Werken in een omgeving waar je je thuis voelt. Dat is vandaag het motto. Een nieuwe generatie ontwerpers maakt kantoormeubilair dat aansluit bij de leefwereld.

Max Borka

Ik beken : ook ik heb me op een onbewaakt moment een spin aangeschaft. Twee zelfs. Stoelen met een dik zwart bovenlijf, en vijf poten op wieltjes die onophoudelijk heen en weer blijven jennen. Misschien had die aankoop wel wat te maken met het feit dat we zopas met z’n tweeën een eigen bureau geopend hadden, en op zoek waren naar middelen waarmee ik tegenover de buitenwereld mijn sérieux bewijzen kon. Hoe dan ook : sinds we ons kantoor alweer elders hebben ondergebracht, heeft de stoel er met zijn slip- en remsporen, op amper een paar maanden, een gloednieuwe vloer uit blauwe steen naar de vaantjes geholpen.

Omdat ons nieuw kantoor in huis is gevestigd, kan ik er ook met de dag minder omheen hoe lelijk die dingen wel zijn. Geen weldenkend mens die het in zijn hoofd zou halen om die spinnen een plaats in de keuken te gunnen, laat staan aan de eettafel, of in de salon. Ze zijn zowat het tegendeel van alles wat we ons kunnen inbeelden als mooi, relaxed en gezellig.

En waarom we die stoelen dan de hele dag per se onder het zitvlak willen ? In brochures schermen de fabrikanten met ergonomische argumenten : vermoeidheid, rugkwalen en dies meer zouden ermee uit de wereld worden geholpen. Maar verklaart dat ook waarom die spinnen zo lelijk moeten zijn ? En als die ergonomie echt het doorslaggevende argument was, waarom gaan we dan met z’n allen niet op die kniestoeltjes hurken, die momenteel haast uitsluitend bij zakenlui van het geitenwollensokkentype enig succes hebben ?

En waarom zijn de meeste van die spinnen dan ook niet voorzien van een hoofdsteun en een voetenbankje ? En wat moet er dan gezegd van het feit dat al die ergonomische witte boorden ’s avonds liefst een bruine kroeg induiken, waar ze urenlang volgaarne op een wankele stoel uit grootmoeders tijd heen en weer schuiven ?

Keer op keer wordt natuurlijk ook dat andere toverwoord gehanteerd : de zakenman zal flexibel wezen. Maar helemààl belachelijk zijn die verkoperspraatjes rond de wieltjes : zij moeten aan het eind van de 20ste eeuw de eeuw van de mobiliteit, weet u wel de zakenman ook in het eigen kantoor nog wat tijdwinst opleveren. Heeft u ooit al een collega door het kantoor zien rijden ? Zolang de stoelen ook niet uitgerust zijn met een motor, blijven die wieltjes een serieuze kanshebber voor de titel van ?Meest Overbodige Uitvinding van de 20ste Eeuw?.

Nee, het moet vooral wat met de mentale kick te maken hebben. Het feit dat we onszelf een beetje spin voelen worden, eenmaal we ons op die stoel neergeploft hebben. Klaar om nog maar eens een web te weven voor een volgende slachtoffer. Die stoel is als een totem. Moet agressief ogen. En lelijk. Want in een lelijke wereld kunnen alleen de lelijksten overleven. De spin lijkt in de eerste plaats een machtsinstrument, en dat vermoeden wordt nog eens bevestigd door de constatering dat elke categorie van stoel binnen een bedrijf aan een welbepaalde categorie van personeel is voorbehouden. Nooit zal een lagere bediende het in zijn hoofd halen een directeurszetel naar zijn bureau te slepen.

Recent nog hebben de designers Stumpf en Chadwick voor de Amerikaanse producent Herman Miller een kantoorstoel gemaakt. Niemand die eraan twijfelt dat dit de meest ergonomische kantoorstoel is die ooit getekend werd. Hij verstelt zich bij elke nieuwe beweging, en het membraam dat het zitje vormt, plooit zich als een twee huid rond het lichaam, met poriën die in- en uitademen. Maar ook het uitzicht is verbazend : nooit oogde een stoel zo afschrikwekkend en lelijk.

Ook in eigen land wordt inmiddels bij fabrikanten van kantoormeubelen aardig aan de eigen collectie gesleuteld. Bij Bulo bijvoorbeeld had de komst van een nieuwe generatie aan de top meteen ook een aantal nieuwe series opgeleverd. En terwijl het bedrijf voordien niet echt de meest spraakmakende projecten afleverde, bleek dat met de komst van Dirk en Luk Busschop helemaal anders te zijn. Dat moest ook wel, zegt Luc Vincent, die als extern adviseur van het bedrijf betrokken werd. ?De omzetcijfers van Bulo bleken almaar te slinken. En er was een scherp profiel nodig om in het buitenland door te dringen. Want Bulo was op dat moment haast uitsluitend op België afgestemd, en dat bleek een veel te smalle basis te zijn.?

De eerste serie, H2O, ontworpen door de Antwerpenaren Claire Bataille en Paul Ibens, sober, fris, minimalistisch zelfs, en in een combinatie van aluminium en blankhout, bleek meteen een voltreffer. ?Het verlies aan omzet werd op een mum van tijd goedgemaakt?, zegt Vincent. Achteraf volgde nog de serie Carte Blanche, met bOb Van Reeth, Jean Nouvel en Ann Demeulemeester. Vooral die laatste liet zich daarbij opmerken, door een ontwerp waarbij ze, zeg maar een simpele keukentafel, met behulp van blank schildersdoek tot een haast metafysische werktafel transformeerde. Willens nillens zou het schildersdoek alle sporen van de tijd in zich opnemen. En nu is er sinds kort ook de M2, met een werktafel van amper één meter op één. Het idee was onder meer gegroeid uit de vaststelling dat de opkomst van de pc het grote tafelblad met plenty of room voor schrijven en stapelen zo goed als overbodig heeft gemaakt. Dankzij het uiterst ingenieuze systeem kan niet alleen de computertoren in de enige poot van het tafeltje worden opgeborgen, maar kunnen bijvoorbeeld ook drie mensen makkelijk rond het tafeltje vergaderen zonder zich de voeten te stoten. En zo zijn er nog tal van spitsvondigheden.

De M2 is vanwege zijn formaat op de almaar groeiende markt van thuiskantoren afgestemd, maar het blijft ten zeerste de vraag of dat wel zal lukken. De stijl van de M2 is immers nog altijd die van de spin : hightech. En heel recent nog had in Frankrijk de Association pour la Valorisation de l’Innovation dans l’ameublement kortweg VIA in een heel andere richting gewezen. De meubelen voor het thuiskantoor zouden eindelijk eens moeten leren met het andere meubilair te harmoniëren.

Sterker zelfs : ook gewone kantoren zouden voortaan een voorbeeld aan het salon moeten nemen. Het werken en zakendoen zou er alleen maar wat menselijker kunnen van worden.

Een heel nieuwe generatie heeft zich met groot enthousiasme op die problematiek gestort. Ze ontwerpen droommachines, die als de cockpit van een ruimtetuig ogen. Of gewone keukenmeubelen.

Sober en speels. Of zoals een van hen zei : ?Een tafel waaraan ook gehuild kan worden?. Ze heten Ross Lovegrove, Konstantin Grcic of Matali Crasset. Maar hun ideeën bleken ook op de jongste Salone del Mobile van Milaan, de grootste in zijn soort, nauwelijks te zijn doorgedrongen tot de kantoorbeurs waar fabrikanten nog massaal de ouwe getrouwe spinnen bleven tonen. Om echt gezellig te werken, zullen we onszelf dus nog wel een tijdje naar de eetkamer moeten deporteren.

Ook het komende Designers Weekend van 12 tot 15 september is grotendeels aan het kantoormeubel gewijd. Info : tel. (02) 466.83.60 Informatie over de verkoopadressen vindt u op pag. 103.

1. Dauphine. Zakrekenmachine van Sowden Design, voor Alessi. 2. Uit de Sumo-collectie van Herman Miller. Met afwerking in Weichselhout. 3. De Kite-stoel van Tecno. Ontwerp : Foster en Partners. 4. De Computer Accessory Trolley van Tecno. 5. De H2O. Ontwerp van

13. Crop. Ontwerp : Ross Lovegrove voor Fase. 14. Een ensemble van Bernini, ontworpen door Marconato en Zappa : Riga-stoel, Opi-tafel en Summa-kast. De laatste bestaat uit schakelbare elementen, die in talloze varianten combineerbaar zijn. 15. Bernini bracht ook het intussen reeds 35 jaar oude Combi Center van Joe Colombo opnieuw in productie, met zijn stapelbare cilindrische elementen. Nieuwe varianten zijn : een trolley voor televisie en video, een karretje voor computer en printer, en een hoge container met schuifjes. 16. Uit de nieuwe en uiterst flexibele wandkastserie van Molteni, CD. Lange legplanken kunnen in talloze variaties met hangende kastjes of een werkblad worden gecombineerd, zonder dat enige steun het gezichtsveld of het benenwerk hindert. De stockeringselementen zijn afgestemd op hedendaagse media als cd-roms en video’s. Design van Luca Meda. 17. Nieuw bij Cappellini : de Y’s de luxe, een draaiende zetel van Christophe Pillet, en de Cappellini Sistemi, een wandsysteem dat nu ook in modieus wengé verkrijgbaar is, en met allerhande accessoires werd uitgebreid. 18. Tier, een stapelbaar bakje van Christopher Deam en Tim Power. Voor David design. 19. Alfa-stoel en Beta-tafel, van Dante Donegani voor Costantino. 20. Dondo, rekbaar rekje van James Irvine. Voor Costantino. 21. Uit de CD-reeks van Molteni : een elastisch ophangsysteem voor computertoren of videospeler. 22. Het Système d’Eléments Composés van Alfredo Häberli en Christophe Marchand. Op basis van een structuur in aluminium, met variabele modulaire elementen. Alias. 23. Antonio Citterio en Oliver Löw : Ad Hoc Monowall Office System voor Vitra. 24. De Spin van Ross Lovegrove. Driade. 25. Pandora VIII van Antonia Astori. Driade. 26. Mirto van Mirto Zocca. Bij Halifax. 27. Belgisch en kast, uit de Collectie Spijker van Jean Wouters. Voor Spijker. 28. Jelly, van Piero Lissoni. Voor Living.

29. Moon, door Raimondo Sandri ontworpen voor Flyline. 30. Extending Shelf, een uitschuifbare boekenplank, door Nazanin Kamali ontworpen voor Aero. Uittrekbaar van 92 tot 142 cm. 31. Parallele van Peter Maly. Voor Ligne Roset. 32. Minima. Rek in aluminium of

35. De Maui-stoel van Vico Magistretti. Voor Kartell. 36. Appointment Clock. Afscheurbare blaadjesblok met klok, door Robert Whyte ontworpen voor Aero. 37. De Centennial van Ahrend. Design : Frans de la Haye. 38. Pinocchio, een boekenklem van Alfredo Häberli en Christophe Marchand. In de hoogte regelbaar (van 25 tot 42 cm) klemt ze zich tussen twee schappen. Danese. 39. Help Computer. Van Trezzi en Seveso, voor Ycami.40. Velasca System. Ycami. 12345678910111213141516171819202122232425262728293031323334353637383940