Drie regels heeft Odette Dereze van haar meter Germaine Van Parys meegekregen : “Altijd netjes gekleed zijn, na het werk niet blijven hangen, en nooit je politieke of religieuze opinies meedelen.” Ze heeft ze altijd gevolgd en ze hebben haar goed gediend. “We waren altijd welkom, of het nu bij een Marolien was, of bij het koningshuis. We hadden goede relaties met iedereen.” Germaine heeft haar ook geleerd hoe je een beeld moest kadreren, hoe je een loodzwaar fototoestel vasthield, en hoe je de delicate glasplaten hanteerde. Die kennis werd haast automatisch doorgegeven. Odette : “Ze heeft nooit aangedrongen. Maar ik mocht overal mee naartoe. Eerst kijken en braaf zijn. Later helpen : spullen dragen, beelden fixeren. Ook poseren : in reclame voor koekjes, badzout en zeep. En nog wat later mocht ik zelf foto’s nemen.”
Samen bouwden Germaine en Odette een uitzonderlijk archief op dat het dagelijkse leven in België op een unieke manier in beeld brengt. De grote en kleine gebeurtenissen : een Brussels dagje uit, een circus dat de stad binnenkomt, een staatsbegrafenis. Germaine en Odette waren overal aanwezig. Neutraal en objectief, en toch ontbreekt er geen gevoel in het beeld. Odette : “Peettante leefde voor haar beroep, ze was getrouwd met haar camera. Ik denk dat het die passie is die je voelt, dat meeleven met de mensen, het respect ook dat ze had voor iedereen die voor haar lens kwam. Ze zou nooit een moreel oneerlijke foto hebben genomen, ze liet iedereen in zijn waardigheid.”
De moeilijk handelbare apparatuur – een zware Mentorcamera, een Gaumontreportagecamera, een Rolleiflex met een oogverblindende knoert van een flash – maakte plaats voor snellere kleinbeeldtoestellen. Maar eigenlijk keek Germaine daar een beetje op neer. Odette : “Ik had een Pentax en zei trots : ‘Kijk tante, 36 beelden.’ En zij reageerde : ‘In mijn tijd hadden we er zes, maar we namen de juiste zes.’ Ik had de indruk dat ze het een beetje te gemakkelijk en te slordig vond.”
Het was niet evident, een vrouwelijke fotografe zijn in die tijd. Odette : “En vooral niet voor mij. Ik was zo verlegen. Bij mijn eerste nationale defilé durfde ik niet op een stoel staan, ik dacht dat iedereen naar me keek.” Maar dan kwam het werkethos van Germaine op de proppen : onder alle omstandigheden gewoon je job doen. Dat principe gold ook bij de voor Brussel traumatische brand in de Inno. Odette : “We kenden die mensen, we maakten de foto’s voor hun personeelsfeestjes. We hebben toen zoveel vrienden en dierbaren verloren… Maar je verbeet je verdriet en je kroop achter de camera.”
Germaine overleed in 1983, net geen negentig jaar oud, en Odette had het reilen en zeilen van persagentschap Van Parys toen al stevig in handen. Hoe bijzonder de twee fotograferende dames waren, en hoe uniek hun beelden, wordt weggewuifd. Odette : “We waren persfotograaf. Ik vond dat heel normaal, ik was dat gewoon.”
Germaine Van Parys & Odette Dereze, van 25 oktober tot 2 maart 2014, FoMu, Antwerpen, www.fotomuseum.be.
LENE KEMPS
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
