SCHOOL

Het is absoluut niet ‘bon ton’ om te durven beweren dat al een paar jaar een nieuw soort ‘Vlaams schilderen’ bestaat : dat van de kleine, intimistische doekjes, met een hoogst individuele tematiek die bij elke schilder vanzelfsprekend anders is, maar toch uitmondt in visueel opvallend gelijklopend werk, liefst geschilderd in vale kleuren. Luc Tuymans wordt in dit genre door iedereen erkend als de Absolute Meester. Samen met hem of in zijn spoor doken andere uitstekende schilders op als Bert De Beul, Jean-Marie Bytebier, Marc De Blieck, Eddy De Vos, Guy Van Bossche enzovoorts.

De kunstenaars zelf horen dat niet graag : je krijgt telkens meteen te horen dat die ‘Vlaamse school’ onzin is, dat het absoluut niet past om binnen het hedendaagse kunstgebeuren nog van een school of strekking te spreken, en dat hun werk in wezen essentieel verschilt. Dat is allemaal waar en aantoonbaar, maar als je dan op bezoek gaat bij de Knokse galerie Declercq wordt de onontkoombare realiteit van het cliché toch maar als een natte dweil in je gezicht gegooid. Bij Joost Declercq is namelijk werk te zien van Mark Vanderleenen, en die steekt zijn bewondering voor Tuymans en co. absoluut niet onder stoelen of banken, integendeel. Vanderleenen schildert fragmenten van een kamer, de schouwhoek, of gewoon het hele (geabstraheerde) huis in vaalgroene tinten die in elkaar lijken over te lopen. Ook hij heeft zijn eigen tematiek : voor een aantal werken vertrok hij van ‘De denker’ van Auguste Rodin, neergepoot in een lege kamer. Dat wordt visueel geïllustreerd met een aantal kleine skulpturen die eveneens in de galerie te zien zijn.

De grootste verrassing is misschien dat dit géén slechte epigonen-tentoonstelling is, integendeel. Het werk van Vanderleenen heeft sfeer en de opstelling is opvallend homogeen. Galerie Declercq is sinds een jaar de nieuwe stek van Joost Declercq, die in de jaren tachtig in Gent één van de belangrijkste Belgische galeries openhield en vooral de konceptuele kunst propageerde. Na de grote kunstmarkt-krisis verdween Joost Declercq een paar jaar van de scène, maar nu is hij terug en weerom met een eigen profiel : Declercqs aandacht voor de nieuwe schilderkunst in dit land is veelzeggend.

– Mark Vanderleenen in galerie Declercq, Leopoldlaan 50 in Knokke, tot 24 september. tel. (050) 62.59.25.

KIRKEBY

Eén van de weinige blijvende gevolgen van Antwerpen ’93 zijn het tiental hedendaagse beelden in het Openluchtmuseum Middelheim-Laag, intussen al aangevuld met werk van bijvoorbeeld Guillaume Bijl en Luciano Fabro. Bij de tien skulpturen hoort onder meer het bizarre bakstenen huis-zonder-dak van de Deen Per Kirkeby (1938). In dit labyrintische gebouw, volledig opgetrokken in een symmetrische opeenvolging van gebogen en ronde lijnen, is nu voor het eerst een tentoonstelling te zien met werk van… Per Kirkeby zelf. Hij plaatste er een tiental kleinere bronzen op stenen sokkels, ruw geknede torso’s en gezichten die in hun ogenschijnlijke vormloosheid een verrassende kracht uitstralen. Per Kirkeby is een toonaangevend hedendaags kunstenaar die niet alleen beeldhouwt, maar ook tekent, schrijft en vooral schildert. Een aantal grote skulpturen staat opgesteld in de buurt van het bakstenen gebouw : monolitisch ogende torso’s naast onder meer het werk “Poort”, waarbij lichaamswelvingen en -openingen als het ware dichtgeslibd lijken. In het Braem-paviljoen in hetzelfde Middelheim zijn ontwerptekeningen te zien, maar ook architektuurschetsen, schetsen in stad en natuur, en dies meer. Veel wijst naar de tematiek binnen/buiten, wat ook te zien is in de bronzen vormen die bij de tekeningen opgesteld staan. Het lijken mini-gebouwen, dusdanig bewerkt dat ze morfologische vormen krijgen. En iets van de roots van Kirkeby vind je terug in vijf verwrongen koppen, die zo uit de Noorse saga’s lijken weggelopen. Middelheim biedt een kleine maar mooie Kirkeby-expo : de weg die dit Antwerpse stedelijke museum na jaren slapen sinds ’93 is ingeslagen, blijft veelbelovend.

– Per Kirkeby in het Openluchtmuseum Middelheim, Middelheimlaan 61 in Antwerpen, nog tot 3 september. tel. (03) 827.15.34.

ARTMANIAK

Het past niet echt in deze rubriek, maar het initiatief oogt aantrekkelijk : een kunstkalender met een nieuw koncept. De Mortselse firma Sitti Productions maakte een muurkalender in drie variaties : één met twaalf tekeningen van GAL, een andere met foto’s gemaakt door Stijn Streuvels en een derde met foto’s van twaalf bekende persfotografen. De tekeningen van GAL zijn geselekteerd naar kwaliteit én tijdeloosheid : ze gaan over de Expo ’58 maar ook over de TGV, Michelangelo of Jacques Brel. De foto’s van Streuvels waren eerder al te zien in een mooie tentoonstelling in het Antwerpse Fotografiemuseum. En bij de Belgische persfotografen zitten onder meer Carl De Keyzer, Filip Claus, Kristien Buyse, Lieve Blancquaert, Patrick De Spiegelaere en Michiel Hendryckx, die allen een pertinente foto afleverden.

“Nieuw koncept”, zeiden we : de kunstkalender is zo opgevat dat de foto’s of tekeningen elk in een passe-partout hangen los van de kalender zelf. Elk werk kan dus nadien apart ingekaderd worden. De muurkalender, die de naam “Artmaniak” meekreeg, wordt voor het eerst uitgegeven voor het jaar 1996. De kalender wordt niet verkocht in de winkel, maar is bedoeld als bedrijfs- of relatiegeschenk. Meer info : Sitti Productions, (03) 440.88.60.

MARC RUYTERS

Madonna op het filmfestival van Cannes : foto van Patrick De Spiegelaere in de Artmaniak-reeks.