EWAN McGREGOR Hoe meer hoe liever

Op het filmfestival van Gent is Ewan McGregor (26) te bewonderen in de vinnige Britse productie ?Brassed Off?.

Raj Bahadur

Hij speelde al in The Pillow Book, een sensueel eigentijds verhaal van liefde, obsessie en wraak tegen een achtergrond van oude Japanse kalligrafie. En hij promootte op het Filmfestival van Cannes mee The Serpent’s Kiss. Maar de naam Ewan McGregor klinkt vooral vertrouwd vanwege zijn prestatie in Trainspotting, de duistere komedie over heroïneverslaving die verleden jaar een oscarnominatie kreeg. Het personage dat McGregor speelde, werd voor heel wat Britse jongeren hét symbool van moreel verval. Zo’n populariteit houdt het gevaar in dat je voor altijd met een bepaald type wordt geïdentificeerd. Maar daar heeft McGregor blijkbaar geen last van. In Emma is hij een dandy uit de hogere klasse, lichtjaren verwijderd van Trainspotting. En nu komt Brassed Off in de bioscoop. De titel is een woordspeling : brass betekent koperen instrumenten ; to be brassed off wil zeggen : er de buik vol van hebben. McGregor speelt een jonge mijnwerker uit Yorkshire, aangesloten bij de plaatselijke Grimley-fanfare. De orkestleider, een gepensioneerde mijnwerker ( Pete Postlethwaite), wil absoluut dat het gezelschap meedoet aan het nationale kampioenschap in de Royal Albert Hall, waarmee voor hem een levensdroom in vervulling gaat. Maar zijn muzikanten hebben wel wat anders aan hun hoofd nu hun steenkoolmijn met sluiting is bedreigd en de directie met rentabiliteitsstatistieken de gemoederen probeert te bedaren.

Ewan McGregor is de komende maanden omnipresent in de bioscoop. Hij is te zien in de macabere thriller Nightwatch, in Velvet Goldmine waarin de Amerikaanse avant-gardecineast Todd Haynes zich in de glitterrock van de jaren zeventig stort, in Eye of the Beholder van de knettergekke Australiër Stephan Elliott ( Priscilla, Queen of the Desert) en ook in A Life Less Ordinary (van het Trainspotting-team), waarin hij een conciërge speelt die Cameron Diaz ontvoert. En het wordt uitkijken naar de langverwachte nieuwe Star Wars-prequels, waarin McGregor de jonge Obi-Wan Kenobi zal spelen, die in het later gesitueerde origineel werd vertolkt door Sir Alec Guinness.

U hebt al veel en bijzonder uiteenlopende personages vertolkt. Wat trekt u daarin aan ?

Ewan McGregor : Ik beschouw het gewoon als mijn werk. Ik doe dat voor de kost, verschillende karakters uitbeelden. Dus het liefst geen tweemaal hetzelfde. Ik vertrek telkens vanuit een scenario. Als het me boeit, dan hap ik toe. Hoe meer de rollen verschillen, hoe interessanter ze kunnen zijn en hoe liever ik ze zal doen. Maar er zit geen planning achter. Het is niet zo dat ik vooraf denk : ?Tiens, zo’n karakter of zo’n type wil ik uitbeelden.?

U hebt een zwak voor allerlei accenten. Hoe gaat dat ? Belt u vrienden of familieleden op en probeert u hen in het ootje te nemen ?

Eigenlijk niet, nee. In Engeland zijn er zoveel verschillende accenten en dialecten… Enkele kilometers verder dan waar je bent, praten de mensen al helemaal anders. Als acteur steek je daar overal wat van op. Je wordt daar eigenlijk al toe gedwongen tijdens je opleiding, in het theater. Ik veronderstel dat ik het daar geleerd heb.

Hoe werkt u zich in een personage in ? Via een kledingstuk of een accessoire ?

Je kan achteraf een ander idee krijgen over iets of iemand, maar het allereerste contact, de allereerste ?beelden? van een verhaal en van een personage en van wat later een film zal worden, ontstaan bij het lezen van het scenario. Alles hangt af van die eerste kennismaking. Ik hanteer daarvoor geen bepaalde werkmethode. Ik weet niet of ik die personages zoek dan wel of ze op me afkomen. Ik pluis dat ook niet uit. Je moet niet te veel willen. Wie weet, als ik een en ander beter zou begrijpen, zou ik het misschien op een lopen zetten.

Neemt u de personages mee naar huis ?

Ik kan ze echt wel van me afzetten als de opnames afgelopen zijn. Sommige personages blijven iets langer hangen dan andere. Mijn vrouw vertelde me dat ik tijdens Trainspotting tegen het einde van de dag wel iets weg had van een psychopaat.

Nochtans, je inwerken in een zware rol en die na het filmen helemaal van je afschudden, moet toch een schok geven.

Na elke film maak ik tabula rasa. Je komt samen met de cast, ontmoet nieuwe mensen, werkt acht of negen weken intensief samen, dag in dag uit. Je deelt als het ware tafel en bed, maar na een paar maanden is alles voorbij. De volgende twee weken zijn dan voor mij gewoonlijk een anticlimax. Dan is het aangewezen er eens uit te zijn. Anders loop je te ijsberen in je flat en voel je je rot.

Engeland is een nogal beperkte markt voor film, gezien het relatief klein aantal inwoners. Stelt iemand zoals u zich de vraag of een Engelse film ook elders in de wereld succes zal hebben ?

Ik geloof niet dat ik me daar zorgen om maak. Voor mij is belangrijk dat hij beantwoordt aan de visie van de regisseur. Zodra je gaat nadenken over de manier waarop de film onthaald zal worden, ben je verloren. Vooral in een film als deze, waarin alles very North English is, tot en met het accent.

Ik hoorde dat u voor Brassed Off ook echt in de mijn bent geweest om wat praktische ervaring op te doen.

Yeah. Ze hebben me meegenomen in een mijnschacht, anderhalve mijl onder de grond. Bangelijk was dat, want zo diep loopt de gang nog ettelijke mijlen voort in alle richtingen. Als je bedenkt dat die lui acht uur of langer doorwerkten zonder maar even boven te komen… Het was zeer hard labeur in onmenselijke omstandigheden. Een idee van de Tory’s.

Hoezo ?

Na de mijnstaking in 1984 nam de toenmalige eerste minister Margaret Thatcher stilletjes wraak op de mijnwerkers door goedkopere kolen in te voeren uit het buitenland, waardoor de staking natuurlijk voortduurde. En daarom is er nu zo’n grote werkloosheid en hebben de mensen het er zo moeilijk.

Zal de verkiezingsoverwinning van Labour verbetering brengen ?

Het kan alleen maar beter worden, tenminste als het systeem nog gered kan worden. Je kan de mijnen niet opnieuw openen, omdat ze volgestort zijn met beton. Maar de regering moet jobs creëren in plaats van de situatie te laten verrotten. Mensen verkopen hun huis met drie slaapkamers tegen schandalig lage prijzen. Wie wil nog in een mijnstad komen wonen waar geen mijn meer is ? Niemand dus. En de criminaliteit stijgt angstwekkend, evenredig met de depressie. De bevolking tracht enige zin voor humor te bewaren, maar hoe langer ik er bleef, hoe triester ik werd. Het is een soort vergeten generatie. Onrechtvaardig is dat. Er zijn nog steeds tienduizenden mijnwerkers die zich afvragen hoe zoiets kon gebeuren.

U werd geboren in Schotland, maar woont sedert uw tienerjaren in Londen. Weet u waarom u verhuisde ?

Mijn prille jeugd bracht ik door in het godvergeten gat Cref, een conservatief middle-class stadje. Toeristisch aantrekkelijk. Een fantastische plek voor een opgroeiend kind, zolang je tevreden bent met ravotten in de natuur. Maar rond mijn 16de was ik heel blij dat we naar Londen verhuisden. Ik wilde meer. Ik wilde mezelf omringd weten door de grootstad met alles wat erbij hoort.

Het lijkt wel alsof u te zien bent in elke film die tegenwoordig gedraaid wordt. Hoe komt dat ?

(lacht) Geen idee. Ik vind het best leuk hoor. Wat mij betreft, hoe meer hoe liever. En omdat ik toevallig een Engelse acteur ben, worden die films hier gemaakt en komen ze hier ook bij trosjes in omloop. Maar dat is net goed.

Gelooft u dat er zoiets bestaat als magnetisme op het doek ? U hebt het : de blik van de kijker gaat recht naar u toe.

Wel, ik heb daarvoor speciale oogdruppeltjes die iemands blik kunnen betoveren. Meer kan ik daar niet over vertellen, anders geef ik mijn geheim prijs. Grapje hoor. Nee, ik zou het niet weten. Ik ben me er alvast niet van bewust.

Meer dan andere acteurs komt u poedelnaakt op het scherm.

Naakt ? Dat komt zo vaak voor in films dat het voor mij geen probleem meer is. De mensen rond me hebben het lastiger dan ik. Iedereen op de set probeert niet te kijken. Maar als je ooit vijf seconden zonder kleren bent geweest… In The Pillow Book liep ik de hele tijd in adamskostuum rond, tot niemand er nog enige aandacht aan besteedde. Ik zeker niet. Dat stond zo in het script en dus trok ik me dat niet aan. Ik vond het wel frisjes. Er werd gefilmd in Luxemburg en het was ijskoud. Dat is het meest oncomfortabele aspect ervan.

Maar familieleden zullen u toch vragen gesteld hebben.

Mijn familie ? Nee hoor. Mijn ouders hadden de film gezien nog vóór ik hem had kunnen bekijken. Ze vonden het een prachtfilm en waren fier op mijn prestatie. Zij hebben de prent alvast begrepen. En mijn vader zei dat hij trots was omdat ik tenminste één van zijn ?troeven? geërfd had (lacht).

Rolt men de rode loper uit als u tegenwoordig thuiskomt ?

Helemaal niet. Ik doe gewoon zoals altijd. Ik kan heel gewoon door Londen wandelen, meestal liggen er geen rode lopers.

En hoe zit dat in Schotland ?

In Schotland woon ik bij familie. Die leeft op het platteland en daar kan ik zeker ongemoeid gaan wandelen. Dat vind ik geweldig !

Maar mensen herkennen u toch op straat ?

Natuurlijk. Maar de mensen vallen me niet lastig, ik word niet achternagezeten zoals Liam Gallagher of zo.

Vindt u zelf dat Trainspotting de grote doorbraak is geweest ?

Die kwam eigenlijk eerder. Ik had geluk te mogen beginnen met de zesdelige televisiereeks Lipstick on Your Collar, toch een vrij prestigieuze productie. Ik was toen net afgestudeerd. Van de schoolbanken meteen de studio in… en meteen ook een voetje in de acteerwereld. Daarop volgde nog meer werk voor de televisie en daarna ook voor de film.

Wilde u meteen filmacteur worden toen u Schotland verliet ?

Acteur dat wel, maar welke richting het zou uitgaan, wist ik niet. Toen ik 16 was, werkte ik als hulpje in een theater en volgde één jaar acteerles in Schotland. Daarna ging ik naar Londen, waar ik nog drie jaar studeerde om beroeps te worden. Ik had nogal wat geluk. Als ik mijn eerste job gekregen had in het theater… was ik er misschien ook gebleven. Mijn carrière bracht me bij de televisie en de film. Ik wist meteen dat filmacteur mijn ware roeping is. Daar voel ik mij het gelukkigst bij.

Waarbij hebt u het meest geleerd, door les te volgen of door te kijken naar andere acteurs die u voorafgingen ?

Beide. Je moet van alles iets meepikken. In het theater leer je wat discipline is. Je leert samenwerken met anderen, op het toneel en backstage, waar het al even spannend kan zijn. Na vier jaar studie kan ik u echt niet vertellen waar ik het meest van geleerd heb. Ik heb een beetje overal iets geleerd. Voor de camera acteren is natuurlijk iets totaal anders dan op een toneel. Er zijn de technici die hun ding doen, en dat creëert een speciale relatie met de acteurs. Een mens leert alle dagen bij.

Na het succes van Trainspotting zal de ontwortelde jeugd in Groot-Brittannië u wel op een of andere manier gerecupereerd hebben. Stoort u dat ?

Nee. Ik ben mij daar niet echt van bewust. Zeker niet in de rollen die me worden aangeboden. Die zijn nog steeds zeer uiteenlopend. Ik krijg dus ook wel andere rollen dan die van een heroïneverslaafde. Gelukkig maar. Meteen na Trainspotting was ik elders met iets totaal anders bezig. Daarna kwam Emma en dat was al een hele verandering. In Groot-Brittannië word je gelukkig niet zo gauw gecatalogiseerd, precies omdat de filmindustrie hier geen hollywoodiaanse afmetingen heeft. Hier moet je veel verschillende dingen kunnen doen.

Zoals samenwerken met Pete Postlethwaithe.

Ja. Ik heb het geluk gehad al twee keer met hem te mogen samenwerken. Ik hou van die man. Wij zijn goede vrienden. Hij is een bewonderenswaardig acteur. Alles gaat precies vanzelf bij hem. Ongelofelijk eigenlijk. Een gigant in zijn beroep. En zeer gul en hartelijk voor iedereen op de set.

Zou u het leuk vinden bij de ?big bucks? in Hollywood te gaan werken ?

Dat hangt ervan af. Wil ik dure prenten draaien alleen voor het geld ? Niet echt. Als ik een goed scenario te lezen krijg en ik wil het doen, maakt het niet uit hoeveel of hoe weinig geld ermee gemoeid is. Films waar enorm veel geld tegenaan gegooid wordt, vind ik doorgaans zelfs niet goed.

Wat denkt uw vrouw ervan als zij u ziet vrijen in een film ?

Het is niet gemakkelijk voor een vrouw haar partner met iemand anders seks te zien simuleren. Ik zou het haar ook niet graag zien doen. Het is een moeilijke situatie, die we allebei zeer ernstig nemen. Je moet uiterst voorzichtig zijn met die dingen. Ik probeer zo rationeel mogelijk te blijven, maar het heeft een onverklaarbaar irrationeel aspect dat je niet kan wegdenken en dat, als je niet oplet, andermans gevoelens zou kunnen kwetsen.

Wat wordt de volgende prent ?

In Cannes brachten we The Serpent’s Kiss in competitie. Het verhaal speelt in de late zeventiende eeuw. Ik ben een Hollandse tuinarchitect die gechanteerd wordt om een tuin te ontwerpen voor een rijke landeigenaar. Maar ik ben niet de tuinarchitect voor wie ik graag doorga. Een vrij complex verhaal, boordevol romantiek en tuinieren.

Ik wou u nog iets vragen over Trainspotting. Moest u niet walgen van dat gedoe met die injectienaalden ? Die scènes van verslaafden die zich vol heroïne spuiten, waren niet echt voor de doetjes onder ons.

De eerste keer dat mensen zoiets zien, zijn ze vooral geschokt door het prikken met de naald, meer dan door de inhoud van de spuit. Alleen heroïne doet mensen huiveren. En injecteren doet meteen denken aan geneesheren in ziekenhuizen. Maar het gebeurt inderdaad ook in shooting galleries, plekken waar junkies samenkomen, inclusief het afbinden en het spuiten met kromme en vuile naalden.

Werd er werkelijk met een naald in uw arm gestoken ?

Blij dat u dat vraagt. Weken aan een stuk hebben we geoefend om het zo echt mogelijk te doen lijken. Na het draaien van de bewuste scène moest een verpleegster me een spuit geven om weer bij te komen. Dát was een echte injectie met saline. Verondersteld werd dat ik buiten bewustzijn was, zodat ik niet kon reageren op de spuit. Maar eigenlijk wilde ik een spoor van een naald in mijn arm hebben. We deden tenslotte al wekenlang alsof… Ik weet nog dat ik daar lag en dacht : ?Komaan, geef me die spuit dan toch !? Op een of andere manier wilde ik toch weten wat het personage eigenlijk meemaakte. Het was op z’n minst een bijzondere reactie. Ik stond er zelf paf van.

?Brassed Off? : op het filmfestival van Gent, en vanaf 22 oktober in de bioscoop.

McGregor (midden) op bezoek in de school waar hij niet lang geleden afstudeerde. Ondertussen heeft hij al een indrukwekkend palmares, en de komende maanden is hij omnipresent in de bioscoop.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content