Vogelvrouwen, heksen en feeën. Veren, nestjes en vogelschedels. In een wel heel bevreemdend seizoen trekt de haute couture zich terug in een droomwereld. Here come the Space Girls.
Lene Kemps
Haute couture : gigantische insecten, immense baljurken die op kroonluchters lijken of vrouwen met een hertengewei op het hoofd en een veer in het achterwerk. Want daar zijn we ondertussen aan gewend geraakt. Het is dan ook een hele prestatie dat Alexander McQueen toch nog enige opschudding kan veroorzaken. Dagen voor zijn defilé komt de eerbiedwaardige Sunday Times met de mededeling dat McQueen door de politie wordt ondervraagd ?over het gebruik van menselijke beenderen, tanden en andere lichaamsdelen? in de Givenchy-collectie. De politie zou gedreigd hebben alles in beslag te nemen.
Het huis Givenchy is verontwaardigd. Natuurlijk, de collectie heet Eclect Dissect en is geïnspireerd op het leven van een gekke wetenschapper die vrouwen uit alle landen verzamelt, ze uit elkaar haalt en opbouwt tot ?internationale exemplaren?. Het defilé zal inderdaad in de afdeling geneeskunde van de universiteit worden getoond. En er is een kam waarvan de tanden mensenvingers zijn, en een paar vogelschedels als accessoires ; allemaal nep natuurlijk. Maar verder is het hele verhaal uit de lucht geplukt. Hoe verzinnen ze ’t.
Na al die geruchten is het bijna een tegenvaller dat er bij de Givenchy-show geen orgaantransplantaties worden uitgevoerd, hoewel het toch behoorlijk macaber blijft. In een decor van Perzische tapijten, rode gordijnen, dierenvellen en kooien met raven, defileren vijftig mannequins die totaal van elkaar verschillen wat make-up, haar en de sfeer van het silhouet betreft. Nu eens zien we een perfecte kopie van de baljurk van Audrey Hepburn als Eliza Doolittle, dan weer een grottenvrouw met een harige jas, en dan een Spaanse señorita in Schotse ruit. De collectie gaat alle kanten uit, is afwisselend subliem en stupide, en fascineert op een filmische manier. ?De eerste collectie maakte ik voor het huis, deze is voor mezelf?, zegt McQueen. En hij voorspelt voor de toekomst : ?Ze hebben nog niets gezien.?
McQueen wentelt zich in zijn imago als het enfant terrible van de haute couture. Hij is the bad boy with bad manners, bad teeth en bad language, zoals de Independent hem omschrijft. De Engelse stier in de Franse porseleinkast. En Bernard Arnault (baas van Givenchy, Dior en Lacroix) is daar wel mee gediend. McQueen mag dan misschien niet verkopen volgens de geruchten ging er van de vorige collectie geen stuk buiten hij creëert in elk geval flink wat hype en heisa, in de mode een onbetaalbaar duo.
Donald Potard, directeur van Jean Paul Gaultier, is voor Women’s Wear Daily zelfs bereid uit te rekenen hoe onbetaalbaar de belangstelling is die haute couture genereert. Gaultier kreeg bij zijn januari-debuutcollectie voor 25 miljoen dollar aan tv- en media-aandacht. Terwijl de show net één miljoen heeft gekost. Gaultier heeft bovendien nog zo’n twintig haute-couturestukken verkocht, dus dat is meegenomen. ?Maar,? aldus Potard, ?zelfs al waren we met de hele collectie blijven zitten, dan nog hadden we eraan gewonnen.?
?De aandacht voor haute couture is wereldwijd?, zegt men bij Givenchy. ?Met al die mediaruimte bereik je een elitaire groep mensen over de hele wereld, ook de delen waar je zelf geen advertentiebudget voor hebt.?
Het zijn marketingopmerkingen waar de couture-puristen, aangevoerd door Pierre Bergé, directeur van Yves Saint Laurent, hevig tegen reageren. ?Ik kan niet aanvaarden dat couture louter als advertentievehikel wordt gebruikt?, fulmineert Bergé in Women’s Wear Daily. ?Ze maken kleding die niet bedoeld is om gedragen te worden. Het heeft niets meer te maken met het vakmanschap van de couture. Het klopt niet, het is niet eerlijk en integer, maar dat zijn woorden die meneer Arnault duidelijk niet kent. Hij en zijn soort maken de haute couture kapot.?
Die bittere uitlating illustreert het actuele debat. Want de vraag is niet langer of haute couture kan overleven. Iedereen is het erover eens dat het antwoord positief is. Maar voor wie wil haute couture de 21ste eeuw halen ? Voor de media of voor de klanten ?
Een erg verrassend antwoord komt van het traditionele huis Valentino. ?Ik zou eigenlijk liever niets verkopen?, zegt directeur Giancarlo Giammetti. ?Ik heb persoonlijk instructies gegeven dat er van de januaricollectie maar 250 stuks mochten gemaakt worden. Het zijn er 273 geworden. Couture-jurken zijn erg arbeidsintensief en op een bepaald moment verlies je er gewoon aan. De klassieke klant die op veilig speelt, is eigenlijk helemaal niet interessant meer, want die krijgt volstrekt geen persbelangstelling.?
Karl Lagerfeld houdt wijs de kerk in het midden. ?Meneer Arnault is een goed zakenman. Er is geen enkele reden waarom je niet tegelijkertijd met je couture ook parfum en accessoires zou kunnen verkopen. Bij Chanel doen we dat al jaren.?
Haute couture lijdt dit seizoen aan wanderlust en zoekt inspiratie in verre contreien. Chanel trekt naar Scandinavië voor een silhouet dat Lagerfeld omschrijft als ?gepassioneerd streng?. Het wordt een poëtische collectie met een nieuwe versie van de tailleur : een strak en lang jasje, een rok met split. ’s Avonds draagt men in Scandinavië tullen creaties met veren, parels en borduursels.
Galliano schildert voor Dior de duizend verschijningsvormen van de zeer internationale Mata Hari : ?Ze werd geboren in Nederland, trouwde een Indische prins, leefde in Bali en bewoog zich in Europa in de meest exclusieve kringen.? Zowel de setting een serre in een rozentuin als de kleren zijn ontwapenend mooi. Er is slechts één tailleur voor overdag : een supergeceintreerd jasje en strompelrok, en die laat haast geen ademruimte. Mata Hari paradeert vooral in korsetten en kanten kousen, in fluwelen kimono’s en zijden avondjurken.
Op naar Rusland. Gaultier voelt iets voor Catharina de Grote, wat een theatraal en dramatisch beeld oplevert. Een mannenpak, een jas van omgekeerd schaap, een lange grijze trui over een tulen onderrok als nieuwe versie van de baljurk en zijn zeemanstruitje uitgevoerd in bont. Een prachtige collectie vol draagbare ideeën.
Doorheen de couture waait een sterke gotische wind. Een spoor van punk in de warrelige kapsels, een zweem van Siouxie Sioux in de mascara en een tikje Kate Bush in de zwarte romantiek. Het is allemaal zeer sprookjesachtig en bevreemdend. Zo ook bij Mugler die sterk grafisch werkt en zijn typische insecten-vormen levert. Couture in space.
De grote klassieke luxe komt van Lacroix die de tiende verjaardag van zijn huis viert met een schitterende collectie, en van Yves Saint Laurent die eenvoud aan verfijning koppelt. Beide huizen hebben volgens de geruchten meer coutureklanten gekregen als gevolg van de fear factor. De deftige dames die Galliano en McQueen niet zo zien zitten, zijn bij hen terechtgekomen. Oude garde of aanstormend talent, het debat gaat verder.
Moderne amazones, Versace.
Audrey Hepburn achterna, Givenchy.
Mix van stijlen, Givenchy.
Grafisch, Mugler.
Mata Hari, Dior.
Kimono-romantiek, Dior.
De tsarina van Gaultier.
Eenvoud van Saint Laurent.
Echte couture, Lacroix.
Meer moet dat niet zijn, Lacroix.
Scandinavisch passioneel, Chanel.
De pure lijn van Chanel.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
