HISPANO-FLAMENCO

De voorbije jaren werden in de Spaanse regio’s Castilië enLeón onder de noemer Las Edades del Hombre vier grote kunsthistorische tentoonstellingen georganizeerd. De vijfde tentoonstelling is nu in de Onze-Lieve-Vrouwekatedraal van Antwerpen te zien en biedt een schat aan objekten uit de zogeheten hispano-flamenco-kunst uit de 15de en 16de eeuw. In die periode onderhielden Vlaanderen en Castilla y León nauwe banden met elkaar, niet alleen via het bewind van keizer Karel, maar ook omdat beide regio’s als belangrijkste centra binnen dat grote rijk van Karel V nauwe ekonomische en kulturele kontakten onderhielden.

De opstelling van de zowat tweehonderd kunstwerken in een afgeschermd parkoers binnen in de Antwerpse katedraal is omstreden, net als de kwaliteit van sommige van de getoonde objekten. Maar toch : de tentoonstelling “Vlaanderen en Castilla y León, op de drempel van Europa” is een belangrijk kunsthistorisch evenement. Met beelden, geschriften, schilderijen, retabels, enzovoorts, wordt getoond hoe de kulturen rond het jodendom, de islam en natuurlijk vooral het kristendom, de beeldvorming van toen bepaalden. Belangrijk is dat er komaf gemaakt wordt met een paar hardnekkige vooroordelen. Uit de geschiedenisboekjes leerden we dat de Spaanse overheersing er een was van bloeddorstigheid, Spaanse Furie, Alva en Inquisitie. Maar hier ligt de klemtoon vooral op de rijke kulturele uitwisseling tussen Spaanse en Vlaamse kunstenaars die toen eveneens bestond. Namen als Domingo de Amberes, Fernando Gallego, Gil de Siloé, de Meester van de Magdalena-legende en zeker Juan de Flandes : zij tekenden voor wat in de kunsthistoriek de naam hispano-flamenco-kunst meekreeg. De tentoonstelling biedt daar een mooi overzicht van, naast topwerken als de dertien beelden van “De Verlosser en de Apostelen”, gemaakt door een anonieme meester uit ca. 1200, één van de beroemde Brusselse wandtapijten “Gouden Doeken”, uit het begin van de 16de eeuw en schilderijen van Brugse meesters als Ambrosius Benson en Adriaan Isenbrandt.

– “Vlaanderen en Castilla y León” in de Antwerpse katedraal, tot 10 december. Info : tel. (03) 233.31.15.

LA CONDITION HUMAINE

Al sinds zijn ontstaan creëert en produceert de mens dingen die hem in de eerste plaats helpen om te overleven, in de tweede plaats om zich goed te voelen. Hoe meer tijd hij heeft, hoe mooier en verfijnder de produkten. In essentie zijn de hedendaagse kunstenaars daar nu nog altijd mee bezig, en dat is het uitgangspunt van de tentoonstelling La Condition Humaine, te zien in de Witte Zaal van Sint-Lucas Gent. Initiatiefnemer Peter Buggenhout vatte het idee op om een deel van de kollektie van het Provinciaal Archeologisch Museum van Zuid-Oost-Vlaanderen te “konfronteren” met werk van 36 bekende en minder bekende hedendaagse kunstenaars. “Een stadsmus bouwt haar nest van plastic afval, een kievit graaft enkel een kuiltje. Die condition humaine, deze toestand van ergens uitgeworpen zijn en zich te allen prijze willen handhaven met de middelen die (toevallig) voorhanden zijn, is wat ons in de diepte verbindt met deze archeologische vondsten”, dixit Buggenhout. Alle objekten werden in glazen vitrinekasten geplaatst en gaan veeleer een dialoog aan met elkaar, dan een konfrontatie. Hugo Duchateau goot bijvoorbeeld hedendaagse voorwerpen in cire perdue, zodat ze even gestold in de tijd lijken als enkele oude silex-bijlen ; Cel Crabeels maakte een foto van een vaas die evengoed een antieke amfoor als romantische kitsch kan zijn ; Koen Theys legde “oude” scherven in hedendaagse recipiënten van plastic en karton. In elk objekt is de mensenhand terug te vinden, alleen is de ene wat ouder dan de andere.

– “La Condition Humaine” in de Witte Zaal van Sint-Lucas, Posteernestraat Gent, tot 3 november. Open alle werkdagen van 8 u.30 tot 18 u.30.

MET EEN STRIKJE

Je kan de lelijkheid van deze wereld het best van antwoord dienen met een doorgedreven estetiek die door zijn “schoonheid” des te ontluisterender wordt. Zo redeneert kunstenaar Johan Desmet in een tentoonstelling in de Kempense galerie ’t Zand. Desmet maakt fraai ogende skulpturen en komposities in hout, brons, metaal of albast die op een of andere manier provoceren. Een grote bloem in hout geskulpteerd, twee parende hondjes in albast, een pluim die net de grond lijkt te raken : het zijn allemaal onmogelijke harmonieën die, net als de tekeningen, nog eens benoemd worden met loodzware Franse titels, als willen ze de grote leugens in een luxeverpakking opdienen.

Er gebeurt wel meer in de “kleine” galeries, her en der verspreid in de dorpen van de Noorderkempen. Momenteel heeft galeriehouder André Van Hove van Kunsthuis Retina (Grobbendonk) een tentoonstelling lopen in de Turnhoutse Warande. Onder de naam “Jonge kastelen” bracht hij schilderijen van Koen Liekens en Michel Helsen, skulpturen van Chantal Chapelle en kreaties van Jürgen Voordekers bij elkaar. Tot 5 november.

– Johan Desmet in galerie ’t Zand, Balsakker 28, Lille (E34, afrit 21), tot 5 november. Info : tel. (014) 88.04.72.

ZAKDOEKJES

Mail-Art staat voor een wereldwijd netwerk dat telekommunikatie gebruikt voor de verspreiding van kunst. In het Brusselse Postmuseum is het resultaat te zien van zo’n Mail-Art-projekt. In het kader van haar licentiaatsverhandeling in de kunstgeschiedenis stuurde de Gentse studente Eva Claessens een klein zakdoekje (29 x 29 cm) naar 120 kunstenaars over de hele wereld, met daarop de stempel van haar EVA-projekt ofte Exchange Voyaging Art. Ze kreeg 74 zakdoekjes terug die met de meest verschillende materialen en technieken “bewerkt” werden door de kunstenaars. Tegelijk met “Mail-Art, de wereld een zakdoek groot ? ” toont het Postmuseum ook een selektie uit het rijke archief van de Belg Guy Bleus, één van de bekendste Mail-Art-kunstenaars die memorabilia uit het genre verzamelt via post, telegrafie, telefoon, computer en fax.

– Mail-Art in het Postmuseum, Grote Zavel 40, Brussel, tot 5 november. Gesloten op maandag. Info : tel. (02) 511.77.40.

MARC RUYTERS

Sint-Andries-beeld van Gil de Siloé : hispano-flamenco-kunst in Antwerpen.