FOTO-SPEL

Een uitgebreid overzicht van het belangwekkende foto-oeuvre van de Zwitser Urs Lüthi (1947) van wie ook een werk getoond wordt op “Alles verandert. Niets vergaat” (zie item “Metamorfozen”) is te zien bij galerie Jamar in Antwerpen. Lüthi begon ooit als schilder en objekt-kunstenaar, maar al vanaf 1968 legde hij zich konsekwent toe op het medium fotografie. Dertig jaar geleden was de fotografie nog bijlange niet aanvaard als volwaardig artistiek medium : Lüthi was een voorloper in het genre, zijn werk werd in den beginne zelfs ingedeeld bij de “body art”, omdat hij zichzelf vaak als te fotograferen objekt gebruikte. Maar in se heeft Lüthi’s werk daar niets mee te maken. Lüthi plaatst zichzelf op repetitieve basis naast andere personages of in situaties en landschappen, en pleegt op die manier een emotioneel-psychisch onderzoek naar la condition humaine. De vele kameleon-poses die hij daarbij inneemt, zorgen voor een vervreemdingsproces waarbij het lichaam een zelf-relativerende rol lijkt te gaan spelen. De humor, de poses en de decors spreken tegelijk het onderbewuste aan, zodat het foto-spel soms een haast morbiede ondertoon krijgt. Jos Jamar toont representatief werk uit het hele oeuvre van Urs Lüthi.

– Urs Lüthi bij galerie Jamar, Verlatstraat 12 in Antwerpen, tot 18 maart. Info : (03) 238.68.75.

WEENSE PSYCHE

Samen met Otto Muehl, Herman Nitsch en Rudolf Schwarzkogler was Günter Brus het gezicht van de Wiener Aktionismus, de Oostenrijkse versie van de kunstrevolutie(s) in de jaren zestig. Deze Weense beweging manifesteerde zich voornamelijk via heftige performances over de onmogelijkheid om te leven en kreatief te zijn in een toen ongemeen repressieve en konservatieve samenleving. Brus werd in 1968, na de aktie “Kunst + Revolution” zelfs verplicht om in Duitsland in ballingschap te gaan leven. Sindsdien ging hij de fysieke en expressieve geladenheid van zijn akties omzetten in tekeningen, geschriften en pastels. De tekeningen zijn een kombinatie van de Oostenrijkse traditie van lineariteit, overdrijvingen en nadruk op het decor, en van een heel eigen, psychisch geladen beeldtaal waaruit de freudiaanse invloeden niet weg te cijferen zijn. Eind ’93 had Brus een opgemerkte retrospektieve in het Parijse Centre Pompidou, momenteel zijn in de Gentse galerie Fortlaan 17 nieuwe tekeningen van hem te zien, die weerom de grenzen van het onderbewustzijn aftasten, onder de naam “Illuminiertes Vacuum”. Van 4 maart tot 30 april stelt het “Stedelijk Museum het Toreke” in Tienen ook het grafisch werk van Brus tentoon.

– Günter Brus in Galerie Fortlaan 17 in Gent, tot 6 maart. Info : (09) 222.00.33.

LAKKUNST

De Antwerpenaar Jean Lemmens (50) heeft zich een wereldreputatie opgebouwd op het gebied van de lakkunst. Lemmens, die opleidingen in juweelontwerpen en edelsmeedkunst volgde, ging zich in Japan in deze aartsmoeilijke discipline bekwamen. In feite zet hij nu de traditie voort van de Belg Marcel Wolfers en de Fransman Jean Dunand, die in het interbellum als Europeanen de lakkunst op hoog niveau brachten. Lakken is een erg tijdrovende bezigheid : Lemmens werkt gemiddeld twee maanden aan één objekt, waarbij de verschillende lagen (vaak tot twintig) op uiterst precieze manier op elkaar moeten aangebracht worden. De lak komt van het sap van de soemakboom die in China en Japan groeit. Lemmens voegt er schitterende, warme kleuren aan toe met minerale stoffen : kwiksulfide voor vermiljoen, zinkoxide voor groen, ijzervijlsel voor zwart, enzovoorts. Hij heeft in dit kunstambacht een subtiel raffinement bereikt, kijk naar de verschillende vazen en vooral naar het bootmeubel, topstuk uit de tentoonstelling die momenteel te zien is in de Brusselse Osiris-galerie.

– Jean Lemmens in Osiris Gallery, Bortier-galerij 12 in Brussel, tot 18 maart. Info : (02) 511.09.21.

METAMORFOZEN

De Hogeschool voor Beeldende Kunst Sint-Maria in Antwerpen organizeert al enkele jaren projekten die telkens met een andere invalshoek de kunsten relateren aan maatschappelijke verschijnselen. Vorig jaar gebeurde dat bijvoorbeeld met het tema voyeurisme, dit keer werd met het projekt Alles verandert. Niets vergaat het tema metamorfozen gekozen. Leidraad is het werk “Metamorfosen” van Ovidius, in kombinatie met de roman “De laatste wereld” van Christoph Ransmayr. Deze hedendaagse auteur vertrekt van het standpunt dat de “Metamorfosen” één grote allegorie is op de Romeinse maatschappij van het begin van onze jaartelling, in het biezonder op de politiek van keizer Augustus. De tentoonstelling “Alles verandert. Niets vergaat” is opgebouwd rond vijftien hoofdstukken, waarbij telkens één verhaal van Ovidius, een scène uit Ransmayrs boek en een biezondere benadering van de idee metamorfoze terug te vinden zijn. Daaruit moet blijken dat heel wat hedendaagse kunstenaars de vormelijke gedaantewisseling expliciet gebruiken in hun benadering van “kunst”. De zin “Alles verandert. Niets vergaat” komt uit het laatste boek van Ovidius’ “Metamorfosen” en wordt uitgesproken door Pythagoras die daarmee stelt dat de ziel eeuwig ronddoolt, verhuizend van het ene sterfelijke lichaam naar het andere.

Een razend interessante tematiek, uitgewerkt onder leiding van artistiek koördinator Georges Goffin en gestalte gegeven via een tentoonstelling. Op die expo is origineel werk te zien van hedendaagse kunstenaars naast foto’s, dokumentatie en/of kopieën van andere kunstwerken die in de tematiek passen. Zo is de gedaanteverwisseling van Daphne, achtervolgd door de verliefde Apollo, een tema dat onder meer uitgewerkt werd door de barokbeeldhouwer Bernini en de barokschilders Rubens en Poussin, maar hun originele werken zijn in de Sint-Maria-school natuurlijk niet te zien. Wél te zien is onder meer foto-werk van Jef De Smet rond het tema “travestie” ; van Marcel Maeyer, Peter Van Tongerloo en Bruneau rond de “echo” (van laatstgenoemde wordt de reeks van negen Willem Elsschot-hoofden getoond) ; van Leo Copers en Wlodymyr Moszowski rond “vergankelijkheid” ; van Dirk De Backer en Panamarenko rond het Icarus-tema ; van Johan Luyckx, Cindy Sherman en Ria Pacquée rond “vervreemding” ; enzovoorts. Of neem dat andere metamorfoze-aspekt, de “trompe l’oeil” : Peter Van Tongerloo toont het werk “De Uil”, een kompositie van een uil-tekening van Picasso waarin de meester zijn ogen in de uil monteerde. De omgekeerde kader krijgt een spiegelfunktie : de kijker wordt een (uilen)spiegel voorgehouden. Dat werk van Van Tongerloo lijkt een symbool voor het hele opzet : als kunstenaar is hij recent gestopt met schilderen, om zich opnieuw over te geven aan de assemblage. De kunstenaarsziel doolt rond, verhuizend van het ene lichaam naar het andere.

– “Alles verandert. Niets vergaat” loopt tot 17 maart in de Kapelgalerie van Sint-Maria, Sint-Willibrordusstraat 39 in Antwerpen, open op werkdagen van 10 tot 16 uur.

MARC RUYTERS

Assemblage van Peter Van Tongerloo : metamorfoze.

Foto-werk van Urs Lüthi (detail) : la condition humaine.

Lakkunst van Jean Lemmens : raffinement.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content