Andrea Palladio is de Mozart van de klassieke bouwkunst. Wereldwijd heeft hij generaties van architecten beïnvloed. Zonder hem had Washington zelfs geen White House. Nu krijgt hij in Vicenza, naar aanleiding van zijn vijfhonderdste geboortedag, een prestigieuze tentoonstelling.

Toen de jonge Andrea Palladio vijfhonderd jaar geleden in een restauratieatelier in Vicenza een opleiding tot steenkapper kreeg, ging voor hem een wereld open : die van de antieke beeldhouwkunst, van de Grieken en Romeinen. Door met zijn handen te werken, kreeg hij de ogen van een kunstenaar. En zag hij wat die oude beelden tot op vandaag de moeite waard maakt om te bewaren en te herstellen : het gaat om harmonie, om perfecte verhoudingen, om rust en evenwicht. Dat is dan ook de enige kunstvorm die niet vatbaar is voor veroudering, die in geen tweeduizend jaar ouderwets is geworden, die alle andere stromingen en modes met verbluffend gemak overleeft.

Palladio ging deze principes toepassen op de bouwkunst, en vertrok daarbij van de essentiële vormen, de mannelijke strakheid en vrouwelijke rondingen. Zo ontstond de Palladiaanse villa, zoals iedereen die onmiddellijk herkent, zelfs zonder ooit van Palladio te hebben gehoord. De hele nieuwe stad van Peter de Grote, Sint-Petersburg, is volgens zijn principes gebouwd, maar ook het Capitool en het Witte Huis in Washington, en alle belangrijke Londense gebouwen uit de tijd van het Britse imperium. In Italië is er echter een stad die door Palladio zelf in vorm is gegoten, de ideale stad van de renaissance : Vicenza.

In de zestiende eeuw, de eeuw van Palladio, stonden de nobelen van Vicenza voor een enorme uitdaging : ze hadden fortuinen vergaard door de handel in het Middellandse Zeebekken, maar door de ontdekking van Amerika en de verovering van de handelsposten in het Verre Oosten, waren het nu de oceanen waarlangs de wereldeconomie verliep en was de rol van de Italiaanse stadsstaten uitgespeeld. Zij moesten hun goud in een nieuwe vorm beleggen. Het werd vastgoed, de conservatieve belegging bij uitstek. Hun droom was om in Vicenza de ideale stad te bouwen, geïnspireerd op Athene en Rome. En in een maatschappij waarin men denkt het beste gehad te hebben, gaat men zijn bouwinspiratie zoeken in het verleden, toen alles nog beter ging.

Subliem perspectief

Op het platteland rond Vicenza werden villa’s gebouwd die volledig in hun eigen onderhoud konden voorzien en die onafhankelijk waren van de handel waarop de nobelen hun greep hadden verloren. In zijn beroemde boeken over architectuur beschrijft Palladio de villa als de plaats waar de heer kan genieten van schoonheid en rust, waar hij kan studeren of zich bezinnen, waar hij zijn conditie op peil kan houden door te voet of te paard te wandelen langs zijn wijngaarden, zijn serres, zijn visvijvers, zijn paardenstallen en gastenverblijven. Ook een fraai loodshuis mocht niet ontbreken, gezien het domein van de ideale villa aan een riviertje ligt. In de stad beschikte de heer dan over zijn hôtel de ville, waar hij zich in alle comfort kon wijden aan de zakelijke besognes van zijn familiebezit en van het beheer van de stad.

De hoofdstraat van Vicenza, qua schoonheid te vergelijken met het Canal Grande van het naburige Venetië, werd uitgebreid met ontwerpen van Palladio, waaronder het ongelofelijke Teatro Olimpico, en rond Vicenza verrezen de villa’s, waarvan er nog achttien zijn bewaard, zoals de Villa Rotonda, de Villa Caldogno, de Villa Saraceno.

Het Teatro Olimpico werd geopend tijdens het carnaval van 1585, en slaat sindsdien elke bezoeker met verstomming door de sublieme toepassing van het perspectief, waardoor de scene een straatbeeld van het antieke Rome lijkt. De hele stad heeft zoveel perfect spots dat ze het decor is geworden van een lange reeks films, waaronder de Mozartfilm Don Giovanni, Casanova met Jeremy Irons, De Koopman van Venetiëmet Al Pacino en De vrouw van de priester met Sophia Loren en Marcello Mastroianni.

Van alle villa’s is de Villa Rotonda wellicht de allermooiste en de meeste emblematische, met het centrale, cilindervormige, intieme salone nobile, en daarrond in elke windrichting een identieke krachtige portiek met zes witte Griekse zuilen. Voorwaar het perfecte verblijf voor een heer van stand – al zullen Bill Clinton en Monica Lewinsky, in de Amerikaanse kopie van de Palladiaanse villa met ovaal salon, zich misschien niet gedragen hebben zoals het een dame en heer betaamt.

Prestigieuze tentoonstelling

In samenwerking met The Royal Academy of London loopt in Vicenza vanaf de derde week van september een prestigieuze tentoonstelling rond de werken van Palladio, met originele ontwerpen, bijeengebracht van over de hele wereld. Daarnaast bevat de tentoonstelling tekeningen, ontwerpen en schilderijen van beroemde tijdgenoten, zoals Michelangelo, Van Dyck, El Greco, en een collectie beeldhouwwerken en bouwkundige fragmenten die nooit eerder werden bijeengebracht.

Vicenza is vandaag een van de rijkste steden van het welvarende noorden van Italië, en de bezoekers zullen het geweten hebben ! Niet alleen is de stad een handboek voor duizend jaar architectuur, het is vooral het decor waarin met Italiaanse flair la dolce vita in praktijk wordt gebracht. Elegantie is evident, taal is muziek, liefde is een spel, eten is ernst, en lekker is logisch.

i

De tentoonstelling loopt in het Palazzo Barbaran da Porto in Vicenza van 20 september 2008 tot 6 januari 2009.

Info : www.vicenzae.org of www.palladio2008.info

Door Jules De Keersmaecker

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content