Eiland van authenticiteit
Een zuiderse bestemming waar het plunderen van het ontbijtbuffet en de wandeling naar het strand dé wapenfeiten van de dag zijn, een boek in de ene hand en een cocktail in de andere: mijn vakantieplannen zullen me ook deze zomer geen originaliteitsprijs opleveren. Daarvoor zou ik beter gaan kamperen bij Abori- ginals in Australië, op stap gaan met een dakloze in Praag of op verkenning gaan in Tsjernobyl. Ook al die dingen kun je tegenwoordig zo regelen. Je verdiepen in mensenhandel en seksuele uitbuiting in Cartagena? Even surfen en je bent weg.
De voorbeelden lijken dan extreem, de reissector kijkt er niet van op. Steeds meer mensen laten de toeristische trekpleisters en voorgekauwde formules links liggen en zoeken – liefst eigenhandig – plekken en activiteiten uit die een ongefilterde kennismaking met andere landen en culturen beloven. ‘Authentiek toerisme’ en echtheid verkopen, en niet alleen bij avontuurlijke millennials, bereisde babyboomers of doe-het-zelvers die hun route uitstippelen met TripAdvisor en Instagram. Zo kwam het Britse Kidlington nabij Oxford vorige zomer in het nieuws toen het dorp een halte werd voor Chinese groepsreizigers. Privétuintjes waren er naar verluidt niet veilig voor toeristen die een glimp van het echte Engeland hoopten op te vangen.
Nauw verbonden met dat verlangen naar authentieke reiservaringen is het belabberde imago van massatoerisme. Dat doet nu denken aan milieuvervuiling, ellenlange wachtrijen, souvenirwinkels met spullen uit lagelonenlanden, en straatprotest van moegetergde locals in Venetië en Barcelona. Tegelijkertijd maakt de globalisering het verdomd lastig om jezelf nog in een andere wereld onder te dompelen en echt van je sokken geblazen te worden. Temeer omdat succesvolle modellen van stadsvernieuwing à la Bilbao onophoudelijk elders gekopieerd worden. Daardoor lijken steden als Kopenhagen, Berlijn, Milaan en Madrid veel meer op elkaar dan vroeger, inclusief spraakmakende ontwerpen van ster- architecten, moderne kunsttempels en creatieve enclaves.
Zelfs tussen Marrakech, Bogotà en New York zijn de gelijkenissen nu verrassend groot. Ook daar duiken in het straatbeeld dezelfde ketens en luxenamen op, en verschillen de inrichting en het aanbod van veel hotels, restaurants, koffiebars en kleinere winkels nauwelijks van wat je in eender welke andere metropool vindt. Het gevolg van de algoritmen en de stortvloed aan tips op sociale media, stelde Kyle Chayka vorig jaar op The Verge. Die creëren volgens de Amerikaanse journalist een haast universele esthetiek en smaak, en uiteindelijk iets dat hij zelf AirSpace doopte: een zee van homogeniteit en eentonigheid die zo vertrouwd aanvoelt dat we er geografische grenzen en andere tijdzones bij vergeten. We noemen al die hippe plekken dan wel uniek en authentiek, in werkelijkheid laten we onze vertrouwde omgeving nooit echt los, meent Chayka: “Je kunt nu de hele wereld rondreizen en nooit AirSpace verlaten.”
Op rondreis in Sicilië (zie pagina 60) was van die veronderstelde ocean of sameness echter weinig te merken. De jaarlijkse zomerdrukte gaat er net als elders gepaard met ongemakken en ongenoegen, en steden als Palermo zijn getekend door verwaarlozing. Maar een gebrek aan eigenheid? Dat is alvast een kwaal waar Sicilianen níet aan lijden. Talloze auteurs hebben beschreven hoe invloeden van verschillende beschavingen en bezetters er vooral tot een ‘overdaad aan identiteit’ geleid hebben, en die blijkt zowel uit de lokale keuken (het eiland is een voortrekker inzake slowfood en biologische wijnbouw) en barokarchitectuur als uit de vele typische winkels. Volg gerust het spoor van filmmakers als Luchino Visconti en Francis Ford Coppola, of word er beste maatjes met een luie strandstoel – dan nog kruipt Sicilië je onder de huid.
wim.denolf@knack.be
Wim Denolf
We noemen al die hippe plekken dan wel uniek, in werkelijkheid laten we onze vertrouwde omgeving nooit echt los
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier