Piepjong zijn ze, non-conformistisch, en spelenderwijs doen ze iets waar we allemaal van droomden: de wereld verbazen. – In de internetgemeenschap is Raul Oaida een fenomeen. De 21-jarige Roemeen maakt stoommachines van fietspompen, stuurde een speelgoedraket naar de ruimte, en bouwde uit Lego een auto die op lucht rijdt. Gesprek met een autodidactisch uitvindersgenie. “Geef jongeren een computer en een mentor en ze veranderen de wereld.”

“Zouden we niet beter een pak friet uithalen aan een kraam ?”

“Waarom ?”

“Ik wil niet dat mensen denken dat ik op stap ben met mijn babysitter.”

Raul Oaida wijst naar de speelgoedraket in zijn handen, een City Space Shuttle-modelletje van Lego, gemaakt uit 231 blokjes, inclusief telescoop en een mini-astronaut. Het is maandagavond, na zeven uur, en Raul en ik staan op het punt bistro Les Brassins in Elsene binnen te stappen. Maar de 21-jarige jongeman twijfelt.

“Welke volwassen man neemt nu zijn Legoblokken mee op restaurant ?”, zegt hij. “De mensen zullen nogal raar opkijken als ik hier binnenkom met een spaceshuttle uit Lego en een oudere vrouw.”

“Excuseer, oud ?”, zeg ik, zogezegd beledigd.

Oaida lacht met zijn eigen mop en zal het hele interview vol grappen blijven. Hij stapt het restaurant binnen, overtuigd door de ruime selectie streekbieren op de menukaart. Mocht iemand ons die avond gezien hebben, aan het tafeltje in de hoek met tussen ons een raketvliegtuig : Raul Oaida was niet op stap met zijn babysitter. Hij was in Brussel om een lezing te geven over zijn prille carrière, iets waarvoor hij tegenwoordig wel vaker op zakenreis moet, en de avond voordien sprak ik met hem af. Het vliegtuigje had hij mee als onderdeel van zijn presentatie, in 2011 stuurde Oaida het ding de ruimte in, aan een grote heliumballon.

Oaida is een aspirant-astronaut en uitvindersgenie uit Roemenië. Of in zijn woorden : “Ik ben een maker. Een autodidactische nerd die coole dingen bouwt waarover de wereldpers wil schrijven.” Zijn meest succesvolle experiment : een auto gemaakt uit een half miljoen Legoblokjes die op geperste lucht rijdt. Het bijbehorende YouTubefilmpje, dat amper twee minuten duurt, staat op meer dan vijf miljoen views.

CNN, BBC, USA Today, Wired Magazine, The Telegraph, Fox News en een rits andere internationale media : allemaal hebben ze de voorbije jaren de experimenten van de jonge Raul Oaida gecoverd. In de technologie- en internetgemeenschap is de twintiger een fenomeen. Oaida mocht dit jaar over zijn werk een presentatie geven bij Google in Zürich, hij werd geboekt voor een Ted X-event in Iasi, Roemenië, en eind juli sprak hij in het Europees Parlement in Brussel op een vijfdaagse summer school die daar plaatsvond. Thema : succesvolle ondernemers en hun ervaringen. Oaida kreeg het woord na een van de oprichters van TomTom, en vertelde de zaal onder meer hoe hij zijn projecten gefinancierd krijgt.

U wordt op handen gedragen door de internationale pers en technologiegemeenschap. Kunt u verklaren waarom ?

Raul Oaida : Ik denk dat de internationale tech community me waardeert door het naïeve enthousiasme waarmee ik me in projecten smijt. Maar ook omdat de experimenten waar ik me aan waag best complex zijn. Het is allemaal begonnen in mijn jeugd. Zoals alle kinderen droomde ik van wat ik later wilde worden. In mijn geval : astronaut. Het verschil met andere kinderen is alleen dat ik in de loop der jaren niet van gedachten ben veranderd. Ik wil die kinderdroom nog altijd verwezenlijken. Sinds mijn zevende ben ik ook enorm gefascineerd door technologie en hoe apparaten in elkaar zitten. Het gevolg is dat ik vandaag een nerd ben die zijn vrienden verwaarloost om de zotste dingen in elkaar te knutselen. Met als ultieme doel mijn eigen ruimteschip ontwerpen. Ik wil absoluut de ruimte in.

Moet je om astronaut te worden niet gewoon flink studeren en later solliciteren bij Esa of Nasa ?

Dat dacht ik ook. Tijdens mijn middelbare studies heb ik op de website van Nasa opgezocht hoe je precies astronaut wordt. De vereisten leken me vrij eenvoudig : eerst moest ik een wetenschapsdiploma behalen en in topconditie geraken, om daarna toegelaten te worden tot de Amerikaanse luchtmacht, waar ik tienduizend vlieguren zou moeten maken in een supersonische jet. Dat leek me allemaal haalbaar. Ik behaalde zelfs al mijn vliegbrevet voor zweefvliegtuigen. Tot ik op een dag een artikel las waarin stond dat de helft van de Nasa-astronauten nooit de ruimte in mag. Wat een teleurstelling ! Mijn droom aan diggelen. Ik was niet van plan zo lang te trainen en te studeren om misschien nooit de ruimte in te mogen. Daarom heb ik besloten mijn eigen ruimteschip te maken. Als ik daar ooit in slaag, kan Charlie Bolden, baas van Nasa, niet anders dan me een vet contract aanbieden en me op ruimtemissie sturen.

U meent het precies wel.

Ik heb momenteel een eerste ontwerp klaar voor een raket van zeven meter. Het kostenplaatje komt ruwweg op een half miljoen dollar uit. Ik moet dus wel nog een paar investeerders overtuigen. Als dat niet lukt, zal ik gewoon genoeg geld moeten verdienen om een zitje te kunnen kopen voor een georganiseerde ruimtereis van Virgin Galactic of Space Adventures. Maar dat ik ooit naar de ruimte zal vliegen staat vast.

Hoe begint een middelbare scholier aan het ontwerp van een ruimteschip ?

Door op Google how to build a rocket in te typen, boeken te lezen, andere raketfreaks uit te horen en daarna te experimenteren. Alles begint met het opstijgen, dus op mijn zestiende wilde ik een straalmotor leren bouwen. Op Google-afbeeldingen ziet een straalmotor er supereenvoudig uit. Vooraan heb je een compressor die lucht samenperst en in het midden zit een verbrandingskamer waar hete lucht omgezet wordt in gas. Daar wordt brandstof ingespoten en in brand gestoken, waardoor de turbine achteraan gaat draaien. Als je zoiets op een toestel aansluit, schiet het vooruit. Ik dacht dat ik zo’n motor op drie weken wel in elkaar kon steken. Maar dat bleek een grote onderschatting. Ik heb er uiteindelijk drie jaar over gedaan. Een straalmotor blijkt een van de meest complexe uitvindingen te zijn (lacht). Maar eens begonnen, wilde ik niet opgeven. Als test heb ik de motor vastgemaakt op mijn fiets. Hij maakte enorm veel lawaai, maar er kwam vuur uit en ik vloog door de straten van Deva, het dorp waar ik woon. Ik was enorm bang. Om zeker te zijn dat ik de wet niet overtrad, had ik de lokale politie opgebeld om te vragen of je met een straalmotor wel de straat op mag. Die vraag hadden ze nog nooit gekregen. Ik hoorde de agent aan telefoon even aarzelen. Toch lieten ze het toe.

Als kind maakte u al dingen van plastic flessen en fietspompen, waar haalde u het materiaal voor de straalmotor ?

Vroeger brak ik mijn speelgoed open om er de lichtpeertjes en het radarwerk uit te halen. Ik ben altijd gefascineerd geweest door de inhoud van toestellen. Maar veel materiaal om zelf aan de slag te gaan had ik nooit, meestal moest ik het doen met kapstokken en een hamer. Mijn ouders leven allebei van een minimumloon. Mijn vader is loodgieter en timmerman, mijn moeder werkt als huishoudhulp. Voor Kerstmis en verjaardagen vroeg ik altijd motoronderdelen in plaats van kledij of gadgets. Dat vonden mijn ouders heel vreemd. Ik ben waarschijnlijk het raarste kind dat in Deva rondloopt. Maar zo heb ik ook de onderdelen voor de straalmotor bij elkaar gespaard. Op eBay en in doe-het-zelfzaken vind je alles.

U bouwt niet enkel aan een ruimteschip. De voorbije jaren haalde u de pers met verschillende andere experimenten. Waar bent u het meest trots op ?

Moeilijk te zeggen. Ik denk dat mijn grootste verwezenlijking de missie met het raketvliegtuigje is, maar het coolste experiment was ongetwijfeld de Lego-auto. Beide ideeën heb ik kunnen uitvoeren dankzij de steun van Steve Sammartino, een Australische ondernemer die ik op het internet leerde kennen en via Skype stalkte met enthousiaste raketideeën. Na het geslaagde experiment met de straalmotor wilde ik iets maken waar ik geen drie jaar aan moest werken. Zo ontstond het idee om een raketvliegtuig van Lego de ruimte in te sturen aan een heliumballon, met een camera en gps eraan vastgebonden. Steve, die mijn ruimtefantasieën beu was, gaf me duizend dollar om alle benodigdheden te kopen. Een maand later ging het vliegtuig de ruimte in. Op het YouTubefilmpje zie je na drie minuten de blauwe welving van de aarde. De spaceshuttle vliegt dan op 35 kilometer boven de aardbol. Heel cool. Dat heeft ons internationale persbelangstelling opgeleverd. Daarna kwam het idee voor het Super Awesome Micro Project.

Wat is het Super Awesome Micro Project ?

Het is een auto die op geperste lucht rijdt en gemaakt is van een half miljoen Legoblokjes. Steve en ik maakten het ontwerp. In tegenstelling tot een straalmotor of speelgoed aan een heliumballon heeft nog nooit iemand een Lego-auto gemaakt die op lucht rijdt. Ik kon dus niet opzoeken hoe je daaraan begint. Ik heb toen gewoon een massa Legoblokjes besteld bij de hoofdzetel van Lego in Denemarken. Vervolgens moesten we vanaf nul de motor bedenken, de aandrijving, de cilinder die lucht door de motor perst, kortom : we moesten uitzoeken hoe je een auto in elkaar zet van Lego. Een jaar heb ik eraan gewerkt, elke dag, in een atelier dat ik eerst samen met mijn vader had gemetseld. Ik had een plek nodig die groot genoeg was om een auto in te bouwen. Het hele proces was om gek van te worden. Enkel structurele dingen als de wielen waren niet van Lego. Maar opnieuw wilde ik niet opgeven.

De auto werd gefinancierd door crowdfunding. Hoe werkte dat juist ?

Ik had berekend dat we veertigduizend dollar nodig hadden. Dus smeet Steve de vraag op Twitter : “Wie wil duizend dollar investeren in een cool project ?” En in drie weken tijd waren veertig Australiërs bereid te investeren in de zotte droom van een Roemeense jongen.

Na een jaar werken opende u eind 2013 de poort van de garage om de auto te testen. Hoe was dat ?

Geweldig. Ik nam mijn mama mee voor een eerste testritje door onze straat. De auto haalde 20 tot 30 kilometer per uur. Niet snel, maar we wilden ook geen explosie van Legoblokjes veroorzaken. Meteen na aankomst zei mijn mama : “Raul, heel goed gedaan, maar kun je nu misschien eindelijk je kamer opruimen ?” Daarna heb ik de auto laten overvliegen naar Melbourne, zodat alle Australische investeerders hem ook konden zien. Door de lange vlucht was hij wel in honderd stukken gebroken. Dat was niet cool. Maar op een week tijd, en samen met de investeerders, hebben we de auto weer in elkaar kunnen steken. Vandaag staat hij nog altijd ginder.

Met dat experiment hebben we opnieuw veel pers gehaald. Ik moest toen lessen skippen om interviews te geven aan de BBC, en op één dag verschenen er in Latijns-Amerika alleen al zeker vijftig artikels. Het korte YouTubefilmpje staat op meer dan vijf miljoen views. Sinds de Lego-auto wil de hele internetgemeenschap weten wat mijn volgende project zal zijn. Ik ben niet langer dat arme en licht sociaal gestoorde kind uit Deva.

En wat zal uw volgende project zijn ?

Ik heb een idee voor een start-up, maar veel wil ik daarover nog niet verklappen. Ik kan alleen een tipje van de sluier oplichten. Het heeft enerzijds te maken met Airbnb, een kamer huren bij mensen thuis, en anderzijds met het internet of things, het idee dat in de nabije toekomst miljarden apparaten verbonden zullen zijn met het internet, waardoor je van op afstand kunt communiceren met alledaagse voorwerpen zoals een frigo, maar waardoor ook nieuwe diensten zullen ontstaan voor energiedistributie, transport, enzovoort. Ik heb al een medeoprichter voor de start-up, Jordan McAfoose, een Zwitserse ondernemer en neurowetenschapper. Hij contacteerde me nadat hij over de Lego-auto had gehoord. Hij is zeer slim.

Waar woont u in de nabije toekomst ?

Voorlopig werk ik aan de start-up vanuit Deva, maar die omgeving is eerder deprimerend dan inspirerend. In de toekomst hoop ik naar San Francisco te kunnen verhuizen. Niet om verder te studeren aan een universiteit, dat interesseert me niet. Zelfstudie en autodidactisch leren werkt veel efficiënter voor mij. Ik leer wat ik nodig heb via de kanalen die er tegenwoordig bestaan. Het bijzondere aan al mijn projecten is dat ik ze heb kunnen uitvoeren dankzij uitvindingen als Wikipedia, Google, Facebook, Skype, LinkedIn, enzovoort. Die kanalen maken het mogelijk dat ik andere mensen leer kennen die me kunnen helpen. Geef kinderen een computer en een mentor die hen begeleidt, en ze veranderen de wereld. Ik heb veel te danken aan Steve Sammartino en verwacht nu veel van mijn samenwerking met Jordan McAfoose. Ik zal altijd blijven leren, maar niet via een school. Mijn ouders kunnen dat niet begrijpen. Ze vrezen dat ik zonder diploma nooit werk zal vinden.

Welke raad hebt u voor jongeren die zich ook aan een Lego-auto willen wagen, of hun speelgoed de ruimte in willen sturen ?

Kinderen overal ter wereld zouden moeten weten dat echt alles mogelijk is in de wereld van internet en technologie. Als je maar gek genoeg bent om je ideeën helemaal uit te werken en tot voltooiing te brengen. Dat vraagt bakken volharding en toewijding, en je zult op muren stoten en grenzen moeten verleggen. Maar enkel zo kun je iets bedenken dat de wereld verandert. Mensen hebben me vaak gevraagd wat het nut is van een Lego-auto die maar dertig kilometer per uur rijdt. Maar sommige dingen moet je gewoon maken uit plezier, omdat het belangrijk is dingen te leren voltooien. Je vraagt een alpinist toch ook niet wat het nut is van de hoogste berg te beklimmen ?

DOOR ELKE LAHOUSSE & PORTRET SASKIA VANDERSTICHELE

“Mijn ultieme doel is mijn eigen raket ontwerpen. Ik wil absoluut de ruimte in”