ALKYLSULFATEN
Wat ? Schuimvormers in shampoos, douchegels, badschuim en vloeibare zepen.
Verwijt ? Het zijn agressieve ontvetters die de huidbarrière verstoren.
Prof. Vera Rogiers :“Natriumlaurylsulfaat en het zachtere natriumlaurylethersulfaat zijn de meest gebruikte detergenten. Het zijn stoffen die inderdaad sterk ontvetten en meestal gecombineerd worden met andere detergenten omdat ze dan minder agressief zijn. Mensen denken dat shampoos of zepen pas goed reinigen als het flink schuimt, dat is niet per se zo. Eigenlijk is de concentratie aan detergenten dan te hoog, want de stoffen die schuim vormen, doen alleen dat en werken niet meer reinigend. Er zijn mildere alternatieven, maar die schuimen minder. Mensen gebruiken dan meer product omdat ze denken dat het anders niet reinigt.”
Besluit : Voor de doorsneemens vormen alkylethersulfaten geen probleem, omdat je die producten snel weer afspoelt. Een schuimbad is geen goed idee, omdat je dan langere tijd gaat weken in die stoffen. De schuimproducten gaan de vetten van het lichaam wegnemen, waardoor de huidbarrière beschadigd geraakt en de huid geïrriteerd wordt. Door de beschadigde huid kunnen stoffen binnen die anders worden tegengehouden.
ALUMINIUMZOUTEN
Wat ? Stoffen in antiperspiranten die een propje vormen in de zweetkanaaltjes van de oksels zodat transpiratievocht wordt tegengehouden.
Verwijt ? Sluiten de huid af zodat afvalstoffen niet meer weg kunnen en zich opstapelen in het lichaam.
Prof. Vera Rogiers : “Aluminiumzouten en hun complexen zullen volgens de zuurgraad van de huid een propje vormen dat de porie afsluit, zodat er geen zweet meer kan ontsnappen. Dat geeft geen probleem, want de zweetproductie in de oksels maakt amper één procent uit van de totale hoeveelheid zweet die geproduceerd wordt over het hele lichaam. Je ziet in de oksel wel meer zweet, maar dat komt omdat die zone occlusief is : je houdt de armen meestal omlaag zodat het zweet niet goed verdampt. Zweetklieren dienen bovendien om het lichaam af te koelen en de temperatuur van het lichaam en van de hersens constant te houden, niet om toxines af te voeren. Dat gebeurt via urine en stoelgang.”
Besluit : Het gebruik van aluminiumzouten in antiperspiranten is geen probleem, zolang je het gebruik beperkt tot de oksels.
HAARVERF
Wat ? Kleurshampoos (uitwasbare verf) en oxidatieve kleuringen (permanente kleuring door chemische reactie met peroxide).
Verwijt ? Verhoogd risico op kanker.
Prof. Vera Rogiers : “Naar aanleiding van een aantal artikels over mogelijk risico op kanker heeft de Europese Commissie alle dossiers van bestaande haarverven op de Europese markt bestudeerd. Vroeger onderzocht men alleen of de gebruikte verfstof veilig was, nu wordt ook de chemische reactie met peroxide (in oxidatieve of permanente haarverven) bekeken.”
Besluit : Heel wat producten werden verboden omdat hun dossiers niet voldeden, maar wat nu op de Europese markt wordt verkocht, is gecontroleerd en veilig bevonden.
MINERALE OLIE
Wat ? Een vetstof die een film op de huid legt, zodat er minder vocht kan verdampen.
Verwijt ? Sluit de huid af, wat de huidbarrière op lange termijn beschadigt.
Prof. Vera Rogiers : “Minerale of paraffineolie wordt het best niet zuiver gebruikt. In combinatie met andere vetstoffen zal de olie wat occlusief (afluitend) werken en dat is prima voor een droge huid. De samenstelling van de verschillende soorten lipiden wordt aangepast aan het huidtype.”
Besluit : Minerale olie heeft inderdaad een occlusief karakter, maar wordt in cosmetica doorgaans gecombineerd met andere vet-stoffen, in functie van het huidtype, en is in feite in beperkte concentratie aanwezig.
ARABENEN
Wat ? Bewaarmiddelen in cosmetica, voeding en geneesmiddelen.
Verwijt ? Invloed op het hormonaal systeem (zie ook uv-filters), zouden borstkanker veroorzaken.
Prof. Vera Rogiers : “Aanleiding voor de hetze rond parabenen waren een aantal artikels uit 2004 die spraken over een mogelijk verband tussen gebruik van ‘onderarmcosmetica’ en borstkanker. Vooral een artikel van een niet-toxicologe die stelde dat parabenen terug te vinden waren in tumoren van borstkanker gaf veel opschudding. Die studie zat vol fouten, was niet au sérieux te nemen. Maar het kwaad was geschied, media pikten het nieuws op en het grote publiek geraakte gealarmeerd. Parabenen hebben inderdaad oestrogene eigenschappen, zowel in vitro als in vivo, en deze zijn afhankelijk van het soort parabenen. Maar de potentie blijft 1000 tot 1 miljoen maal lager dan die van natuurlijke vrouwelijke hormonen. Bovendien worden parabenen in de huid ‘gebiotransformeerd’, afgebroken tot parahydroxybenzoezuur, dat geen oestrogeen effect heeft. De Europese Commissie onderzocht alle studies en concludeerde dat er geen problemen zijn voor methyl- en ethylparabenen, maar adviseerde om de maximumgrens voor butyl- en propylparabenen – de meest lipofiele – te halveren. We hebben nu zo’n hoge veiligheidsmarges ingebouwd, dat ik het bijna absurd vind. Net als bij uv-filters tonen proefdiertesten aan dat parabenen een potentieel oestrogeen effect hebben en potentieel een effect kunnen hebben op de mannelijke vruchtbaarheid. Maar het gaat hier over hazard, geen reëel risico voor de mens.”
Besluit : Parabenen worden al jaren gebruikt en we weten er heel veel over. Het zijn zeer goede bewaarmiddelen, ook omdat ze bijna geen allergische reacties geven. Parabeenvrije cosmetica gebruiken andere bewaarmiddelen (anders geraakt je crème besmet) die vaak niet als dusdanig vermeld worden. Veilige producten gebruiken bewaarmiddelen uit de officiële lijst, die gecontroleerd worden door de Europese instanties.
PARFUM
Wat ? De basis van parfum zijn meestal etherische oliën en of synthetische reukstoffen.
Verwijt ? Allergische reacties.
Prof. Vera Rogiers : “Parfums met natuurlijke producten ruiken vaak het best, maar ze zijn duur en hebben complexe samenstellingen met veel ingrediënten en allergenen. Voor 26 stoffen geldt een maximumgehalte en een verplichte vermelding op de ingrediëntenlijst. Aan de industrie wordt gevraagd om parfums te maken zonder die allergene ingrediënten, wat niet altijd evident is. Er bestaan dus zeer eenvoudige parfums die volledig synthetisch zijn, en waarvan de samenstelling gekend en veilig is. Maar veel mensen verkiezen parfums met veel natuurlijke ingrediënten, omdat ze vinden dat ze beter ruiken of omdat het ‘chiquer’ is.”
Besluit : Als huidverzorging kies je best voor ongeparfumeerde producten. Wil je lekker ruiken, parfumeer je dan slechts op bepaalde plaatsen. Parfum, en voornamelijk geconcentreerde vormen, zijn koplopers qua allergische reacties en het aantal mensen met problemen blijft gestaag toenemen.
SYNTHETISCHE KLEURSTOFFEN
Wat ? Pigmenten.
Verwijt ? Veroorzaken allergische reacties.
Prof. Vera Rogiers :“Er zijn wel een aantal toxische kleurstoffen, maar bij de toegelaten kleurstoffen zijn er zelden probleemdossiers. Ze worden door de media in één adem genoemd met andere ‘giftige’ stoffen, maar we zien weinig allergische reacties. Het gaat immers om minieme concentraties. Het komt neer op het verschil tussen hazard en risk.”
Besluit : De toegelaten kleurstoffen geven weinig problemen.
UV-FILTERS
Wat ? Minerale en chemische stoffen die uv-stralen absorberen of verstrooien.
Verwijt ? Beïnvloeden het hormonaal systeem.
Prof. Vera Rogiers : “Testen met proefdieren hebben aangetoond dat uv-filters (en parabenen) inderdaad endocrine disruptors zijn, met mogelijk een invloed op het hormonaal stelsel.” Maar er is een belangrijke nuance. “Die mogelijkheid of hazard is een intrinsieke eigenschap van de betrokken stoffen en zegt niets over het risico voor de mens. Het is niet omdat een stof die eigenschap heeft, dat er daadwerkelijk een effect is. Vergelijk het met een vat zuur : dat is potentieel gevaarlijk, want een sterk zuur kan de huid verbranden, maar als het veilig verpakt is, wordt het risico minimaal. Mensen zien op een ingrediëntenlijst gevaarlijke stoffen staan, zoals zo’n zuur dat op zich gevaarlijk is, maar enkele druppels in een cosmetische formule kunnen de zuur-graad van een crème verlagen, waardoor die veel milder voor de huid wordt. Bovendien moet je alles in de juiste verhouding zien en de potentie vergelijken : die uv-filters zijn soms tot een miljoen maal minder potent dan de eigen hormonen of sommige plantaardige extracten. De veiligheidsmarge die in de testen is ingebouwd, is bovendien enorm : je neemt de gevoeligste diersoort (meestal rat of muis), de gevoeligste test en het gevoeligste orgaan. Zo zullen de dieren in langetermijntesten (meestal 90 dagen) een dagelijkse dosis uv-filters oraal toegediend krijgen. Dat is het worstcasescenario, alsof alles wat je op de huid smeert rechtstreeks in het bloed terechtkomt. Je meet dan het effect op de belangrijkste organen, neemt overal de gevoeligste waarde van, en gebruikt dan nog een veiligheidsfactor van minstens honderd (want een rat is geen mens en mensen verschillen onderling) om de dosis te bepalen die geen negatief effect veroorzaakt bij de mens.”
Besluit : Zonnecrème smeren, zelfs in absurde hoeveelheid, houdt geen risico in voor de mens. Niet smeren is een veel groter risico want zonnestralen zijn kankerverwekkend, dat is bewezen.
Zonnecrème smeren, zelfs in absurde hoeveelheid, houdt geen risico in voor de mens. Niet smeren is een veel groter risico.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
