Ik heb een zolder en een kelder vol spullen. Dingen. Boeken. Tijdschriften. Kerstversiering. Video’s. Kleren waar ik ooit nog hoop in te passen. En lege kartonnen dozen – omdat ik een man heb, die ervan overtuigd is dat de waarborg op een apparaat alleen geldt als het in de oorspronkelijke verpakking zit. Als ik de chaos aanschouw, bedenk ik dat mijn herseninhoud kleiner is dan die van een eekhoorn, want die kan zijn voorraad tenminste opeten. De lege dozen zijn nog het kleinste probleem. Die vullen zich vanzelf. Ik heb gewoon te veel ‘dingen’. Ik ben een van die mensen wier leven niet echt een leven is, maar een verhaal van dingen. A story of stuff. (Bekijk het filmpje op http://storyofstuff.org/)

Zaterdag 30 november is internationaal Niet-Winkeldag. Tegen het consumentisme, het najagen van de economische groei, de macht van de grote bedrijven, de 24-uur-stressmaatschappij, de zevendaagse koopweek en een leven in dienst van de economie. Zo stelt de Nederlandse site het. Klinkt zwaar. De Belgische organisatoren (www.bewustverbruiken.be) formuleren het op een meer haalbare manier. De Niet-Winkeldag doet je op een ludieke manier nadenken over een ernstig onderwerp: ons overconsumptiegedrag en de nefaste gevolgen ervan voor mens en milieu.

Buy Nothing Day ontstond in 1992 omdat Canadees Ted Dave zich ergerde aan de hoeveelheid overbodige troep die hij maar bleef kopen. Enough is enough was het motto voor zijn eerste No Shop Day, zoals hij die toen noemde. Ondertussen zijn er vijfenzestig landen die de actie organiseren en is er sprake van een miljoen mensen die deelnemen, al lijkt me dat moeilijk in te schatten. Je moet, paradoxaal genoeg, ook geld hebben om te kunnen deelnemen aan Buy Nothing Day stelde iemand op een Amerikaanse site. Als je geen geld hebt, is niets kopen een levensstijl.

Maar goed, dat we te ver zijn doorgeslagen in ons consumptiegedrag is zeker. Het laatste model, de nieuwste versie, een andere kleur. We hebben allemaal vastgesteld dat we daar eigenlijk niet gelukkiger van worden. De Britse professor Duurzame Ontwikkeling Tim Jackson formuleert overconsumptie als volgt: “Het is het verhaal van hoe wij mensen overtuigd worden om geld dat we niet bezitten uit te geven aan dingen die we niet nodig hebben, om indruk die niet blijvend is te maken op mensen om wie we niets geven.”

De tegenbewegingen zijn er: de nv Huisvlijt draait op volle toeren, tweedehandswinkels doen goede zaken. In Amerika is er The Compact, een beweging zo anti- materialistisch dat er zelfs geen officiële website is. (http://groups.yahoo.com/neo/groups/thecompact/info). De leden proberen om een jaar lang niets te kopen behalve eten, medicijnen, ondergoed en toiletartikelen. Voor de overige aankopen geldt de regel: borrow, barter or buy used. Leen, ruil of koop tweedehands. Andrew Benett (president van reclame-en communicatiebureau Havas) noemt deze evolutie in consumentengedrag mindful spending of ‘met zorg en aandacht kopen’, een terugkeer naar evenwicht, naar kwaliteit en duurzaamheid.

Economen Andrew Simms en Ruth Potts zien Buy Nothing Day als een manier om de koopdrang te doorbreken, maar sporen in hun manifest The New Materialism aan om een andere relatie aan te gaan met ‘spullen’. Hun mooiste raadgevingen: “Houd van wat je koopt. Koester het en beleef er plezier aan. Onderhoud, herstel en hergebruik. Verdiep je in de dingen: voor je iets koopt, kom er op zijn minst drie zaken over te weten. Probeer wat actiever te zijn; iets nieuws kopen kan ook slaan op een nieuwe activiteit. Leer iets nieuws. En deel wat je hebt met anderen. Kijk rond en denk: wat zouden mijn vrienden kunnen gebruiken? Deel op zijn minst één ding per week” (www.thenewmaterialism.org).

Lege doos iemand?

lene.kemps@knack.be

Lene Kemps

“Dat we te ver zijn doorgeslagen in ons consumptiegedrag is zeker. En intussen weten we ook: daar worden we niet gelukkiger van”