FANFICTIE Maak je eigen X-Files

Je bent verliefd op een tv-serie. Maar het scenario loopt toch niet helemaal zoals je zelf zou willen. Dus bedenk je je eigen afleveringen. En publiceert die op Internet. Jim Schilder / collage Tom Hautekiet

Als je me een half jaar geleden had verteld dat ik zelf verhalen zou gaan schrijven, had ik je voor gek verklaard.? Melissa Good (34) uit Miami is een nieuwkomer op het front, maar wel een fanatieke. Al haar vrije tijd stopt ze tegenwoordig in het schrijven van verhalen over haar tv-liefde : Xena, the warrior princess. Over het eerste verhaal van 130 pagina’s deed ze drie weken. Toen ze de laatste punt had gezet, plaatste ze het op haar website en betrad ze daarmee de wereld van de elektronische fanfictie. ?Het schrijven van die 500 pagina’s kostte me al mijn vrije tijd.? Fanfictie is een noodzaak voor iedereen die verliefd is op een tv-serie.

Duizenden over de hele wereld brengen hun vrije tijd door achter de computer en verzinnen verhalen over hun helden van soms 30.000 woorden. ?Je kunt zelf bepalen wat er gebeurt in je favoriete serie?, zegt Karen Nicholas (27) uit Idaho, maker van een indrukwekkende index van fanfictie op haar website. De site werd 400.000 keer op een jaar bezocht.

Fanfictie bestaat al enkele decennia op kleine schaal. Een serie als StarTrek inspireerde velen tot het verzinnen van eigen verhalen, maar voor een klein publiek. Fanclubs hadden hun blaadjes, de fanzines, en verspreidden die in een kleine oplage op fanbijeenkomsten. Wie de moeite nam een verhaal te schrijven, moest maar afwachten of het werd gepubliceerd en gelezen.

Op het World Wide Web is iedereen zijn eigen uitgever. Met simpele programma’s kan elke computergebruiker een eigen webpagina maken en daarop zijn verhalen publiceren. Het publiek is niet langer beperkt tot de bezoekers van een bijeenkomst, maar omvat in principe de hele wereld. De schrijver hoeft niet bang te zijn dat zijn verhaal onvindbaar is tussen die miljoenen websites. Hij (meestal zij) kan de beheerder van een index vragen zijn (haar) pagina in de lijst op te nemen. Lezers die verhalen zoeken over favoriete series, kunnen binnen een minuut het Xena-verhaal van Melissa op hun scherm krijgen.

Ik had een teringhekel aan die Xena?, zegt Melissa, overdag een computerexperte. ?Mijn huisgenoot hield er wel van, dus ik zag het wel eens. Kitsch, echt stom gedoe. Maar de aflevering The quest vond ik prachtig, die heb ik een paar keer bekeken. Het is een erg emotionele aflevering, mooi drama.? Ze ging het web op om te kijken of er pagina’s waren over Xena. Ja dus. ?Een paar honderd zelfs. Ik had geen idee dat die serie zo’n aanhang had. Afgezien van StarTrek heb ik me nooit druk gemaakt over tv-series. Van Xena wilde ik meer weten, dus begon ik te e-mailen met andere fans. Zo kwam ik in aanraking met fanfictie. Eind februari kreeg ik in de auto op weg naar mijn werk een idee voor een verhaal. Het bleef maar in mijn hoofd hangen, dus leek het me goed om het op te schrijven. Het had een kort verhaaltje moeten zijn, maar Warrior werd 130 pagina’s. En terwijl ik hiermee bezig was, kwam het idee voor het tweede verhaal in me op.? Toen ze de verhalen op het web zette, kwamen ook de reacties. ?Ik heb nu vier verhalen geschreven, zo’n 500 pagina’s. Daarop heb ik 3000 reacties gekregen, vrijwel allemaal via e-mail. Dat had ik nooit gedacht, ik wist niet dat zoveel liefhebbers die verhalen echt lezen. Het beantwoorden van de e-mail kost me een avond per week. Die komt overal vandaan. Ook uit Nederland. In Engeland, Nieuw-Zeeland en Australië zitten een paar vaste lezers. Met sommigen hier in de buurt van Miami heb ik nu ook gewoon contact. Af en toe komen we bij elkaar, beetje koffie drinken, praten over de serie en over allerlei andere dingen. Voor de rest ben ik voorzichtig met contacten. Er zijn zoveel griezelige verhalen over ontmoetingen die op het internet zijn begonnen. Het is veiliger om naar bijeenkomsten te gaan waar je honderden fans kunt ontmoeten.?

Gabrielle took the cloth and wiped down her face. She was about to make a scathing comment when Xena’s attitude abruptly changed. She stiffened, and stood taller, searching the horizon, her features going grim. This sudden transformation always intrigued Gabrielle. This duality that made her friend both a joke playing companion, and deadly fighter. A woman of profound contradictions whose hands could gently groom Argo or take a life with equal skill, equal grace. Complex in ways unlike any one else Gabrielle had ever known and an endless source of fascination to the bard.

Uit : A warrior by any other name, Melissa Good

Sammi (27) uit Texas, studente bestuurskunde en onderwijsassistente, publiceert op haar website sinds een jaar of drie verhalen over de X-Files. Jaren geleden begon ze op de schrijfmachine met fanfictie over de serie In the heat of the night. ?Ik hoorde dat die zou stoppen, en dat wilde ik niet. Dus ben ik toen mijn eigen verhalen gaan schrijven. Later heb ik ze allemaal overgetikt op de computer en op het web gezet.? Bevangen door drempelvrees durfde ze haar eerste X-Files-verhaal niet op het web te zetten, maar ze deed dat in een overmoedige bui toch. ?Ik kreeg leuke reacties, zelfs uit Australië. Sinds ik All the wishes in the world op het web heb gezet, komen er constant e-mails binnen. Ik stuur iedereen een antwoord, en sla de adressen op. Wanneer ik een nieuw verhaal klaarheb, stuur ik dat eerst naar die mensen.? In dat Wishes-verhaal wordt Mulder verkracht door een lustmoordenaar die hij ooit had opgepakt. Een gegeven dat Sammi niet zelf verzon. Tijdens een studie naar haatmisdaden las ze dat een politieman dat echt heeft meegemaakt.

Haar vader werkt ook bij de politie, en het verhaal liet haar niet los. ?Ik moest het gewoon opschrijven om het uit mijn hoofd te krijgen. Het leek me niet goed om er een echt verhaal van te maken. Ik zou het slachtoffer en zijn gezin daarmee tekort hebben gedaan. Daar is die ervaring te erg voor.?

?Back from the dead, eh Fox ? I’m sorry about earlier, but I couldn’t resist.? Hennessey sat cross-legged beside the agent being careful to avoid the small pool of blood around the other man. ?I don’t know why I did that considering I want you fully conscious and completely aware of what’s going to happen to you.? He reached out a hand to gently caress the naked and bruised side laid out before him. Mulder shuddered as Max’s voice changed to a more soothing, whispering tone. ?All of the others were, you know. Fully aware ; wonderfully awake.? He moved closer to the agent’s ear. ?It made the experience so much more delicious. Their movements and cries added something ; something, so erotic and…?

Uit : All the wishes in the world, Sammi M

Sammi heeft voor de X-Files ook een nieuw karakter bedacht : Hunter, een tienjarig meisje, de dochter van Fox Mulder. ?Dat kind kwam zo op. Ik stelde me vanzelf voor hoe Mulder en Scully met haar zouden omgaan. Ze is geïnspireerd op een nichtje van me.? Er zijn meer fanfictie-schrijvers die nieuwe karakters bedenken, en dat leidt bij fans die wat minder thuis zijn in de leer wel eens tot verwarring. ?Iemand vroeg me of Hunter het meisje was uit een bepaalde aflevering van de Files.?

Melissa heeft geen enkele behoefte haar verhalen op een andere manier te publiceren dan via het web, ook al omdat het niet anders zou kunnen. Als een schrijver geld gaat verdienen met de karakters van een serie, dan heb je problemen met de auteursrechten. Op het web ligt dat onduidelijker. Universal, de productiemaatschappij van Xena, is heel makkelijk, zegt Melissa. ?Ze zeuren niet over al die fanfictie, of over andere sites die met Xena te maken hebben. TV-maatschappij Fox van de X-Files is veel vervelender. Die heeft de beheerders van websites over die serie bedreigd met processen als ze de pagina’s niet zouden weghalen.? Het afgelopen jaar is dat op het web een veelbesproken fenomeen geweest. En dus is er ook een website waarop een aantal voorbeelden staan van ruzie over auteursrechten. Fox zat niet alleen achter de X-Files aan, maar ook achter de beheerders van pagina’s over die andere serie van Chris Carter, het duistere Millennium. En achter de makers van Simpsons-pagina’s. Viacom/Paramount was boos op een fanpagina over de Brady Bunch en over StarTrek.

Fanfictie is tot nu toe door iedereen met rust gelaten. Sammi : ?De makers doen net alsof het niet bestaat. Wat dat betreft, is publiciteit ook een gemengd genoegen. Het is goed omdat fanfictie zo onder de aandacht komt van meer liefhebbers. Maar het kan ook slapende honden wakker maken. Dat de makers met een proces dreigen als je er niet mee ophoudt.?

Melissa heeft geen contact met de makers van Xena. ?Dat kunnen zij niet maken. Als ze toegeven dat ze die verhalen lezen, en er ineens op tv een aflevering opduikt waarin iets gebeurt dat toevallig ook al is bedacht door een schrijver van fanfictie, kunnen daar juridische problemen van komen. We verdenken ze ervan dat ze wel eens rondneuzen op het web. Via een betrouwbare bron heb ik gehoord dat mensen die betrokken zijn bij de serie, mijn verhalen hebben gelezen.?

Sommigen weten wel zeker dat de echte makers meegluren. In de X-Files werd op zeker moment gesuggereerd dat de geheimzinnige ?Sigarettenman? de biologische vader van Fox Mulder zou zijn. Karen : ?Die kwam een jaar eerder al langs in fanfictie.? Computerprogrammeur Karen Nicholas schrijft zelf weinig, maar besteedt sinds een jaar tien uur per week aan een heuse webcatalogus van fanfictie. Als liefhebber van het genre stelde ze vast dat het moeilijk zoeken was op het web. Ze gebruikte reguliere zoekprogramma’s als Exite en HotBot, maar die komen meestal met meer bomen dan bos. Karen ging zelf aan de slag. Ze begon met de vele links die ze als ?favoriete plaatsen? had opgeslagen, en daarna liep het prettig uit de hand. De index groeide van 1 naar 16 pagina’s, met verwijzingen naar zo’n 100 tv-series waarover fanfictie is gemaakt. Populair zijn Highlander, Babylon 5, Quantum Leap en Forever Knight. Ook van Xena : Warrior Princess is een lange lijst. Over StarTrek en de X-Files zijn zoveel verhalen geschreven dat daarvoor aparte indexen bestaan.

Beroemd in fankringen is het Gossamer-archief (http://gossamer.simplenet.com), waarin zo’n 7000 verhalen zijn opgeslagen. Het archief voorziet ook in pagina’s met bezoekcijfers ; dinsdag 12 augustus waren er ruim 26.000 hits.

?Het web is een zegen voor fanfictie,? zegt Karen, ?maar de oude fanzines hadden ook voordelen. Er was een redactie die rammelende stukken door de machine haalde. Op het web is iedereen zijn eigen eindredacteur, en dus zit er veel taalkundige troep tussen.? Om dit tegen te gaan, heeft ze in de index hyperlinks opgenomen naar webpagina’s over stijl en grammatica.

Niemand heeft enig idee hoeveel schrijvers bezig zijn met fanfictie, maar Karen schat het op ?enkele duizenden?. Het aantal lezers is vele malen groter, gezien ook het aantal keren dat haar index wordt geraadpleegd : 1000 tot 2000 per dag. ?Ik was al helemaal opgewonden toen er voor het eerst 300 hits waren.?

Met zulke aantallen is de index een lustoord voor adverteerders, maar van reclame wil ze niks weten. ?Ik hou het graag eenvoudig, met weinig toeters en bellen. Ik doe dit voor de lol, niet om er geld aan te verdienen. Bovendien heb ik een hekel aan al die pagina’s waar je op reclame stuit.?

Fanfictie wordt veel meer door vrouwen dan door mannen bedreven, maar niemand lijkt te weten waaraan dat ligt. Karen : ?Op papier was het altijd iets van vrouwen. De hele fan-beweging was iets van vrouwen. Maar er zijn steeds meer mannen die fanfictie schrijven.? Sammi M heeft een vermoeden : ?De meeste schrijvers van series zijn mannen. Zij kunnen met de personages doen wat ze willen. Maar fanfictie is ons terrein, nu doen wij wat we willen. De ene keer is het romantiek, de andere keer actie. En niemand maakt uit wat goed is en wat niet.?

Fanfictie kent al verschillende genres. Slash beschrijft de homoseksuele relaties tussen diverse tv-personages, vooral mannen. Starsky & Hutch blijken meer van elkaar te houden dan we wisten, en voor enkele heren van StarTrek geldt hetzelfde. Er is zelfs een StarTrek slash-archief. Sommige verhalen zijn pure romantiek, andere zitten in de sfeer van SM en verkrachting. Het genre is omstreden, getuige de vele beschouwingen die eraan gewijd zijn en de waarschuwingen die de aspirant-lezer tegenkomt (?Ben je nog geen 18 ? Ga terug !?). Ook slash zou vooral door heteroseksuele vrouwen worden geschreven, maar het is niet duidelijk waarom. Sommigen zien een parallel met lesbische films en boeken, die vooral door heteroseksuele mannen worden gemaakt en genoten.

In dezelfde buurt is de afdeling adult (weer veel waarschuwingen), met stoute verhalen over stoute personages. Zelfs Disney’s Lion King moet eraan geloven.

Moeilijker is de crossover, verhalen waarin personages uit verschillende series bijeengebracht worden. Nina Smith uit de omgeving van New York plukte karakters uit Due South, Chicago Hope, E.R. en de X-Files, en bedacht een misdaad in een ziekenhuis in Chicago met paranormale aspecten. Het verhaal A dark smear under the sky is al een klassieker en zelfs vertaald in het Frans (http://gossamer.simplenet.com/stories/dg/DarkSmearUnderTheSky1). Nina Smith ziet fanfictie als een bewijs dat tv niet afstompend hoeft te werken. ?Het is toch prachtig dat sommigen het juist gebruiken als een springplank voor allerlei creativiteit.? Iemand als Gertie heeft zelfs meer ideeën over X-Files-verhalen dan tijd om ze uit te werken. Ze heeft vijf suggesties op haar website gezet met de uitdaging voor de lezers er zelf een verhaal van te maken.

Een zoektocht in de knipselbestanden van gevestigde media naar het verschijnsel fanfictie op het web leverde overigens niks op. Dat verbaast Melissa Good niet. ?Het is vooral een elektronisch fenomeen. Als je zelf weinig hebt te maken met het fandom, dan heb je niet in de gaten dat het bestaat.?

De Europese mirrorsite van de fanfictie-index is beter bereikbaar dan het origineel : http://www.lgm.ml.org/FanFicWeb/index.htm