Het hallucinante verhaal van Anne Glenconner: hofdame van Britse prinses Margaret

© HAL SHINNIE
Nathalie Le Blanc
Nathalie Le Blanc Journalist Knack Weekend

Immense rijkdom en intens verdriet, opzichtige glamour en geheime pijn, aristocrate Anne Glenconner, decennialang de hofdame van de Britse prinses Margaret, leidde allerminst een doorsneeleven. Wij lazen haar autobiografie.

“De 89 jaar die ik op deze aarde geleefd heb waren veel verschillende dingen. Goed en slecht, maar bovenal uitzonderlijk.” Zo sluit Anne Glenconner haar vorig jaar verschenen autobiografie af. Daar is geen woord van gelogen. Haar vader was teleurgesteld toen ze geboren werd, want ze was een meisje, aan wie je geen landhuis en adellijke titel kunt doorgeven. De Cokes (spreek uit als Kooks), aka de graven van Leicester, gaan terug tot de tijd van de Tudors, en hun familieschild is een struisvogel die een hoefijzer opeet, om aan te geven dat ze echt alles kunnen verteren. Anne erfde die eigenschap in overvloed. Ze groeit op in Holkham Hall, een van de grootste kastelen van Norfolk. “Zo immens dat de lakeien rauwe eitjes au bain-marie meenamen zodat ze perfect gekookt in de kinderkamer arriveerden.”

Anne en haar zus Carey leren zeilen, maken op zolder kampen tussen Oude Meesters die te donker bevonden zijn om op te hangen, bladeren door de Codex Leicester van Leonardo da Vinci die later voor dertig miljoen dollar door Bill Gates gekocht zal worden en worden opgevoed door kindermeisjes. Hun ouders, earl en lady Leicester, hebben elk een functie aan het Koninklijk Hof en de royale residentie Sandringham ligt tien kilometer van Holkham Hall. “Mijn vroegste herinneringen zijn van prinsessen Elizabeth en Margaret die kwamen spelen. Prinses Margaret was maar drie jaar ouder dan ik, ze was grappig, stout en had een levendige fantasie. We werden vriendinnetjes en haalden samen kattenkwaad uit.” Ze racen door de gangen van het landhuis, doen de lakeien schrikken en krijgen op hun kop van de toekomstige koningin. “Mijn kindertijd was idyllisch, maar toen in 1939 de oorlog uitbrak, veranderde alles.”

Ik dacht dat een kind verliezen het moeilijkste was wat ik ooit zou moeten doen, tot ik op het kerkhof stond om een tweede zoon te begraven.

Haar vader trok als officier naar Egypte, haar moeder volgde hem, Holkham Hall werd voor een deel opgeëist door het leger en Anne en haar zus werden naar familie in Schotland gestuurd. Van rantsoenering en luchtaanvallen had Anne niet echt last, maar de nanny die haar fysiek en mentaal mishandelde, liet pijnlijke littekens achter. Ze werd elke nacht vastgebonden aan het bed, en kreeg te horen dat haar ouders haar in de steek hadden gelaten. “Ik vond het allemaal heel verwarrend. Waarom hadden mijn ouders iemand gekozen die me zo wreed behandelde? (…) Toen ze me jaren later een kaartje stuurde voor mijn verloving, kwamen alle onaangename herinneringen terug en werd ik fysiek ziek.” Als ze elf is, in 1943, wordt Anne naar een kostschool gestuurd. “Ik moest voorbereid worden op alle dingen die ik zou moeten doen in mijn leven als dame. Ik dacht dat ik met een man zou trouwen zoals mijn vader en een leven zou leiden zoals dat van mijn moeder. Maar ik had het mis.”

De baan op

Een immens landhuis kost geld, en als na WO II de wereld verandert, moeten ook aristocraten als de Cokes zich aanpassen. Annes moeder begon in 1950 een pottenbakkerij om extra geld te verdienen. Haar vader vond het maar niets, maar zijn oudste dochter bleek een uitstekende verkoopster, en dus werd Anne op haar zeventiende in de Morris Minor van haar moeder het land rondgestuurd om de collectie aan de man te brengen. “Ik logeerde vaak bij vrienden van de familie, maar als dat niet kon, sliep ik in hotels voor vertegenwoordigers. Ik was niet alleen de enige aristocrate op de baan, maar vaak ook de enige vrouw. (…) Ondanks het feit dat ik een vreemde eend in de bijt was, genoot ik van de vrijheid en de voldoening als ik een goede deal sloot.” Intussen werd Anne achttien, tijd om te debuteren. Tatler kroonde haar tot ‘Debutante van het Jaar’, en ze trok van bal naar roeiwedstrijd en van paardenrace naar cocktailparty. “Het Seizoen zag er op het eerste gezicht uit als een glamoureuze droom, maar iedereen was vooral doodzenuwachtig, want jongens en meisjes groeiden apart op in kostscholen en werden nu letterlijk samengegooid. Het was een immense rush hormonen en verwachtingen die de aristocratie samenhield.” Ze wordt verliefd op Johnnie Althorp, de zoon van Earl Spencer, maar die breekt haar hart door te kiezen voor Frances Roche. John en Frances zouden vijf kinderen krijgen, onder wie Diana Spencer, de latere princess of Wales.

Anne en Colin bij hun huis op Mustique. Colin kocht het eiland voor 45.000 pond zonder er geweest te zijn.
Anne en Colin bij hun huis op Mustique. Colin kocht het eiland voor 45.000 pond zonder er geweest te zijn. © GETTY IMAGES

In 1952 trekt Anne alleen naar de VS om haar moeders keramiekcollectie te verkopen. “Ik reisde in derde klasse, maar mijn peetoom John Marriott zat in eerste klasse en nodigde me elke avond uit voor het diner. Daarna daalde ik opnieuw af naar mijn cabine, waar de andere meisjes in mijn kamer afschuwelijk zeeziek waren.” Eenmaal in New York krijgt Anne geen afspraken bij winkels als Saks, maar na een telefoontje van een familielid mag ze er langsgaan en sluit ze grote deals. Ze reist het land rond met goedkope Greyhound-bussen, maar wordt voorgesteld aan filmsterren als Danny Kaye en Bette Davis. In februari 1953 krijgt ze een telegram: of ze meteen naar huis wil komen, want ze is gevraagd als maid of honour bij de kroning van koningin Elizabeth II. Dat betekent niet alleen eindeloze repetities, maar ook haar foto op de voorpagina’s van de kranten.

Excentrieke Colin

22 en nog altijd niet getrouwd, dat was een probleem, dus toen Anne de aantrekkelijke en flamboyante Colin Tennant, erfgenaam van de baron van Glenconner leerde kennen, werd ze verliefd. “We hadden een gelijkaardige achtergrond, maar hij was bevriend met mensen als Lucian Freud en Ian Fleming. De combinatie van charme, vlijmscherpe gevatheid en intelligentie maakte hem uniek.” Hij was ook ontzettend rijk, want de Tennant-familie verdiende fortuinen dankzij hun uitvinding van industrieel bleekwater. Colin bleek vanaf het begin nogal temperamentvol, maar hij beloofde rustiger te worden na hun huwelijk. Ze trouwden in april 1955, en toen op hun huwelijksnacht in Parijs bleek dat Anne onervaren was in bed, nam Colin haar de volgende avond mee naar een Parijs bordeel om naar een vrijend koppel te kijken, dat hen tot Annes ontzetting uitnodigde om mee te doen. Haar echtgenoot bleek naast charmant en slim ook erg bizar. Hij kleedde zich van top tot teen in pvc voor een diner, kocht het ene na het andere huis en stuurde haar van op zijn reizen brieven vol vunzige tekeningen.

Anne was meer dan 30 jaar hofdame van prinses Margaret. “Het was vaak saai, maar we hebben altijd goed gelachen.” © GF

“Colin kon plots compleet veranderen, zijn gezicht vertrok dan als was hij een weerwolf, en alles in de buurt werd het slachtoffer van een catastrofaal bombardement van woede. Een dokter zei dat het was alsof hij een huidlaag minder had dan andere mensen, en daardoor te gevoelig en te gespannen was.” Als ze hem vroeg waarom hij zo vaak in een Franse colère schoot, antwoordd hij: “Ik zie mensen graag kronkelen. Ik maak hen graag bang.” Hij was met haar getrouwd, zei hij, omdat hij wist dat ze hem nooit zou verlaten. De paar keer dat ze het overwoog en bij haar moeder te rade ging, was die onverbiddelijk. “Maak dat je teruggaat, je bent met hem getrouwd.” Dus deed ze wat haar familie altijd deed: get on with it. Ook toen hij eindeloos veel affaires had en over zijn minnaressen klaagde tegen zijn vrouw. Ook toen hij zijn job als bankier opgaf en impulsief een eiland, Mustique, in de Caraïben kocht waar geen water of elektriciteit was, alleen een schamele katoenplantage, en hij langzaam maar zeker het fortuin van zijn familie verkwanselde om van zijn van muggen vergeven eiland een hotspot voor de jetset te maken. Anne, ondertussen moeder van Charlie, liet haar leven in Londen vaak vele maanden achter om hem te vergezellen en als een soort Robinson Crusoe te gaan kamperen. Het zou een decennium duren en veel investeringen, extravagante feesten en de royale steun van prinses Margaret vragen – die van Colin een villa op het eiland cadeau kreeg – voor Colins droom werkelijkheid wordt. Vandaag is Mustique een van de exclusiefste bestemmingen en zijn mensen als Mick Jagger en prins William en zijn gezin er vaste gasten. Ondertussen was Colin ook bezig met de restauratie van The Glen, zijn ouderlijke landhuis in Schotland. Als ze in Groot-Brittannië waren, waren er elke avond en elk weekend feesten en logeerpartijen. In de jaren die volgden kreeg het koppel nog twee zonen en een tweeling, Amy en Flora May, die opgevoed werden door nanny’s. ‘Afwezige ouders’, zo omschreef zoon Charlie zijn ouders later in een interview, maar dat besefte Anne pas toen haar kinderen al volwassen waren. “Toen ik opgroeide, stonden moeders op een voetstuk. Ze namen hun kinderen af en toe een dagje mee uit terwijl de dagelijkse discipline werd uitbesteed aan kindermeisjes. Dus deed ik dat ook. Bovendien had ik het gevoel dat Colin me meer nodig had dan de kinderen. In die tijd volgde je je man, waar hij ook ging of wat hij ook deed.”

Bij de kroning van koningin Elizabeth was Anne een van haar maids of honour. “Aan de ingang van Westminster Abbey draaide de koningin zich om en vroeg: 'Ready, girls?'”
Bij de kroning van koningin Elizabeth was Anne een van haar maids of honour. “Aan de ingang van Westminster Abbey draaide de koningin zich om en vroeg: ‘Ready, girls?’” © GETTY IMAGES
Goed gezelschap

Of ze nog kinderen zou krijgen, dat wilde prinses Margaret weten na de geboorte van Annes dochters. Want ze wilde Anne graag als hofdame, en omdat Colin weer een van zijn ‘moeilijke fases’ had, zei Anne ja. Van 1971 tot aan de dood van de prinses in 2002 zou Anne haar vergezellen op reizen, feesten en openingen van ziekenhuizen, scholen en fabrieken. Margaret kwam elk jaar naar Mustique, was meter van Annes dochter en logeerde ook bij de Glenconners, waar ze onkruid wiedde of de auto waste. “De prinses koos vaak vriendinnen als hofdame. Ze was genereus, attent en grappig. Soms had ze weleens ‘koninklijke’ momenten, maar dat vergaf je haar altijd.” De twee vrouwen vonden elkaar ook omwille van hun moeilijke huwelijken. Anne leerde snel dat Colins temperament niet getemperd werd door hun huwelijk. Een hotelkamer die niet naar zijn zin was, Anne die een kaartspel won, zijn woede-uitbarstingen hadden vaak de banaalste aanleiding. In een recent interview met de Financial Times geeft ze toe dat hij haar ook fysiek mishandelde. “Ik heb in mijn boek niet geschreven wat Colin me allemaal aandeed, dat vond ik te moeilijk voor de kinderen. Al vonden zij wel dat hij er daardoor heel goed vanaf kwam. Maar hij sloeg me, soms met stokken. Ik ben daardoor doof aan mijn linkeroor.” Annes relativeringsvermogen is indrukwekkend, want ondanks alles schrijft ze in haar boek dat Margaret het zwaarder had dan zij. “Anthony, haar echtgenoot, mishandelde haar mentaal, wat veel erger is.” Anne bleef hofdame tot Margarets dood. “Na haar dood was ik een beetje verloren. Omdat we ons hele leven een beetje samen hadden doorgebracht, kon ik me niet voorstellen dat ik haar nooit meer zou zien.”

Anne, Colin en prinses Margaret wachten op Mustique op koningin Elizabeth en prins Philip. “Het bezoek van de koningin zette het eiland als reisbestemming op de kaart."
Anne, Colin en prinses Margaret wachten op Mustique op koningin Elizabeth en prins Philip. “Het bezoek van de koningin zette het eiland als reisbestemming op de kaart.” © GETTY IMAGES
De verlorenen

Een van de dingen die Anne op prijs stelde bij Margaret, is de tijd die ze haar gunde op momenten dat haar ondertussen volwassen kinderen haar nodig hadden. Haar oudste zoon Charlie was van kleins af een zorgenkind, met een ernstige obsessief-compulsieve stoornis. Hij zocht een uitweg in drugs en raakte als tiener verslaafd aan heroïne. Hij zonk zo diep dat hij privéfoto’s van prinses Margaret verkocht aan de Britse tabloids, waarop Colin besloot hem te onterven en zijn tweede zoon Henry aan te duiden als erfgenaam. Henry was een makkelijke tiener, maar kwam na zijn huwelijk uit de kast en raakte halverwege de jaren tachtig besmet met hiv. Alsof dat nog niet genoeg was, kreeg haar jongste zoon, Christopher, op zijn achttiende een zwaar motorongeluk in Zuid-Amerika. Dankzij connecties werd hij overgevlogen naar Miami en uiteindelijk naar Londen, waar de dokter Anne aanraadde om alle hoop op te geven, want hij zou altijd een vegetatief bestaan leiden. “Ik wist dat Charlie een precair bestaan had, dat Henry waarschijnlijk jong zou sterven, en nu balanceerde ook Chris-

topher op de rand van de dood. Ik was machteloos bij de problemen van mijn twee oudste zonen, maar vastberaden om Christopher in leven te houden.” Een arts die zelf een comateuze zoon had, gaf Anne een comakit, waarmee ze elk uur van de dag de zintuigen van haar zoon moest stimuleren. Zijn vroegere nanny Barbara, die ondertussen de prinsen William en Harry onder haar hoede had, kwam helpen. “Christopher lag vier maanden in coma, de langste vier maanden van mijn leven. Ik verzorgde hem alsof hij een baby was, hield hem urenlang in mijn armen en probeerde hem te laten voelen hoeveel ik van hem hield. Toen hij naar een ander ziekenhuis werd gebracht, huilde hij de hele tijd, en op een dag zei ik: ‘Houd alsjeblief op met wenen, je moet hieruit raken. Ik beloof je een auto als dat lukt.’ Uiteraard verwachtte ik geen reactie, maar hij sprak zijn eerste woord sinds het ongeluk: Lamborghini.” Christophers revalidatie zou nog jaren duren. De schok van zijn broers ongeluk motiveerde Charlie om af te kicken, en Henry besloot om open over zijn hiv-besmetting te praten in de pers, wat een schokgolf in Annes aristocratische vriendenkring veroorzaakte. “Prinses Margaret was een van de enigen die haar gedrag niet aanpaste. Zelf vond ik het heel moeilijk om Henry te zien achteruitgaan, maar ik was vastbesloten om hem bovenal altijd het gevoel te geven dat hij niet alleen was.(…) Ik was verdrietig, maar ook kwaad, want ik had nog zo aangedrongen op voorzichtigheid en nu stierf hij terwijl hij amper 29 was.” Charlie was ondertussen getrouwd en clean, maar net na de geboorte van zijn zoon Cody bleek dat hij hepatitis had, als gevolg van zijn jarenlange heroïnegebruik. Hij stierf zes jaar na zijn broer, in 1996. “Ik dacht dat een kind verliezen het moeilijkste was wat ik ooit zou moeten doen, tot ik op het kerkhof stond om een tweede zoon te begraven. (…) Ik heb ondertussen veel van wat ik als moeder heb gedaan in vraag gesteld. De pijn is nooit weggegaan, maar het rauwe leed is milder geworden. Ik mis mijn zonen nog altijd, maar zoals Christopher zegt: ze zijn misschien wel weg, maar de liefde is er nog.” Haar biografie is aan haar kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen opgedragen. “Weet je, mijn boek gaat eigenlijk over hen”, vertelde ze aan The Guardian in 2021.

© National
Uit de schaduw

Terwijl ze voor haar zonen zorgde, bracht Anne steeds minder tijd met Colin door. De pijn om zijn vele openlijke affaires werd getemperd toen ze zelf een ‘goede vriend’ vond. Colin had ondertussen zijn eigendommen op Mustique verkocht en was naar Saint Lucia verhuisd. Hij kwam bijna nooit meer in Engeland, en Anne bracht steeds minder tijd door in de Caraïben. Toen Colin een advertentie van de zoo in Dublin zag, ‘olifant te koop’, liet hij die naar Saint Lucia verschepen, en gaf de job voor zijn verzorging aan een jonge man, Kent. Die zou Colin de laatste jaren van zijn leven verzorgen zoals Anne voordien deed. “Ik heb decennialang voor hem gezorgd, maar na Christophers ongeluk veranderden mijn prioriteiten en nam Kent het over. Ik vond het niet langer mijn job als zijn vrouw, nu er iemand voor betaald werd. Ik was halfweg de zeventig, en voor het eerst in mijn leven onafhankelijk. Met niemand meer om voor te zorgen, kon ik eindelijk ontspannen.” Kent werd uitzonderlijk gul betaald, zo bleek toen Colin in 2010 stierf en zijn testament werd voorgelezen. De analfabetische man uit Saint Lucia kreeg de volledige erfenis. “We zouden als familie alles verliezen. De avond na ons bezoek aan de notaris stond ik op het balkon van het huis dat niet meer van mij was. Colins laatste poging tot aandachttrekkerij, en dit na 54 jaar huwelijk, vijf kinderen, evenveel woede-uitbarstingen als aangename momenten, na alles wat ik met hem had meegemaakt. Ik voelde me vernederd. Voor het eerst in mijn leven schreeuwde ik het uit, zo luid als ik kon, in de donkere Caraïbische nacht.” Na een rechtszaak van zeven jaar kreeg Colins erfgenaam, Henry’s zoon Cody, dan toch de helft van de nalatenschap, waaronder het Schotse The Glen. “Me obsessief met die zaak bezighouden zou me krankzinnig hebben gemaakt, dus heb ik besloten om het achter me te laten. (…) Ik ben nu 89 en gelukkig, ook omdat ik nu gewoon kan doen waar ik zin in heb.” Een biografie schrijven bijvoorbeeld. Voor haar kinderen, maar ook om het beeld dat men van prinses Margaret heeft bij te sturen. Na een interview in The Graham Norton Show schoot haar boek de bestsellerlijsten in en terecht, want het is een waanzinnig verhaal, excellent verteld. “Ik heb heel mijn leven in ieders schaduw geleefd”, vertelde ze in 2022 aan de Financial Times. “Ik heb altijd mijn best gedaan om iedereen tevreden te stellen, maar nu, opeens, sta ik hier. With a bang! (…) Colin zou stikjaloers zijn, want hij zeurde al jaren over de biografie die hij zou schrijven, en nu word ik overal uitgenodigd om over mijn leven te praten.” Hij was verschrikkelijk om mee te leven, maar toch is Anne mild voor haar echtgenoot. “Ik had vooral medelijden met hem, je zo voelen en gedragen is echt triest. Maar het is nu zo. Weet je, hij heeft ervoor gezorgd dat ik vandaag zo’n geweldige tijd beleef. Want dankzij hem ben ik nu echt nergens bang voor.”

De hofdame. Mijn bijzondere leven in de schaduw van Prinses Margaret, Anne Glenconner, Ambo/Anthos.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content