Het eeuwige silhouet van de Mont Ventoux vormt het decor voor deze beeldentuin in de Provence. Het uitzicht op de geweldenaar staat in schril contrast met de ragfijne creatie van landschapsarchitect Anthony Paul. Een bezoek op het hoogtepunt van het bloeiseizoen, omgeven door een zee van lavendelblauw.

De scène herhaalt zich elke dag weer sinds de Mont Ventoux uit de aarde is verrezen, met nog wat kleinere verheffingen in zijn gevolg. De dageraad breekt aan wanneer het eerste zonlicht de westelijke flank van de berg streelt. Bij het naderen van de avond schijnt diezelfde zon met gouden gloed op de stenen reus en het tapijt van wijngaarden aan zijn voeten. Al deze stralenpracht is dagelijkse kost voor Tony Stone, de eigenaar van deze tuin in Le Barroux, een dorp dat een aantal heerlijke Côtes du Rhônewijnen voortbrengt en benijd wordt om zijn positie als centrum van de abrikoos ! De uitzonderlijke ligging van deze boerderij gaf de doorslag. Tony Stone had ook ergens anders van de Provençaalse zon kunnen genieten. In de bijzonder gewilde streek Lubéron, bijvoorbeeld. Met zijn typisch Engelse gevoel voor humor legt hij echter uit : “Dit is tenminste nog een plek waar Peter Mayle niet over geschreven heeft in zijn romans !”

Na de verkoop van zijn fotodatabase Tony Stone Images aan Getty kwam de Brit hier terecht, aangetrokken als hij zich voelde door het ruwe landschap waar geen mens ooit een voet lijkt te hebben gezet. De aanvankelijk bescheiden woning onderging een ingrijpende renovatie, waarbij onder andere het dak werd verhoogd en er een aanzienlijk deel werd aangebouwd, gevolgd door een groot terras en een zwembad. Tony en zijn echtgenote hadden het daarbij kunnen laten, ware het niet dat er Engels bloed door hun aderen stroomt en ze dus voortdurend het verlangen voelden prikkelen om zich te omringen met bloemen. “Sinds ik het rustiger aan ben gaan doen, heb ik ook tijd voor de beeldhouwkunst, een van mijn passies. Ik zie de tuin als een persoonlijke galerie waar ik sculpturen in kan zetten die me aanspreken. Ik wil er niet zozeer beeldentuin van maken, maar kies alleen werken uit die hier goed passen.”

Tijdens een bezoek aan de openluchtgalerie van kunsthandelaarster Hannah Peschar in Surrey maakt Tony kennis met zijn toekomstige tuinarchitect. “Toen ik haar vroeg wie haar tuin had ingericht, zei ze me dat haar echtgenoot Anthony Paul dat had gedaan, een ontwerper die behalve in zijn geboorteland Nieuw-Zeeland ook onder meer in Engeland, Zwitserland en Frankrijk actief is.” Hier in de Provence kreeg Anthony Paul een plek onder ogen zoals hij maar zelden tegenkomt, met een ‘betoverend uitzicht’. Toch geeft zijn ontwerp deze plek een geheel eigen schoonheid, mede dankzij de opdeling in verschillende stukken. Zo is er een vrijwel volledig afgesloten deel aan het begin van het terrein, aansluitend op de westelijke gevel van het huis. Het is grotendeels betegeld en wordt gesierd door een aantal losse planten rond een smal kanaaltje, dat de aanzet lijkt van een watertraject over het hele terrein. Vervolgens kom je uit in een tweede deel, omgeven door hoge muren met slechts vier poorten. Het ligt op het zuiden en bestaat volledig uit een gazon waar de bewoners graag ontbijten in de schaduw van de moerbeiboom.

Steen der wijzen

Vanuit dit hofje leiden twee paden naar de rest van de tuin. Het eerste deel ligt iets opzij en loopt langs een fraai bronzen beeld van de internationaal vermaarde kunstenares Marzia Colonna. Het staat aan de rand van het terrein, naast een grasveld met abrikozenbomen, ook een idee van Anthony Paul. Vanaf dit iets hoger gelegen punt kijk je uit over het grootste stuk van de tuin, waar in de eerste weken van de zomer een feest van blauw losbarst, aangevoerd door de diepe tinten van de lavendel en de wat lichter gekleurde perovskia. In het al even kleurrijke voorjaar hult de tuin zich in het levendige blauw van honderden irissen.

Omdat alle bloeiperiodes in het klimaat van deze streek van korte duur zijn, hebben Anthony Paul en Tony Stone de tuin samen met tuinarchitect Bruno Collado een sterke structuur gegeven door middel van stenen muurtjes met hier en daar ’torentjes’, zoals je die wel vaker in het Provençaalse wijnlandschap tegenkomt. Deden zulke bouwsels vroeger dienst als afscheiding, nu staan ze er vooral voor de sier en houden ze de cipressen gezelschap, die in dit klimaat natuurlijk niet mogen ontbreken. Het lijnenspel dat zo is ontstaan, vormt eveneens een typisch kenmerk van deze tuin : het verbindt het hoge met het lage deel van het terrein, en voert je langs beelden waar je blik al op een afstand door wordt getrokken. Dit geldt vooral voor ‘de slangenman’ van Walter Bealey, verscholen tussen de irissen en de olijfbomen, maar ook voor de ontluikende menhir van onze landgenoot Philippe Ongena, oprijzend uit een bosje siergras Stipa tenuissima. Dit laatste beeld staat aan de noordelijke zijde van het terrein, in wat de eigenaar de kloostertuin heeft genoemd, vanwege het klooster op de heuvel ernaast.

“Een tuin moet uitnodigen tot een bezoek”, vindt Stone. “Hij moet je zin geven om op ontdekking uit te gaan. Neem bijvoorbeeld de keramische ‘kussens’ van Hannah Bennett. Daar drinken we ’s avonds meestal het aperitief, uitkijkend over het dal dat dan in een gouden gloed is gevangen. Als we vrienden op bezoek hebben, maken we wel eens een aperitiefwandeling en lopen we van beeld naar beeld, van decoratiestuk naar decoratiestuk.” Een van deze creaties, op het laagste deel van het terrein, naast een wijngaard, bestaat uit een liggende boog van grote oude stenen uit een antiekzaak in de regio. “De eigenaar heeft zelf bepaald waar en hoe de boog moest worden aangelegd”, herinnert Bruno Collado zich. “Hij wist precies hoe hij het allemaal wilde hebben, alsof hij het al voor zich zag.” Met een klein beetje verbeelding en een vleugje historisch besef lijken deze stenen net een groep oude dorpswijzen, die bijeen zijn voor een geheim beraad over het verstrijken van de eeuwen die de Ventoux, hoog en dreigend boven hen uitrijzend, in een trage stoet aan zich voorbij ziet gaan.

Op internet zijn galerie Hannah Peschar en landschapsarchitect Anthony Paul te vinden op de volgende adressen : www.hannahpescharsculpture.com en www.anthonypaullandscapedesign.com. Bruno Collado : + 33 4 90 60 28 46.

Tekst en foto’s Jean-Pierre Gabriel