Ecologisch ontwerpen

Vandaag in Breda en morgen in Gent : ?re(f)use?, een tentoonstelling waarin mosselen en patat volgens een heel nieuw recept het voortbestaan van deze planeet moeten bestendigen.

Max Norka

Ze ogen klein en kleurig. Als van plastic. Niets verraadt dat de vrolijke vorkjes, mesjes en lepeltjes uit aardappelmeel zijn gemaakt. Het Nederlandse Design Team De Ster en de Duitse firma Biotec hadden de handen in elkaar geslagen om uit dat onwaarschijnlijke materiaal een wegwerpbestek te maken. Aardappelmeel is niet alleen een biopolymeer dat dezelfde eigenschappen heeft als plastic, het is ook nog biologisch afbreekbaar. Het LittleBIG bestek, getekend door Ton Tesink, was vorig jaar het allereerste product waarin het reguliere plastic door aardappelmeel werd vervangen. En een bakje met dit wegwerpbestek is nu ook zowat het eerste dat de bezoeker te zien krijgt die in De Beyerd in Breda re(f)use binnenstapt, een tentoonstelling rond ecologisch ontwerpen.

Het project is een uitloper van de negen tentoonstellingen waarmee Judith Arango en de naar haar genoemde stichting al meer dan twintig jaar de Verenigde Staten doorkruisen. Een honderdtal voorwerpen moet in De Beyerd vooral het nut van recyclage bewijzen. En de producenten en ontwerpers die in de tentoonstelling bij elkaar werden gebracht, zijn lang niet van de kleinsten. Van de autofabrikant BMW wordt bijvoorbeeld het dashboard van de 5-serie getoond, dat twee jaar terug met de Award for Innovative Design van de International Society of Plastic Engineers werd bekroond. Het ontwerp van Ninic Michael was het eerste massaal geproduceerde dashboard dat uit één enkele grondstof is gemaakt, en dat daardoor in zijn totaliteit weer makkelijk gerecycleerd kan worden. Voorts werd ook de beroemdste kantoorzit van de jongste jaren in de selectie opgenomen : de Aeron Chair, die Bill Stumpf en Don Chadwick voor de Amerikaanse producent Herman Miller ontwierpen. Niet alleen bestaat hij voor een groot deel uit gerecycleerd metaal en plastic, maar Stumpf en Chadwick hadden met hun uiterst flexibele stoel ook de grenzen van het ergonomisch zitten verlegd.

Er was een tijd dat je een product uit recyclagemateriaal al van mijlenver herkennen kon. Ecologisch verantwoord, dat wel, maar op haast alle andere punten een miskleun van jewelste. Van Philips wordt nu echter een prototype van een cd-speler tentoongesteld die uit cd’s gerecycleerd werd. Hij valt met het blote oog niet van een doordeweekse cd-speler te onderscheiden. Steeds talrijker dienen zich producten aan die bewijzen dat de begrippen proper, sexy, ecologisch verantwoord, praktisch en mooi elkaar niet langer meer hoeven uit te sluiten. Van Philippe Starck is er bijvoorbeeld de stapelstoel Louis 20, in 1991 getekend voor Vitra. Hij had een paar jaar later voor SABA Jim Nature ontworpen, een televisie waarvan de doos uit houtzaagsel werd geperst. En het knappe is : hij doet geen enkele poging om de armzalige afkomst van dat materiaal te verdoezelen. Zijn televisie is daardoor een hoogst verleidelijk staaltje van arte povera geworden.

Eerder dit jaar was de tentoonstelling al in het Design Center in Stuttgart te zien, en na Breda zal ze ook nog reizen naar het Museum voor Sierkunst in Gent, het Thessaloniki Design Museum in Griekenland, het Beijing Industrial Design Centre in China, en het BCD Barcelona Design Centre in Spanje. De catalogus is uit recycleerbaar materiaal, en dat geldt ook voor de planken waarop de objecten kwamen te staan : plastic laarzen, een Levi’s jeans die uit PET-flessen vervaardigd werd, een broekje uit hennep, een kopieermachine, een bushalte, een doodskist uit vlas en aardappelmeel, vloertegels waarin mosselschelpen met cement werden vermengd, Frank Gehry’s stoel uit karton, een snowboard, een fietsenstand, 3M-wegwerpkwasten, baseball-ballen, dozen uit citrusschillen, een thermostaat uit amandeldopjes, en speelgoed uit Madagascar dat uit blikjes werd verknipt. Soms zijn de voorwerpen niet alleen uit afvalmaterialen of natuurlijk afbreekbare materialen vervaardigd en/of recycleerbaar, maar bevatten ze nog een extra, zoals de Solar Blind van Eric Chan, Jeff Hiller, een veelbekroond ontwerp dat helaas nog steeds in de staat van prototype verkeert : een luxaflex die overdag met zonnecellen de zonne-energie opslaat, en ’s nachts die energie in licht omzetten kan. En dan is er ook nog de verpakking die Andreas Müller voor tulpenbollen heeft bedacht. Het doosje werd uit koemest en stro geperst, en figureert als een soort van Mest Actie Plan. Want de toeristen kopen een bloem, zegt Müller, en transporteren tegelijk toch ook een beetje van het gigantische Nederlandse mestoverschot naar elders. Als De Batselier dat nu eens had kunnen bedenken.

Re(f)use : Vormgeving en milieu. Eerste Europese Arango International Design tentoonstelling. In de Beyerd, Boschstraat 22, Breda, tel. (00-31) 76-522.50.25. Dinsdag tot en met vrijdag, van 10 tot 17 u., zaterdag en zondag van 13 tot 17 u., maandag gesloten.

Bestek van… aardappelmeel.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content