Ze lijken op elkaar als druppels water, Coco Chanel en Audrey Tautou, de Franse actrice die het mode-icoon neerzet in de film ‘Coco avant Chanel’, over haar leven vóór de mode. Wij spraken op de set met Mademoiselle Tautou.

Ça tourne.” December 2008. In een oud Parijs theater wordt een prestigieuze scène opgenomen uit de film Coco avant Chanel. Het geroezemoes valt stil. Weggezakt in onze stoeltjes lijken we een eeuw terug gekatapulteerd. Voor ons zit een tweehonderdtal figuranten : heren in smoking en dames in barokke gewaden en impressionante hoeden. In dat gezelschap valt één dame uit de toon, een tengere vrouw, sober gekleed : grijze deux-pièces, mannelijke leren koffer en donkere, eenvoudige herenhoed. Plots stapt ze de zaal uit en duikt ze de coulissen in, druk gesticulerend naar Emilienne, de komische diva on stage, met de dringende vraag haar hoedje – een ontwerp van de dame in kwestie – te dragen zoals het hoort, en niet zoals de Parijse beau monde vindt dat het moet. Het is de jonge Coco, die is opgestaan uit haar trieste wezenjeugd en die zich manifesteert als beginnende trendsetter.

C’est coupé.” We worden de gang ingeloodst en moeten de rest van de scène op een schermpje volgen. Abrupt weer de twintigste eeuw in. Onze aandacht wordt opnieuw getrokken door dezelfde dame die de zaal uitstapt, druk sms’end. Ze pakt een jas op, kijkt er even naar en gooit hem achteloos in de hoek : ” Ceci n’est pas à moi.” Ze kijkt ons zelfs niet aan. Het is de kleine Audrey Tautou, de Franse topactrice die diep in haar rol verzonken zit. Geen kleine opgave, zo vertelt ze ons later. “Na de opnames was het een opluchting om uit dit personage te stappen. Zelfs in scènes waar het niet tot uiting kwam, moest mijn hart toch altijd vol van woede zijn. Dat lijden van haar, die trots, dat verlangen naar succes waren heel zwaar voor mij.”

Geen biopic

“Deze film is niet gemaakt voor fashionista’s. Ze zullen hem misschien leuk vinden, maar hij draait toch vooral om het mysterie rond Chanels persoonlijkheid.” Audrey Tautou (32) is zelf “niet zo geïnteresseerd in mode”, zegt ze, maar echte Chanelfans zullen de bioscoop misschien lichtjes teleurgesteld verlaten. Het verhaal speelt zich immers af vóór de roaring twenties, vóór Coco haar intrek nam in het befaamde appartement in de Parijse Rue Cambon, vóór la petite robe noire en andere grote successen. Voor actrice Tautou was dat net een belangrijk argument pro. “Die rol achtervolgt me al enkele jaren maar ik wilde geen grote biopic maken, wel een film die de sluier over haar leven licht. Om te begrijpen waar haar stijl vandaan komt.”

Dat bleek precies de visie van regisseur Anne Fontaine : “Het voordeel van deze film is dat je als jonge Coco niet de overbekende trekken van de oudere ontwerpster hoeft te imiteren. De jongere versie was veel menselijker. Bovendien gaat de film niet alleen over mode. Daar zitten te weinig emoties in. Er schuilt maar weinig ontroering in een kledingstuk.” Anne Fontaine weet heel goed waarom ze het precies over dit mode-icoon wilde hebben. “Ik zou geen film willen maken over bijvoorbeeld Christian Lacroix. Yves Saint Laurent is wel een van mijn favorieten, maar hij zou een saaie film opleveren. Chanel daarentegen zat boordevol energie.”

Coco avant Chanel gaat dus niet over mode met grote M. Toch kun je in een film over Chanels leven niet om haar modieuze persoonlijkheid heen. Privéleven en werk waren bij haar uitermate verweven. Het is een beetje zoals met de gelaagdheid in een sterke kinderfilm waardoor volwassenen kunnen meegenieten. Leken op modegebied worden meegesleept door het getormenteerde liefdesleven, Chanelfans kunnen zich verlekkeren aan de vele knipogen en referenties aan het latere modewerk. Zo kopieert de jonge Coco de marinetruien van zeelui, draagt ze broeken om paard te rijden, trekt ze de strakke jurk van haar zus los, sneert ze naar chique dames die op hen neerkijken : “Op een dag begaan ze een moord om naast ons te mogen zitten.”

De film toont een vroege feministe, een vrouw die moest én wilde werken voor de kost, die onder geen beding in een verstandshuwelijk wilde stappen en haar eigen leven wilde opbouwen. Een heel manipulatieve vrouw ook, want dat ‘eigen leven’ was doorspekt met leugens. Ze deed er alles aan om haar doel te bereiken, volgens Fontaine. “Chanel heeft mannen geïnstrumentaliseerd, ze heeft ze in zekere zin gebruikt. Zonder Etienne Balsan – haar rijke geliefde bij wie ze even woonde – én de rest, was ze nooit geworden wie ze was.” Haar enige echte maar ‘onmogelijke’ liefde was de Britse polospeler ‘Boy’ Capel, die vroegtijdig verongelukte.

Qui qu’a vu Coco ?

Chanels grote successen komen in de film niet echt aan bod, maar om ze te evoceren is er de prestigieuze finale scène. Deze is opgenomen in het appartement van Coco, op haar majestueuze art-decotrap omgeven door spiegels. Daar, helemaal bovenaan, zat de ontwerpster te kijken, terwijl haar modellen naar beneden liepen, recht de showroom in. Daar zit nu de actrice en zien we als toeschouwer een resem latere creaties van Chanel defileren. Stuk voor stuk originele stukken uit de archieven van het merk. We zien ook de nostalgische blik van de ontwerpster die terugblikt op haar leven en zich de pijnlijkste momenten herinnert. De vader die niet opdaagt aan de poort van het weeshuis. De liedjes die ze moest zingen om in cabarets van bedenkelijk allooi aan de kost te komen : ” Vous n’auriez pas vu Coco ? Coco dans l’ Trocadéro. Co dans l’ Tro. Co dans l’ Tro. Coco dans l’ Trocadéro. Qui qu’a, qui qu’a vu Coco ?…”

En dan keren we terug naar de trap. Naar het succes van een bittere vrouw. Tautou noemt het de engste scène van de film. “We hadden maar één draaidag. Het moest meteen juist zitten. Ik was tot het uiterste geconcentreerd, zat almaar te denken : ‘Als er ook maar één sprankeltje twijfel in me opduikt, dan is het met mij gedaan !’ Dus zat ik daar, op de trap van haar appartement, mezelf wijs te maken dat dit míjn huis was. En dat iedereen voor míj werkte.”

Dat gevoel oproepen is niet evident, maar wordt natuurlijk wel een stuk makkelijker als je het kunt doen in een outfit van Karl Lagerfeld, de huidige Duitse huisontwerper van Chanel. Verder had Der Kaiser maar weinig inbreng in de film. Hij vertelde Tautou alleen dat Coco “een heel geslepen vrouw was”. De kostuums in alle andere scènes zijn geen originele Chanels. Ze zijn gemaakt door de befaamde hoedenmaker Stephen Jones en kostuumontwerpster Catherine Leterrier, die haar werk vergelijkt met dat van Lagerfeld. “Hij zet de typische stijl van Chanel verder in creaties voor de toekomst. Mijn ontwerpen moesten zich situeren in de tijd vóór zij begon te creëren, terwijl ik er toch haar karakteristieke codes in wilde.” De grootste uitdaging voor Leterrier was het publiek ervan te overtuigen dat de eenvoud van Chanel mooier was, terwijl de meeste mensen toch meer onder de indruk zijn van de gangbare mode uit die tijd met smalle tailles, bloemetjesstoffen en diamanten.

Coco kijkt mee

Voor Anne Fontaine was er maar één Franse actrice die de rol kon spelen. “Als zij het niet had willen doen, had ik de plannen stopgezet. Ik wilde niet iemand die Chanel imiteert. Audrey komt uit dezelfde stad, is heel Frans en heeft dezelfde blik vol charisma en hardheid.” Maar het blijft moeilijk in te schatten of Coco zelf ook blij zou zijn geweest met de interpretatie. Tautou ziet alvast positieve signalen in de verschillende meevallers tijdens de opnames : “Het betekent waarschijnlijk niets, maar toch… Als je een film achteraf bekijkt, lijkt alles vanzelfsprekend. Blauwe lucht ? Nou ja (haalt de schouders op). Maar wij hadden heel veel scènes buiten, dan moet je heel lang op voorhand gokken : op 17 november wordt het mooi weer voor de scène met driehonderd figuranten en paarden (lacht). Telkens hadden we precies het weer dat we wilden, onwaarschijnlijk ! Neem nu de scène op het strand : op dat moment was het overal in Frankrijk aan het sneeuwen. Maar daar aan zee, die dinsdag, hadden we twintig graden en een hemelsblauwe lucht. In november ! Ik wil hier nu niet van alles mee zeggen, maar toch. Ik hoop gewoon dat ze blij zou zijn met de film. Chanel zei altijd dat je niet moet toevoegen, toevoegen, toevoegen, maar wel weglaten, weglaten, weglaten. En dat hebben we gedaan.”

Coco avant Chanel, vanaf 22 april in de zalen.

Door Stefanie Van den Broeck

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content