In Brooklyn, New York, staat een opmerkelijke plantagewoning uit het midden van vorige eeuw. In het huis woont en werkt een Vlaamse kunstenaar.

Sarah Reyn / Foto’s Jan Caudron

Op zoek naar Marc Lambrechts‘ huis lopen we de metro uit, regelrecht het drukke Brooklyn in. Vlakbij loopt Flatbush Avenue, met zijn honderden winkeltjes, toeterende taxi’s en schreeuwende verkopers die bestelwagens laden en lossen. We slaan een rustiger zijstraat in en staan plots voor de 19de-eeuwse plantagewoning. Het imposante huis heeft alles om bijzonder te zijn. Het is een grote, vrijstaande woning met tuin, en die zijn niet dik gezaaid in New York. Maar het doet vooral koppen draaien door zijn unieke bouwstijl in hartje Brooklyn : een voornamelijk uit hout opgetrokken woning in onvervalste Mississippi-stijl. Wanneer we het hek doorlopen en de veranda voor het huis opklimmen, wanen we ons even in het verre zuiden.

Marc Lambrechts is een Vlaamse kunstenaar. Hij en zijn Koreaanse vrouw Suzy verloren een tweetal jaar geleden hun hart aan dit huis. Ze wonen er in een ruimte die leeft van en door kunst. ?Ik trok al in februari 1983 naar New York?, vertelt Lambrechts, ?met het idee een aantal maanden te blijven en te kijken hoe het er hier toeging in de kunstwereld. Maar omdat ik gefascineerd raakte door de stad en ook hier en daar aan het werk kon, draaide het toch anders uit. De enige vereiste was dat ik altijd met kunst zou kunnen bezig blijven, naast de verschillende jobs die ik er toen bijdeed. En dat lukte aardig.?

Toen hij nog in België werkte, etste en tekende Lambrechts voornamelijk. In New York begon hij te schilderen. ?Het grootste probleem was om in Manhattan als kunstenaar een ruimte te vinden die groot genoeg was en waar je je toch niet blauw aan betaalde. Ik ben dan gedurende verschillende jaren in Tribeca van de ene loft naar de andere getrokken, ruimtes die ik kon onderhuren van andere kunstenaars. Je komt hier aan met twee koffertjes, maar in de loop der jaren begin je een heleboel mee te sleuren.? Moe van al het verhuizen, wou Marc iets voor zichzelf vinden. Hij trok naar Brooklyn, waar hij eerst samen met zijn vrouw een loft huurde. In ’94, toen ze op het punt stonden een brownstone te kopen, een typisch New Yorkse rijwoning, toonde een vriend hen dit huis. ?Mijn eerste idee was dat het volledig buiten onze mogelijkheden lag. Maar ik was dadelijk gek op dit huis, en wou er toch naar gaan kijken, al was het maar voor mijn gemoedsrust. Ik was blij verrast dat het in vrij goede staat verkeerde.? De woning bleek eigendom te zijn van de gekende Amerikaanse kunstenaar Richard Artschwager. Marc omzeilde de makelaar en schreef Artschwager rechtstreeks een brief. ?Ik vertelde hem hoe geweldig ik het huis vond en vroeg hem of hij akkoord kon gaan met de maximumprijs die ik kon bieden.? Tot Marcs grote verbazing stemde Artschwager toe. ?Het was bijna te mooi om waar te zijn.?

Het huis werd in 1840 gebouwd door een dokter die Manhattan ontvluchtte omdat er op dat ogenblik een epidemie heerste. Het ligt op een van de hoogste punten van Brooklyn, dat toen nog echt ?de buiten? was. Voorzien van front- en backporch en grote ramen, is de woning koel in de zomer én warm in de winter.

Aan de oorspronkelijke structuur van dit huis met buitenmuren van overnaadse planken is weinig veranderd. Dit soort landhuizen heeft een stenen fundering die een stuk boven de grond uitsteekt. In het zuiden is die bedoeld om, in geval van overstroming, de woning droog te houden. Skelet en buitenzijde zijn volledig van hout, en enkel opgevuld met isolerende materialen zoals baksteen.

Deze eeuw behoorde de woning gedurende verschillende generaties toe aan een Italiaanse familie, die er een funeral parlor (begrafenisonderneming) in onderbracht. In de kelder vinden we nog de oorspronkelijke balsemruimtes.

Achter in de tuin staat het vroegere koetshuis, eerst omgevormd tot garage en nu tot atelier. Artschwager zette er een tweede verdieping op. Marc gebruikt de benedenruimte vooral voor constructiewerk en lassen, terwijl de bovenste verdieping door de prachtige lichtinval ideaal is om te schilderen. In de hete New Yorkse zomers zijn de tuin en de backporch een ontegensprekelijke luxe. Op de veranda zorgen de charmante terrasstoelen voor een extra zuiders tintje.

Marc en Suzy bewonen een deel van het enorme huis, en verhuren een ander deel om de kosten een beetje te drukken. Hun eerste werk was de buitenkant van de woning opkalefateren. Het houtwerk had vrij veel schade opgelopen door wind, regen en vooral termieten, waardoor ze de porch volledig moesten vernieuwen. Ook aan het dak was heel wat reparatiewerk. Bij het herschilderen hebben Marc en Suzy gepoogd de oorspronkelijke, zachtgele kleur zo goed mogelijk te benaderen, omdat ze dat een heel bijzonder aspect van het huis vonden. We lopen rond de woning en ontdekken aan de zijkant een schitterende gietijzeren trap.

Binnen zet kunst meteen de toon. In de gang hangt een compositie, gemaakt met stukken hout van het huis : het is een heel speels werk, met veel open ruimtes, perfect afgestemd op de rest van de inkomhal. Die lijkt door zijn uitgepuurde inrichting wel een compositie op zich. ?Dit soort werken zijn zijsprongetjes?, vertelt Marc. ?Ik schilder veel, olieverf op hout en plaaster. In de winter, als ik het werken met sterke producten zoals terpentijn een beetje wil vermijden, waag ik me hieraan.?

De woonkamer is een grote aangename plaats met doorkijk naar keuken en tuin. Aan de muren overal schilderijen, daterend uit verschillende periodes. Naast de eettafel hangt een groot doek dat Marc schilderde in een oude kerk buiten de stad : ?Het was het atelier van een collega, waar ik een serie van grote doeken maakte met puur pigment en terpentijn, iets dat ik in mijn kleine loft gewoonweg niet kon.?

In het warme, relaxte interieur is niets arbitrair. Ieder kunstwerk, ieder object verwijst naar iets : een herinnering, een periode, een toevallige vondst. De hele woning zit vol knipoogjes, die je pas na een tijdje ontdekt. Ze relativeren het absolute-kunstgevoel. Naast enkele van Marcs recente werken hangt bijvoorbeeld, heel verrassend, een oud leien schoolbord. ?Ik vind het zo mooi in zijn eenvoud. Het is nog een echt oud bord, loodzwaar ook, ik kon het onmogelijk alleen opheffen.?

De tafel trekt het meest de aandacht : het blad is gemaakt met een stuk smeedwerk van de Manhattan Bridge. ?Men was de brug aan het repareren en we hebben dit stuk kunnen recupereren.? Naast het raam staat een antiek scheepslampje, ?gekregen van onze bejaarde buurvrouw omdat we haar helpen met allerlei klusjes. Haar man was bij de zeemacht.? Overal in huis prijken ook de obligate brandblussers. Als we ze van dichterbij bekijken, merken we dat ze gedecoreerd zijn met afbeeldingen van wulpse vrouwenlichamen. Marc : ?Grapje van mij.?

Aan de andere kant van de hal doet een ruimte met erker dienst als bureau. De erker, waar het aangenaam lezen is, fungeerde vroeger als zij-ingang van de woning. De slaapkamer is een zonovergoten ruimte die uitgeeft op de tuin. Naast het bed staat een bijzonder werk : een oude bijbel met een zilveren kuisheidsgordel. De bijbel maakt deel uit van een project rond religie en seksualiteit, waar Marc met tussenpozen aan verderwerkt. ?Het is een meer spirituele bezigheid, die het schilderen perfect aanvult.?

Het hele huis straalt een soort warmte uit die je beetje bij beetje inpalmt. Net zoals zijn bewoners, die op een prententieloze manier hun dromen waarmaken in New York.

Het tafelblad is een stuk smeedwerk van de Manhattan Bridge. Op de obligate brandblussers : spielerei met wulpse vrouwenlichamen.

In de hal hangt een compositie van Marc Lambrechts (rechts op de foto met vrouw Suzy), gemaakt met stukken hout van het huis. De slaapkamer geeft uit op de tuin. Naast het bed : een oude bijbel met zilveren kuisheidsgordel.