Na het jammerlijke ?Brylcream Boulevard? was Robbe De Hert ons een revanche schuldig, die we met ?Gaston’s War? dan ook krijgen. Dit tegendraads verzetsverhaal uit de Tweede Wereldoorlog speelt tegen een intrigerende achtergrond : het Englandspiel, een geheime operatie van de Britten om de Duitsers te verschalken betreffende de invasie van de geallieerden in Normandië en ze te doen geloven dat de landing in de Lage Landen zou plaatsgrijpen. Om de operatie te doen slagen, werd niet op een mensenleven gekeken : tientallen Britse agenten werden boven bezet Nederland gedropt en opgeofferd aan de staatsbelangen.

In dit historisch kader vertelt De Hert het ongelofelijk verhaal van de echt bestaande en omstreden Gaston Vandermeerssche, een jonge voortvarende kerel die zich overmoedig in het verzet stortte, maar door de Britse, Belgische en Nederlandse geheime diensten als een pion werd gebruikt in een ingewikkeld schaakspel van spionage, contraspionage, misleiding, schaduwoperaties en onderlinge rivaliteiten.

Een en ander steunt op ware gebeurtenissen, maar de film moet het vooral hebben van de straffe kost uit stoere jongensboeken. Alle bekende ingrediënten en sjablonen uit het verzetsdrama komen aan bod : heroïsche redding van joodse slachtoffers, sabotage aan de ijzeren weg, mensensmokkel over de Pyreneeën, martelingen, samenzweerderig gedoe, afrekeningen met onderkruipers en collaborateurs. Er is zelfs een bomalarm in de Londense metro, terwijl ?We’ll Meet Again? van Vera Lynn weerklinkt. De onontbeerlijke achtergrondinformatie wordt door De Hert bewonderenswaardig vlot en ongekunsteld uit de doeken gedaan en de oorlogsjaren worden met relatief weinig middelen (vergeleken met soortgelijke Amerikaanse of Franse producties) voortreffelijk gereconstrueerd. ?Gaston’s War? biedt het soort ongecomplexeerd filmvertellen, dat we hier niet gewoon zijn. De Hert, die ook het filmmaken in Vlaanderenland als een heldhaftige bezigheid ziet, maakt niet toevallig van een ouderwetse bioscoop de Rialto het hoofdkwartier van een verzetsgroep.

De toon van dit kordaat docudrama is echter onevenwichtig : soms is er de verontwaardiging die je van een aanklacht verwacht, maar vaak lijkt het op een snel bewegend stripverhaal, een soort Kuifje bij de nazi’s, waarin de moffen zo uit ?’Allo, ‘Allo? komen. Als de held aan het eind verkracht wordt, terwijl hij moet toekijken hoe een beul de nagels van zijn Spaanse vriendinnetje uittrekt, zitten we meer in de sfeer van ?Ilsa Wolvin van de SS?, dan van de Jean-Pierre Melville van ?L’Armée des ombres?.

Het probleem van zulke ontluistering van het verzet is dat de nazi’s er finaal beter uit tevoorschijn komen (je weet tenminste wat je aan ze hebt), dan de complotten smedende perfide Engelse bevelhebbers. Bijzonder moeilijk te slikken, is dan ook de scène waarin Gaston de Duitse majoor die hem naar Mauthausen stuurde, een waardige tegenstander noemt.

Er wordt over de hele linie goed geacteerd, maar vooral de jongere acteurs zijn uitstekend. Debuterend hoofdrolspeler Werner De Smedt stormt met groot enthousiasme door de ingewikkeld vertakte intrige en blijkt door zijn no nonsense-benadering een geboren filmacteur te zijn.

?Gaston’s War?van Robbe De Hert, met Werner De Smedt, Mapi Galan, Clive Swift, Stuart Laing, Olivia Williams, Sylvia Kristel, Peter Firth.

De Smedt en Galan in Gaston’s War (uiterst links) : heldhaftige bezigheid.