De eigenaar van deze tuin houdt van geometrische vormen en nog meer van rechte lijnen. Het is een man met eclectische smaken en voorkeuren. De reeks sculpturen die hij snoeide, worden ongerepte witte personages onder een laagje sneeuw.

Het heeft de voorbije nacht gesneeuwd en in die korte tijd heeft de tuin een ware metamorfose ondergaan. Een fijn wit poederlaagje volstaat om alle tinten uit te wissen en het essentiële over te houden. De aanblik is sprookjesachtig, vooral omdat de structuur met veel gevoel voor vormen en lijnen ontworpen is. De meest massieve structuren vormen een leger van sneeuwmannetjes. De silhouetten tekenen zich heel scherp af, het ene wat langer, het andere wat meer gedrongen.

De eigenaar van deze tuin ziet nu het spectaculaire effect van wat hij meer dan dertig jaar geleden heeft ondernomen, in zijn ware omvang. “Ik heb deze tuin helemaal alleen ontworpen en aangelegd. Op de grond ziet u motieven in de plaveien. Ik heb ze één voor één eigenhandig geplaatst. Ik heb minstens acht ton steen verplaatst. Ik doe ook al het snoeiwerk zelf. In mei begin ik met de buxus, in juni volgt de taxus. Eind juli snoei ik de buxus een tweede keer.”

Zijn vastberadenheid dwingt bewondering af, maar hij heeft geen enkele moeite om toe te geven dat hij maniakaal is. “Het stoort me wanneer een lijn niet mooi recht is. Als een plant wat te anarchistisch begint te groeien, gaat de schaar er onverbiddelijk in. Het snoeien in vormen doe ik nog het liefst. Ik schep er plezier in twee of drie structuren per dag bij te trimmen. Eigenlijk ben ik een handenarbeider die per ongeluk jurist is geworden.”

Jacques Polain is niet alleen jurist, maar ook een gepassioneerd kunstliefhebber. Hij verzamelt al sinds hij zestien is en heeft zich gespecialiseerd in alles wat de Europese HauteEpoque en Chinese archeologie aangaat. Hij is lid van de zeer beperkte kring van Grands Donateurs van de Franse musea, zetelt in de artistieke raad van het Musée Guimet in Parijs en maakt ook deel uit van de raad van bestuur van de Vrienden van het Louvre. Buiten die twee instellingen behoren ook Cluny, La Malmaison en Limoges tot de musea die schenkingen van hem mochten ontvangen.

Hij is eveneens een verwoed fotograaf en je hoeft maar door zijn reisalbums te bladeren om te zien hoe groot zijn belangstelling voor tuinen is. Hij vindt van zichzelf dat hij een grote hang naar het verleden heeft en koestert zijn favorieten : Le Nôtre in Vaux-le-Vicomte (55 km ten zuidoosten van Parijs), Christopher Lloyd en zijn Great Dixter (in het Zuid-Engelse graafschap East Sussex). In Italië staat de Giardino Giusti in Verona op de eerste plaats. Dan volgen Villa Lante (in Bagnaia, vlak bij Viterbo) en de geheime tuin van het Palazzo Farnese ten noorden van Rome. Bij de recentere tuinen bewondert hij Le Manoir d’Eyrignac (in de Périgord) heel erg “voor de verhouding tussen gebouw en tuin, voor de structuur van de tuin, het spel met schakeringen van groen, het geometrische aspect”. Om dezelfde reden, namelijk de evenwichtige verhoudingen tussen bouwwerk en snoei, houdt hij van de Bastidede la Gaude, in de buurt van Aix-en-Provence.

Schakeringen van groen, structuur, geometrie, u vindt het allemaal in de tuin van Jacques Polain. En er zijn nog meer elementen waardoor hij zich heeft laten leiden. Volg de omtrek van het gazon : dezelfde vormen zijn in marmer terug te vinden op de piazza San Marco in Venetië. En dat is niet alles. Op de grond liggen stenen die de esoterische kronkels van een labyrint vormen. Elders staan drie obelisken die verwijzen naar de tempel uit Die Zauberflöte van Mozart en een armillarium (een geheel van concentrische cirkels die de bewegingen van de hemel-lichamen rond de aarde uitbeelden) dat bewaakt wordt door een paar stenen honden, die ongetwijfeld model staan voor de twee levende exemplaren die de eigenaar overal vergezellen.

Die elementen in steen of metaal blijven onveranderlijk, terwijl het groen er omheen elk jaar groter wordt. En Jacques Polain maar snoeien dat het een lieve lust is. Hier een piramide, daar een bol of een kegel… maar zijn grote trots zijn de zuilen die bestaan uit meerdere bollen of een opeenstapeling van plateaus. Zo geeft hij zichzelf de illusie, zegt hij, dat hij levende materie vorm geeft, zonder beeldhouwer te zijn.

En de sneeuw onderstreept elke winter die nieuwe vormen. Een mooier eerbetoon kent hij niet.

Tekst en foto’s Jean-Pierre Gabriel

Jacques Polain is trots op zijn snoeivormen : “Ik schep er plezier in twee of drie structuren per dag te trimmen.”