques Polge zweert bij de meiroosjes uit Grasse, die daar in eigen beheer gekweekt en verwerkt worden en Cartier neemt voor So Pretty geen genoegen met minder dan meirozen.

Ook uniseks parfums ontsnappen niet aan de frisse rozenrage : zowel in cK One van Calvin Klein, Gieffeffe van Gianfranco Ferré en Paco van Paco Rabanne zitten rozenessences. Het mag duidelijk zijn dat het etiket ?zoet”, ?romantisch” of ?vrouwelijk” niet noodzakelijk geldt voor de nieuwe, verlichte rozengeuren.

Van boven af : Eau d’Eden van Cacharel. Allure van Chanel. Femme van Rochas. Pleasures van Estée Lauder.

Van boven af : Rive Gauche van Yves Saint Laurent. cK One van Calvin Klein. Gieffeffe van Gianfranco Ferré. Paco van Paco Rabanne.