DE TREIN DER TRAAGHEID

De perfecte snelheid voor overpeinzingen en de ideale cadans om af te kicken van de dender van alledag : onze redactrice spoorde door Europa en ontdekte de ware betekenis achter het cliché ‘it’s about the journey, not about the destination’.

Een Amerikaan, een Griek, een Nederlander en een Belg wandelen de treinwagon binnen. Nee, dit is niet het begin van een slechte mop, maar de start van een onvergetelijke rit, een reis die mij via Duitsland en Oostenrijk tot in Italië zal brengen. Een tocht waarop ik leerde dat ’treinen’ heel wat anders kan betekenen dan een traumatiserende slakkengang met onaangekondigde spoorwissels, overbevolkte spitswagons en een rits vertragingen.

PAIN QUOTIDIEN IN DE TREIN

Wie zich ooit verplaatste met een der Belgische boemels, weet dat onze spoormaatschappij haar treinen voornamelijk als vervoermiddel en niet als reis-tuig ziet. Een opvatting die helemaal niet ‘spoort’. Het nieuwste model in de stal, de Desiro, is zelfs zo ongebruiksvriendelijk bedacht dat de (klap)tabletten aan de stoelen vervangen zijn door “een gemeenschappelijke tafel in het begin van iedere coupé”. Dit soort maatregelen maakt het treinen misschien wel meer pain quotidien, maar ook heel wat minder fijn voor wie toch op een minimum aan comfort rekent als hij/zij de auto thuislaat om zich naar werk of weekendbestemming te begeven.

“Jezus, jullie zijn verwend ! Heb je enig idee op welke trein je in Polen zou zitten ?” krijg ik te horen als ik openlijk mijn beklag maak over het gebrek aan stopcontacten op de intercity die mij van Antwerpen naar Brussel brengt, alwaar ik op de trein naar Frankfurt zal stappen. Hij heeft misschien wel gelijk, mijn wagongenoot. De jaren als mistevreden pendelaar hebben van mij een kritische veelgebruiker gemaakt, aan wie de charme en het gemak van treinreizen volledig is voorbijgegaan.

LANDSCHAP OP INSTAGRAMFORMAAT

Want de trein blijkt een perfect ontsnappingsmiddel uit de woelige realiteit van alledag, een vervoermiddel dat romantischer en milieuvriendelijker is dan het vliegtuig en dat meer vrijheid en rust geeft dan de wagen – hoe goed de term Roadtrip ! ! ! het ook doet als Facebookstatus. Want hoe vaak ben jij al niet in rotvaart op vakantie gegaan, spurtend van hotspot naar must see, om nog vermoeider thuis te komen dan je vertrokken bent ? Hoevelen heb zich al niet eens blauw betaald aan een buitenhuisje tussen de olijfbomen om vervolgens de welverdiende rust aan flarden te laten toeteren door een kilometerslange rij vakantiegangers die allemaal tegelijk via dezelfde snelweg naar huis proberen te geraken ?

Wie met de trein reist heeft tijd voor een (of meer) glaasje(s) tijdens het lezen van een goed tijdschrift, terwijl het landschap langs het treinraampje, perfect op instagramformaat gesneden, voorbij meandert. Wie met de trein reist ontdekt ook plaatsen die misschien helemaal niet op het originele programma stonden. Waarom niet eens uitstappen in de Duitse studentenstad Heidelberg en je laten verrassen door de combinatie van modernistische universiteitsgebouwen en historische kastelen, door de prachtige wandelpaden rond de stad die een indrukwekkend zicht op de omgeving bieden? Waarom geen kleine omweg maken door Zwitserland om even de magie van Aareschlucht Ost te ervaren, een station gebouwd in een gigantische rotspartij ? En wie Innsbruck passeert, kan er toch net zo goed een tussenstop houden om met de kabelbaan naar boven te gaan en er enkeldiep in sneeuw te belanden.

SLOW TRAVEL ALS MINDSET

Een treinreiziger geeft het stuur uit handen en ziet meer en bewuster. Daarom past deze manier van toeren perfect binnen de Slow-beweging die in onze jachtige samenleving steeds meer aanhangers vindt. Opgericht in de jaren tachtig, toen men in Rome protesteerde tegen de komst van een McDonald’s-filiaal, benadrukt de Slow Movement onze band met lokale producten en gebruiken, en het respect voor regionale culturen. Slow travel draait dus om meer dan transport ; het is een mindset waarbij je je, los van een alles dicterende gids, openstelt voor écht contact met échte mensen.

Met een rondreizende Amerikaan bijvoorbeeld, die een signaal ziet in het toeval dat we, na een vijf uur durende rit van München naar Bologna, op hetzelfde perron staan te wachten op een sneltrein naar Napels, en mij prompt trakteert op een Grolsch in de barwagon. “Ik kan niet geloven dat het de eerste keer is dat je dit doet ! Europa ligt in je achtertuin en je hebt nooit de drang gevoeld om het continent met de trein te doorkruisen !” zegt de 31-jarige IT’er uit Detroit. Zelf is hij van plan om op drie dagen tijd de volledige Italiaanse laars in zijn geheugen te prenten. En inderdaad, misschien is het wel zo dat wij Europeanen zo verwend zijn door de culturele diversiteit op onze dorpel, dat we er veel nonchalanter mee omspringen.

ERVARINGEN EN GEOTAGS SPROKKELEN

We wippen snel even naar Parijs of gaan een stukje rijden in de Provence, maar de grote Eurotrip, die zo vaak in Hollywoodproducties opgehemeld wordt, komt nooit in ons op. We vinken naarstig bestemmingen af op onze bucketlist (Bilbao ? Check. Keulen ? Check.), we bezoeken bepaalde ‘gebieden’ (Toscane ? Check.), maar de gedachte dat we verschillende landen en regio’s zouden kunnen aandoen in één reis voelt even onnatuurlijk aan als het fotoalbum van een trip naar de Britse hoofdstad nìèt London Calling te noemen.

We sprokkelen ervaringen en geotags bij elkaar maar zijn daarbij zo gefocust op het ‘weg zijn’ dat we het ‘onderweg zijn’ helemaal uit het oog verloren. Het ‘onderweg zijn’ dat in films als The Darjeeling Limited, Before Sunrise en Shanghai Express centraal staat. Het ‘onderweg zijn’ dat mij al snel leerde hoe natuurlijk het voelt om je met de trein te verplaatsen, hoe het ritme en het tempo samenvallen met je innerlijke klok en gevoel voor afstand, in plaats van na een uren durende vlucht plots wakker te worden in een land waar het een halve dag vroeger en twintig graden warmer is. “Treinen kalmeren en sussen, ze wiegen en schommelen je liefdevol van het hart van de ene plek naar de kern van een andere”, schreef Tracey Thorn in The Guardian over haar bijna identieke tocht.

Wanneer mijn trein na zes dagen ‘onderweg zijn’ het station van Firenze binnenrijdt heb ik twee romans gelezen, vijf nieuwe Facebookvrienden gemaakt en heb ik uit mijn brein elke link gebannen naar een stressvol bestaan met overvolle mailbox. Ik stap het in sepia gehulde perron op en voel me als herboren, en dat terwijl mijn vakantie eigenlijk nog moet beginnen.

DOOR KATRIN SWARTENBROUX & FOTO’S JOHNNY PRIORE

We zijn zo gefocust op het ‘weg zijn’ dat we het ‘onderweg zijn’ helemaal uit het oog verloren

Treinreizen sporen met je innerlijke klok en gevoel voor afstand, je wordt niet wakker in een land waar het uren vroeger en twintig graden warmer is