EEN DUIN ALS TUIN
Vraag eender wie om onze kustarchitectuur te omschrijven, en je krijgt als antwoorden : “Blokken. Inspiratieloos. Horizonvervuiling. Verkavelingsvilla’s.” Maar in de duinen van Nieuwpoort zitten enkele parels verborgen.
Voorzichtig in verband met paddenoversteek tussen 19 en 6 uur !” Welkom in de Simliwijk, een residentiële buurt op zeshonderd meter van het strand van Nieuwpoort. Waar je de zee hoort ruisen, zeemeeuwen tegen elkaar kwetteren en gezapige Mercedessen padden laten oversteken. Zoek hier een huis voor minder dan 500.000 euro en je zult het niet makkelijk vinden. Jonge gezinnen met kinderen bijgevolg ook niet. Dit is een villawijk, met imposante huizen, gigantische omheinde tuinen en lange oprijlanen.
Maar als je de Mosweg inwandelt, krijgen de huizen een andere aanblik. Geen kustvilla’s, maar laagbouw met elegante lijnen. Huizen met enkel een benedenverdieping en hier en daar een hellend dak. Atypisch Belgisch. Volg de Mosweg, de Consciencelaan en de Costerlaan en je waant je in het Finland van Alvar Aalto. Maar het was de Belgische architect Peter Callebout die hier in de jaren vijftig een volledige wijk tekende, waarvan een tiental woningen effectief werd uitgevoerd. Zijn modernistische en uitgepuurde huizen verdwijnen haast in de natuur, ze gaan op in de omgeving omdat ze tegen de duinen aan gebouwd zijn. Ze hebben witte muren en luiken van hout of riet.
VERBORGEN DOORGANG
De Callebouthuizen zijn intussen meer dan vijftig jaar oud en aan renovatie toe. Als er één Belgisch architectenbureau past bij het profiel van Callebout, dan is het wel Oyo, een jong collectief van vijf partners uit Gent, dat intussen zijn derde Calleboutwoning aan het renoveren is. Oyo staat voor Open Y Office. “We stellen alles ter discussie”, vertelt medeoprichter Eddy Soete. “We kiezen niet meteen de meest voor de hand liggende oplossing. We hebben geen vaste trukendoos. We zullen nooit zomaar twee boxen op elkaar zetten om speciaal te doen.” Oyo is een buitenbeentje. Het modernistische van Peter Callebout zit ook verweven in hun stijl. En laagbouw, dat ook. Een gebouw letterlijk en figuurlijk in de grond verankeren.
“Als mensen mij vragen waar ik woon, probeer ik altijd zo vaag mogelijk te antwoorden”, vertelt Soete, zelf bewoner van een Callebouthuis. “Ik ken het imago van deze wijk, maar deze straat is een afgesplitst eilandje. Elke zondag staan de straten om de hoek volgeparkeerd met auto’s van toeristen, maar hier komt geen kat, het is een verborgen doorgang.” Hij woonde jarenlang in Maldegem, maar wilde enkele jaren geleden terugkeren naar zijn heimat, de kust. Hij zag het Callebouthuis op Immoweb en werd getroffen door een coup de foudre. Het contract was al getekend nog voor zijn vrouw de kans had gekregen om te gaan binnenkijken. “Ik moest en zou het hebben”, lacht Soete. Hij diept uit de kast een schetsboek uit de jaren tachtig op. Het is een getekend verslag van een studiereis langs de gebouwen van Alvar Aalto in Finland. Hij toont een schets van Aalto’s zomerhuis in Muuratsalo, dat bijzonder veel weg heeft van zijn eigen Calleboutwoning. “Die reis heeft me beïnvloed en de basis gelegd voor mijn later werk. En dan kom ik hier, in België, iets soortgelijks tegen. Kun je dat toeval noemen ?”
“De manier waarop dit huis verbonden is met de natuur, vind ik fantastisch. Het hellende dak verdwijnt letterlijk in het zand. We hebben een duin als tuin. Alsof het huis zich wentelt in de geborgenheid van de omgeving.” Hij kocht het in 2008 en renoveerde het met minimale aanpassingen. “Als je zo’n huis koopt, ligt de uitdaging in het niet verprutsen van de eigenheid. In de plaats van een houten gevelbekleding aan de voorkant kwam een glaspartij. De garage werd een kinderkamer. En achter aan het huis bouwde hij in de grond, rond een patio, slaapkamers en een badkamer. “Het huis was te klein voor ons gezin, maar geen haar op mijn hoofd dat eraan dacht om hier een verdieping bovenop te zetten. Callebout draait zich om in zijn graf !”
BUNKER UIT DE LUCHT GEVALLEN
Soete – in witblauw gestreept T-shirt – houdt van de zee en de kust en alle elementen daarmee verbonden. Voor zijn huis staat een bunker die hij op maat liet maken, als bergruimte voor de fietsen. “Een kraan heeft hem hier neergeploft. Niet zomaar lukraak, want als je goed kijkt, zie je dat de schuine lijn evenwijdig met ons dak loopt.” Het huis heeft geen oprijlaan, maar wel een rode loper naar de voordeur, een wandelpadje gemaakt van cortenstaal dat lijkt op roest.
Dit is een vakantiehuis pur sang. Met enige verbeelding zijn de kleuren typische zeetinten : rood (roest), geel (zand) en blauw (water). In de tuin liet Soete een zwemvijvertje aanleggen en als de zon schijnt, valt de weerspiegeling op de muren van de keuken. In een gat in de livingvloer staat een cactus die hij meebracht uit Lanzarote, waar zijn zus woont. Hier en daar staan ijzeren lampen van César Manrique, de bekende architect van het eiland. Zijn vader was kapitein op de lijn Oostende-Dover en het stapelbed van de kinderen komt rechtstreeks uit een kajuit. Als het interview erop zit, laat Soete ons achter in zijn huis en trekt naar de winkel. Geringe tijd later duikt hij weer op, zwaarbeladen met zakken van een Nieuwpoortse vishandel. In een mum van tijd staat er een feestmaal met carpaccio van zeebaars, langoestines en handgepelde garnalen op tafel.
TUINPAVILJOEN
Later neemt hij ons mee op ontdekkingstocht door de wijk. Twee huizen verderop staat nog een Calleboutwoning, die helaas met weinig respect voor de overleden architect werd gerenoveerd. De eigenaars hebben getracht er een Simli-villa van te maken. We wandelen snel verder. Aan het einde van de Mosweg staat een bijzondere woning, het lijkt wel een tuinpaviljoen. Een recenter ontwerp van architect Peter Haverhals die zich duidelijk liet inspireren door Callebout. “Dat is het fijne aan deze buurt : hier en daar zie je nieuwe woningen verschijnen volgens dezelfde modernistische principes.”
Op nummer 7 staat misschien wel het mooiste huis van de straat, volledig omgeven door houten panelen : de eigen woning van Callebout. Gebouwd in 1956 en dringend aan renovatie toe. Callebout moest het huis noodgedwongen verkopen uit financiële noodzaak, vertelt bewoonster Chris Yperman. De 79-jarige dichteres en romanschrijfster woonde er jarenlang met haar intussen overleden man, beeldhouwer Roel D’Haese. Wie goed kijkt, ziet in de tuin nog sculpturen van hem staan. Om de hoek haalt Soete een sleutel tevoorschijn. In de Oleffelaan opent hij de deur van een woning die Oyo, zijn architectenbureau, gaat renoveren. Na een huis van Callebout in Oostduinkerke, nemen ze in Nieuwpoort nu een derde woning onder handen.
Oyo is het soort architectenbureau waar je kunt binnenstappen met wilde plannen, grote of kleine. Sympathiek, down-to-earth en toch ambitieus. Die ambitie uit zich levendig in de persoon van de jongste partner, de 27-jarige Nigel Jooren. Als je hen omschrijft als atypisch Belgisch, beschouwen ze dat als een compliment. Niet vanuit een rebels standpunt, maar wel omdat ze zich bewust zijn van hun schwung. De toonaangevende website Archdaily nomineerde recentelijk een van hun ontwerpen als building of the year 2014. Het is geen toeval dat buitenbeentje Callebout hen op het lijf geschreven is.
www.oyo.is
DOOR VEERLE HELSEN & FOTO’S VERNE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier