Een plaatsje onder de zon

Levenslustige jongeren van rond de twintig, dansend en zingend op straat, pamfletten uitdelend. Misschien liep u ze tijdens uw vakantie in Frankrijk wel ergens tegen het lijf. Niks bijzonders aan. Fuivende jongelui. Maar misschien kreeg u ook een folder van hen in de hand gestopt en dan kon u lezen dat deze jongvolwassenen zich les survivants noemen. De overlevenden?

Het minste wat je van deze woordkeuze kan zeggen is dat die vrij macaber is. Slogans als 100% joie de vivre, 0% de violence, 0% d’ avortement maken duidelijk in welke richting we naar een verklaring moeten zoeken. “Legalisatie van abortus betekent dat elke generatie een kwart van haar leden verliest”, luidt het verder op een van hun affiches. En een wervingstekst speelt het helemaal sinister: “Je mist één vriend(in) op vier, dat is te veel! Sluit je aan bij ons. Neem je plaats in in de wereld.”

Je vraagt je af welk ziekelijk brein hier aan het werk is. Wie of wat acht het nodig deze jongeren aan te praten dat ze in een overbevolkte wereld met te weinig zijn en bijgevolg vriendschap moeten ontberen? Het Franse dagblad Libération vernam dat de jongeren elkaar zelf via boodschappen op het antwoordapparaat en faxberichten contacteren en oproepen om deel te nemen aan een actie. Een van die faxberichten luidde als volgt: “De overlevenden van de legalisatie van abortus zijn de jongeren die geboren zijn na 1975. Zij behoren tot een generatie waarvan een kwart werd geamputeerd (250.000 abortussen op 750.000 geboorten per jaar) en zij vragen zich af door welk toeval zij in leven zijn. Zij vinden het revolterend dat niet iedereen recht heeft op een plaatsje onder de zon. Die wet werd door hun ouders aanvaard, maar zelf hebben zij daar niet voor gekozen.”

Libération zag een 250-tal op deze manier gemobiliseerde jongeren actie voeren op de afdeling Gezinsplanning van een Parijs’ ziekenhuis en een even grote groep in Lyon. In die laatste stad waren er eind juni 600 jongeren aanwezig op wat een Nacht van de Overlevenden werd genoemd. Zich verbazend over het moderne en hedendaagse uiterlijk en optreden van deze jongeren, probeerde de Franse krant te achterhalen welke sekte of welke extreem-rechtse beweging erachter schuilgaat.

Op een van de pamfletten was het postbusnummer terug te vinden van de extreme anti-abortusgroepering Trêve de Dieu. Door deze organisatie worden slachtoffers van abortus en van het nazisme over dezelfde kam geschoren. Abortus wordt door hen als de ergste genocide aller tijden beschouwd. Libération twijfelt er niet aan dat er een link bestaat tussen deze organisatie en de jongerenbeweging, maar moet tegelijk vaststellen dat die connectie moeilijk aan te tonen is. De jongeren zelf beweren in ieder geval dat ze geen enkele band hebben met “de fachos ou de cathos”. Voor hen zou het vooral belangrijk zijn met anderen over abortus te kunnen praten. “Ouders beseffen niet wat het betekent als je als kind te horen krijgt dat ze twee of drie keer een abortus hebben laten uitvoeren”, zegt een achttienjarige. Blijkbaar zijn sommige jongeren geneigd uit zo’n verhaal te besluiten dat hun eigen leven van een futiliteit heeft afgehangen en voelen ze zich daardoor minderwaardig.

Daarnaast zouden vooral meisjes er behoefte aan hebben om met andere meisjes te kunnen praten over een abortus die ze zelf hebben meegemaakt maar niet konden verwerken. “Ze praten met elkaar over de baby’s die ze verloren hebben, ervan overtuigd dat ze verplicht werden tot een abortus. Ze nemen het op voor de 17-jarige Anne-Sophie die er tegen alles en iedereen in voor gekozen heeft haar baby te houden”, schrijft Libération.

De krant besluit dat de overgrote meerderheid van de jongeren niks te maken heeft met ultraconservatieve sektes of politiek extremisme. Ze zijn voor voorbehoedmiddelen, tegen de doodstraf en noemen zich antiracistisch.

“Blijkbaar hebben we bij het doorgeven van onze waarden iets over het hoofd gezien”, zegt de moeder van een van deze meisjes. Zelf heeft ze zich indertijd ingezet voor de eisen van de vrouwenbeweging; nu is ze ontzet over het feit dat haar dochter zich een overlevende noemt. Ook andere ouders zien met lede ogen aan dat hun kinderen achter slogans lopen die ze zelf verachten.

Het blijft een bizar fenomeen. Dat een nieuwe generatie zich afzet tegen de vorige kan niemand verbazen, maar hier wordt toch al te zeer met fundamentele principes gejongleerd om les survivants als een voorbijgaand en onschuldig verschijnsel terzijde te schuiven. Misschien doen we er als noorderburen goed aan tijdig oog te hebben voor de gevoelens van jongeren rond deze problematiek. Ook bij ons zijn zij de eerste generatie die opgroeit in een samenleving waar abortus openlijk deel van uitmaakt. Wie weet welke vragen dat bij hen oproept? Daarnaast kan er niet genoeg gehamerd worden op de noodzaak bijzonder attent en omzichtig te blijven wanneer zich een (ongewenste) tienerzwangerschap aandient. Al was het maar om te voorkomen dat deze jongelui door onnodige kwetsuren een al te makkelijke prooi voor “derden” worden.

Jo Blommaert / Tekening Sandra Schrevens