Heelhuids de winter door

We doen zoveel moeite om er goed uit te zien en ons te ontdoen van alle overtollige haartjes, maar is dat eigenlijk wel zo’n goed idee ? Nog nooit is er een ijsbeer met winterkwalen gesignaleerd.

Een natuurlijke wintervacht die ons tegen de vrieskou beschermt, is ons niet gegeven, Integendeel. We zijn kale en ijdele schepsels, die zelfs ’s winters onze benen harsen en dus aangewezen zijn op warme panty’s en wollen sokken. “Je moet je kleden in laagjes”, hoor ik mijn oma nog zeggen. En inderdaad : kleren die niet te strak zitten en in laagjes over elkaar worden gedragen, houden ons warmer. De isolerende luchtlaagjes maken het verschil.

Toch is ons lichaam zelf niet helemaal weerloos. Het beschikt over een efficiënt verdedigingsmechanisme : bleek worden en kippenvel krijgen. Door de koude klappen de kleine bloedvaatjes dicht die net onder de huid zitten, en het bloed wordt dieper in het lichaam omgeleid, zodat de vitale organen en ons bloed makkelijker op temperatuur blijven. Die natuurlijke bescherming gaat jammer genoeg wel gepaard met een aantal ongemakken. De lichaamsuiteinden – voeten, handen, neus – maar ook de huid hebben eronder te lijden. Doordat onze huid minder is doorbloed, wordt ze van binnenuit al weinig gevoed. Ook van buitenaf heeft de huid het zwaar te verduren : de temperatuurwisselingen van felle koude en droge warmte, bijvoorbeeld van centrale verwarming, drogen extra uit.

Door die uitdroging vertraagt ook de celstofwisseling van de huid. De buitenlaag van de huid maakt daardoor minder lipiden (vetten) aan en voert minder afvalstoffen af, zodat de huidbarrière niet meer optimaal werkt en de huid onvoldoende is beschermd. Door die extreme uitdroging wordt de huidoppervlakte ruw, en soms krijgen we dan kloven of eczeem.

1. Wat zijn winterhanden ?

Van een slechte doorbloeding kun je kloven en winterhanden en/of -voeten krijgen, met alle ernstige gevolgen van dien. De vetlagen in de handen of voeten kunnen aangetast raken en ontsteken, die ontstekingen worden koubulten of pernionen genoemd. Dat zijn rode knobbels die eerst heel erg jeuken en daarna veel pijn kunnen bezorgen. Winterhanden of -voeten zijn vaak erfelijk en bij wie daar gevoelig voor is, is het meestal elke winter raak. Bij mensen met een slechte bloedcirculatie en koude handen kan het langer duren voor ze een temperatuurstijging als pijnlijk ervaren, mede doordat de koude verdooft en hun pijnreceptoren niet meer optimaal functioneren. Ze nemen zonder te verpinken een kokende pot water van het vuur. Ook ‘het fenomeen van Raynaud’ is een gevolg van afgesloten bloedvaten. Vingers worden wit en gevoelloos, dat duurt een paar minuten of zelfs uren. De combinatie van deze twee verschijnselen komt gelukkig zelden voor, één is al pijnlijk genoeg.

2. Hoe kun je je beschermen ?

Omdat vocht een goede geleider is van koude en warmte, vermijd je beter om met natte voeten of handen rond te lopen. We kunnen veel ellende voorkomen door voeten, handen en hoofd warm en droog te houden. Handschoenen, sjaal en muts zijn dus niet louter accessoires, maar noodzakelijke onderdelen van onze wintergarderobe.

Als je aanleg hebt voor winterhanden of -voeten, kun je het euvel preventief bestrijden met middeltjes die de oppervlakkige bloedcirculatie bevorderen, zoals vitamine E, vitaminen A en D. Vergevorderde koukleumen kunnen door hun arts geholpen worden, die kan oordelen of het raadzaam is tabletjes te nemen die het bloed vloeibaarder maken.

3. Te laat voor preventie ?

Als de eerste verschijnselen van winterhanden of voeten optreden, kijk je uit voor kloven. Je kunt ’s nachts je handen of voeten insmeren met een vette zalf, zoals uierzalf, of een zalf met een zachte ontstekingsremmer die zink bevat, zonder voorschrift te verkrijgen bij de apotheek. Trek daarna het best katoenen handschoenen of kousen aan, zo blijft de crème de hele nacht op je huid inwerken en niet op de lakens.

Wisselbaden zijn ook een manier om de bloedcirculatie te verbeteren. Smeer je daarna wel goed in met olie of een hydraterende crème, want baden droogt de huid uit. Ook uv-licht kan helpen. Af en toe onder de zonnebank geeft de winterhuid een opkikker. Als dat allemaal niet helpt, moet je naar de huisarts.

4. Dagelijkse verzorging in de winter

Onze huid ademt en verdampt voortdurend. Als de luchtvochtigheid in de kamer vermindert, dan verdampt de huid nog meer. In de winter gebruiken we het best een crème die occlusief is, dat wil zeggen, dat er een ondoorlaatbaar filmpje achterblijft op de huid. Die crèmes zijn meestal bereid op basis van vetten, zoals bijvoorbeeld vaseline. Eskimo’s hoeven dit niet te lezen, al eeuwen vetten zij zich grondig in.

We kunnen ook crèmes gebruiken met stoffen die nodig zijn voor de cohesie of het samenklitten van onze cellen, zoals ceramiden en vitamine E. Heilzaam is een lichte peeling. Die neemt de bovenste huidlaag met droge en dode cellen weg. Zo’n grote schoonmaak is een kleine aanval op de huid, maar ze herstelt er snel van en voelt meteen gladder aan. Daarna uiteraard : goed hydrateren.

5. Hoezo droog ?

Er is een verschil tussen een droge en een uitgedroogde huid. Een gemengde of vette huid kan immers ook tekenen van uitdroging vertonen, maar die behandel je niet met crèmes voor een droge huid. Als je gemakkelijk puistjes krijgt, gebruik je het best een fluïde, die is niet vet of comedogeen, maar hydrateert wel goed. Meestal zijn dat crèmes met natural moisturing factors (NMF) : ze halen vocht uit hun omgeving om de huid te hydrateren. Er schuilt echter een addertje onder het gras : als de lucht weinig vocht bevat, bijvoorbeeld in een ruimte met centrale verwarming of airco, kan die crème het omgekeerde effect hebben : dan haalt die het vocht uit de huid, wat de uitdroging alleen verergert.

Zorg dus altijd voor voldoende vochtigheid in de lucht, vul die waterverdamper aan de radiator geregeld bij.

Als je een gemengde huid hebt, gebruik je twee crèmes : een vette, occlusieve of ‘dekkende’ crème voor de droge gedeelten, en een zuiver hydraterende crème op de rest. Of je wisselt ze geregeld af, zo bewaar je het evenwicht.

Winterwerk

4 Massages met olie stimuleren de doorbloeding. De olie gaat uitdroging tegen. Shiatsu houdt onze handen warm, omdat de blokkade op de meridianen wordt losgemaakt.

4 Een lichaamsscrub stimuleert de bloedsomloop en bevordert de aanmaak van nieuwe cellen, zodat je huid er mooier en gezonder uitziet.

4 De sauna is goed om op te warmen en de doorbloeding te stimuleren, maar vermijd te bruuske overgangen. Spring niet meteen na een hete sauna in het ijskoude water. Geef je lichaam de tijd om het temperatuurverschil te overbruggen.

4 Psoriasispatiënten hebben doorgaans erg te lijden onder koude temperaturen, uv-licht kan de ellende verzachten.

4 Ook als we gaan skiën is het opletten geblazen. Wie niet wil verbranden, gebruikt natuurlijk een zonnecrème met een hoge beschermingsfactor, minstens factor 15. De ultraviolette stralen van de hoogtezon, in combinatie met de koude en harde wind, maken ons vatbaarder voor opflakkeringen van herpes. Door de koude kan couperose ontstaan of verergeren. In het ergste geval, kleuren onze wangen paars. Mooi is anders !

Laat je niet belazeren

De winter heeft gelukkig ook enkele voordelen. Dit seizoen is een noodzakelijke rustperiode voor de huid. Ze kan herstellen van de schade die ze geleden heeft onder de zon. Als de schade niet vanzelf herstelt, kun je zonneveroudering, couperose en pigmentvlekken ook laten herstellen door middel van laserbehandelingen. Hoe bleker de huid, hoe beter het resultaat.

Een laserbehandeling (of IPL) laat je alleen uitvoeren door een dermatoloog of een ervaren persoon. Laat je niet belazeren door schoonheidssalons die net een lasertoestel hebben aangeschaft, die ‘specialisten’ kennen de risico’s onvoldoende. Een laser kan immers veel schade aanrichten : de huid kan verbranden en je kunt er een blijvende depigmentatie aan overhouden.

Soortgelijke behandelingen zijn mogelijk met een nieuw soort laser die IPL combineert met radiofrequentie. Het voordeel is dat ook een bruine huid hiermee kan worden behandeld.

Met dank aan dermatoloog dr. Ilan Karavani : www.carpe.be

Laura de Coninck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content