Ze hebben het vooral zélf moeten uitzoeken, de bewoners van de eerste lage-energiewoningen en passiefhuizen in Vlaanderen. Dus zijn zij de ideale gidsen op de Ecobouwers Opendeur. Op de twaalfde editie zijn ze met meer dan honderd.
ABSOLUTE BEGINNERS
Bond Beter Leefmilieu organiseert al sinds 1998 opendeurdagen van energiezuinige woningen. De allereerste keer openden slechts enkele huizen de deuren. “Nu zijn het er meer dan honderdtwintig”, zegt Benjamin Clarysse, projectmedewerker Duurzaam Bouwen bij BBL.
Wie zijn die eerste ecobouwers in Vlaanderen ?
Benjamin Clarysse : Wij willen mensen in contact brengen met voorlopers die al oplossingen vonden voor problemen waar huidige bouwers mee zitten. Uitleg over technische zaken, zoals balans-isolatie vind je intussen wel genoeg op het net, maar hoe dat in de praktijk dan allemaal werkt, is moeilijker te vinden. Bij een rondleiding krijg je anderhalf of twee uur lang uitleg van de bouwheren zelf : Wat heb ik gedaan ? Waarom heb ik daarvoor gekozen ? Hoe is het bouwproces verlopen ? Wat viel tegen en hoe heb ik dat opgelost ? En hoe voelt dat om hier te wonen ?
Het gaat over ervaringsuitwisseling en delen van motivatie en enthousiasme. Uit voorgaande jaren weten we dat de bezoekers vooral mensen zijn die zelf aan het bouwen of verbouwen zijn of die plannen hebben. Daarom kun je ook onafgewerkte huizen gaan bekijken. Daar kun je dan zeer specifieke dingen goed bekijken, zoals wandopbouw en isolatie. Andere bezoekers zijn benieuwd om te horen hoe het in een afgewerkte woning leven is. En er zijn natuurlijk ook bezoekers die nu eenmaal graag eens binnenkijken in een mooi huis.
Wat noemen jullie een lage-energiewoning ?
Woningen die de isolatiewaarde K30 en de energieprestatiemaat E60 niet overschrijden. Op zich zijn dit geen extreme waarden, maar we houden de drempel laag. We willen mensen doen nadenken over wat ze aan het bouwen zijn. Eigenlijk is een lage-energiewoning bouwen niet zo speciaal meer, het hoeft zelfs niet zoveel meer te kosten. Je hebt gewoon de juiste bouwpartners nodig.
En een passiefhuis ?
In een passiefhuis maken een goede isolatie en efficiënte ventilatie een klassieke verwarming overbodig. Vlaanderen telt op dit moment 46 gecertificeerde passiefhuizen en er worden er tientallen gebouwd. Het Passiefhuis-Platform is partner van deze opendeurdagen. Ook bio-ecologisch bouwen komt aan bod, daarvoor is VIBE onze partner. Ook dat zijn lage-energiewoningen, maar zij gebruiken bovendien materialen die uit de natuur komen omdat dat gezonder is én hernieuwbaar.
Ik heb ook de term actiefhuis al eens gehoord ? Wat is dat dan ? Zijn daar ook voorbeelden van te zien op de opendeur ?
Een actiefhuis is een huis dat meer energie produceert dan het verbruikt. Dat is dus eerst en vooral een zeer energiezuinig huis, gecombineerd met de productie van hernieuwbare energie door zonnepanelen of windenergie. We hebben momenteel nog geen actiefhuizen in het aanbod zitten.
HERBEGINNERS
Spreken we bij ecobouwen per definitie over nieuwbouw of kan het ook over renovatie gaan ?
Natuurlijk kan het ook over renovatie gaan. Op lange termijn zal er onvermijdelijk zelfs meer aandacht naar renovatie gaan omdat Vlaanderen nu eenmaal stampvol gebouwd is. Van een oud huis een lage-energiewoning maken vraagt wel meer maatwerk en valt meestal wel wat duurder uit. Maar wie een oud huis koopt, moet wel isoleren, of betaalt zich blauw. Bij nieuwbouw bestaan er standaardoplossingen, met kant-en-klare modules.
Bestaat er een juiste volgorde om een huis te “ecorenoveren” ?
De meeste nadruk wordt gelegd op isolatie en luchtdichtheid omdat die combinatie de meeste impact heeft. De juiste volgorde is : eerst isoleren, te beginnen met het dak, dan de muren en vloeren. Vervolgens een nieuwe verwarmingsketel installeren die efficiënt werkt en de ramen vervangen door hoogrendementsglas. Pas als je dat gedaan hebt en je hebt nog geld over, begin je aan zonne-panelen.
GEVORDERDEN
Bestaan er nieuwe technieken die ecobouwen gemakkelijker of goedkoper maken voor iedereen ?
Bio-ecologische technieken zijn minder goed bekend, maar wel gemakkelijk. Strobalen bijvoorbeeld zijn erg goedkoop, en je kunt het zelf doen, net zoals leem. En bovendien is het mooi en heb je een lage-energiewoning. Of tadelakt. Ook nieuwe isolatiematerialen zijn interessant. Papiervlokken zijn nu echt in opmars. Je maakt compartimentjes in je dakstructuur die je afplakt met een folie. Vervolgens wordt die dan volgeblazen met papiervlokken en alle kiertjes en gaten zijn goed geïsoleerd.
Mensen houden elkaar ook op de hoogte op het forum van onze website. Bouwers raden er professionals en materialen aan waarvan ze tevreden zijn. Bij bouwen werkt het ook vaak zo dat je gaat horen bij vrienden en kennissen wie aan te raden is. Zo werkt onze website ook.
Waarom slaat energiezuinig bouwen in Duitsland of Oostenrijk meer aan dan bij ons ?
Het begint, hoor. Ook bouwfirma’s bieden lage-energiewoningen en passiefhuizen aan. Die zijn ook opgenomen in onze opendeur. Dat grote bouwbedrijven er hun schouders onder zetten is goed, want sommige technieken zijn nu nog duur. Als bouwfirma Bostoen 250 huizen zet die allemaal een balansventilatie nodig hebben, dan drukt dat de prijs voor iedereen. En dat maakt het ook bekender. Je hebt de voorlopers gehad, degenen die er al dertien of veertien jaar mee bezig zijn. Dat zijn pioniers die dat allemaal zelf uitgezocht hebben en naar Duitsland zijn gegaan om hun materiaal te gaan halen. Maar dat kun je niet van iedereen verwachten. Ik denk dat we nu aan de fase van early majority zitten, zoals dat in marketingtermen heet.
Een ander verschil met Duitsland en Oostenrijk is : Vlaanderen telt veel kleine bouwbedrijven en aannemers. Iedereen bouwt op zijn eigen manier. In die landen is de bouwsector groter en je hebt veel meer huurwoningen. De bouwbedrijven leveren hele reeksen en blokken op en passen renovaties ineens grondig aan. Hier moet je veel verschillende mensen kunnen overtuigen.
Zijn er provincies of steden waar opvallend meer lage-energiewoningen zijn ?
Moeilijk te zeggen. Misschien is er iets meer aandacht in de centrumsteden Gent, Brussel en Antwerpen.
Op 6, 7, 13 en 14 november stellen meer dan honderd ecobouwers hun huis open. Inschrijven voor een rondleiding is nodig. Lijst met de te bezoeken huizen en thematours op www.ecobouwers.be
DOOR LEEN CREVE
“DE PIONIERS ZOCHTEN ALLES ZELF UIT EN HAALDEN HUN MATERIAAL UIT DUITSLAND. DAT KUN JE NIET VAN IEDEREEN VERWACHTEN.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
