Woorden die u de komende jaren nog veel zal horen. Woorden die iets zeggen over veranderende tijden. Meestal zijn ze in het Engels, de global language. Wij proberen ze naar het Nederlands te vertalen en te verklaren.

NANOTECHNOLOGY

Beha’s met moleculaire hartslagmonitoren die paniekaanvallen detecteren en de politie de exacte locatie van de draagster doorseinen? Zelfherstellende microchips en intraveneuze robots die het lichaam scannen op kankercellen? Nanotechnologie wil het ondenkbare mogelijk maken. Molecular manufacturing, een concept uit de jaren ’80, omvat de reproductie van mechanische functies op nanoschaal (1 nano = 1/1.000.000 millimeter). Met nanotechnologie zullen we moleculen en moleculaire structuren met nanoscopische precisie manipuleren tot de gewenste structuur ontstaat. Nanomachines en -computers zullen toast kunnen maken, groenten, scheermesjes, lederen schoenen… Het enige dat ze nodig hebben, zijn ruwe atomen en die zijn er in overvloed. Vooral in Amerika en Japan werken natuur- en scheikundigen aan universiteiten, in overheidsinstellingen en bedrijven als Zyvex en NanoTechnology Development Inc. aan nanomachines. De industrie vertegenwoordigt nu reeds meer dan 3 biljoen dollar. Volgens het Brits parlement zullen in 2000 zeker 80 biljoen dollar naar medische toepassingen vloeien.

Op de 3de conferentie rond Molleculaire Nanotechnologie (1993) werd gesteld dat we over 40 jaar zowat elke moleculaire structuur kunnen bouwen, manipuleren en kopiëren – ook die van menselijk weefsel. Daarmee wordt het debat heropend rond cryonics: bevriezing van het lichaam in vloeibaar nitrogeen, zodat in de toekomst nanotechnologie de patiënt tot leven kan wekken en beschadigd weefsel herstellen. De techniek, succesvol toegepast op rattenharten, wordt nu verfijnd in bedrijven als TransTime en Alcor. Andere mogelijkheden zijn nanomachines in het lichaam, die geprogrammeerd zijn om indringers te elimineren, medicijnen los te laten of de vitaminebalans in evenwicht te brengen.

Maar nanotechneuten dromen ook van supercomputers niet groter dan een menselijke cel, taakgerichte moleculen in kledingstoffen of het vermogen om duplicaten te maken van zowat elk object. We zouden ‘intelligente’ materialen kunnen creëren die honderden keren sterker zijn, dankzij versterkende moleculen. Of denk aan moleculaire sensoren, geprogrammeerd voor taken als het schoonmaken van het materiaal, het herstellen van scheuren of het regelen van de warmtebewaring.

De economische en ethische implicaties van nanotechnologie zijn enorm. Niet de producten op zich, maar de software om ze te dupliceren zal de waarde bepalen. Wat als grondstoffen overbodig worden en elk land met de gepaste technologie gelijk welk goed kan produceren? En wat als die technologie in verkeerde handen valt? Bovendien is het debat rond nanotechnologie voor de meeste politici en het grote publiek volledig onvolgbaar. (Wim Denolf)

Op 21 oktober organiseert Weekend Knack Opus XXI, een seminarie over de toekomst, lifestyle en trends. Info via onze website: www.opusXXI.com. Of: Tel. (02) 467.58.54.

Wim Denolf