De tijdgeest pakken

De Nederlandse designer Hella Jongerius is geen praatvaar, maar als ze iets zegt, wordt er geluisterd. Ze wikt haar woorden, springt van de hak op de tak en legt verbanden waaraan je niet meteen zou denken. Als journalist geniet je het voordeel dat je zo’n gesprek een tweede keer kunt beluisteren, op je bandje. “Een ontwerp moet de tijdgeest pakken”, zegt de ontwerpster, alsof het om een intimiteit gaat. En ook : “Zelfexpressie – van : o, ik moet mijn eigen ding doen – is onbelangrijk.” Het klinkt bescheiden maar is wel doordacht. Jongerius legt links tussen nu en vroeger. Voor haar loopt alles in elkaar over, het verleden is een deel van het heden, ze vertrekt nooit van een wit blad papier. Net als een wetenschapper bouwt ze voort op haar voorgangers.

Bij het maken van de reportages in dit nummer, viel mij op dat veel mensen in de interieurbranche min of meer door hetzelfde worden geboeid : de Parijse decoratiegoeroe Jacques Garcia, Jongerius zelf, de jonge antiquairs die we aan het woord laten… Ze houden niet van ‘onbeschreven bladen’ en van lui die het warm water willen uitvinden. Ze verliezen zich niet in zoete nostalgie maar hebben wel voeling met tradities. De ene al op een speelsere en gedurfdere manier dan de andere. Zoals Hella.

Een interview met iemand die aan de boom schudt is altijd een belevenis. Decorateur Jacques Garcia houdt van etiquette en tradities, kent zijn wereld, maar schrikt er niet voor terug om zijn Latijnse ziel te laten zien en ontwijkt geen moeilijke vraag. Volgens hem moet je het ‘culturele geheugen’ vasthouden, zoals muzikanten dat intensief doen. Door zowel oude als hedendaagse muziek te spelen, houden ze beide levend en gommen ze de grens tussen heden en verleden uit. Dat werkt erg verrijkend. Garcia begrijpt niet dat er naast hedendaagse vormgeving geen plaats is voor andere soorten architectuur. Net zoals er in een democratie ruimte is voor meerdere partijen. Die vergelijking is niet eens zo gek, want vormgeving, design en architectuur weerspiegelen altijd de politieke cultuur van een periode. Het gaat er niet om of je de dingen nu rechts of links ordent, maar wel of er een grotere verscheidenheid aan design en architectuur mogelijk is. Nu Europa door andere culturen wordt overspoeld en elementen daarvan doorsijpelen bij ons, kan men zich de vraag stellen waarom je in het centrum van Gent geen houten huis in Indiase stijl zou mogen optrekken, maar wel een saai blok van glas, beton en staal. Of waarom geen folly in Egyptische stijl ?

Een blad als Knack Weekend wakkert het ‘jachtinstinct’ aan. Al bladerend ontdekt de lezer mooie, smakelijke, begeerlijke dingen. En dat geeft spanning en adrenaline. Dat gevoel heeft ook de journalist voor een interview en dat drijft ook de jonge antiquairs op hun zoektocht. Liever nog dan te verkopen, zijn ze op jacht naar trouvailles. Daarna neuzen ze in boeken om hun schat te taxeren. “Kennis is de sleutel van alles, zonder kennis kunnen we morgen de deuren sluiten”, zegt wijselijk Naïry Vrouyr. Net als Hella Jongerius, de andere antiquairs en Garcia houdt zij van quasi anonieme – dus bescheiden – kunstwerken met een knipoog.

piet.swimberghe@knack.be

Piet Swimberghe, redacteur Wonen

Designer Hella Jongerius legt links tussen nu en vroeger, voor haar loopt alles in elkaar over. zij is niet de enige die zo denkt.