DE MILDE SMAAK VAN ISTRIË

Ook buiten het toeristische zomerseizoen biedt het mediterrane Istrië comfortabel agrotoerisme, royale gastronomie, eerlijke ecovoeding en karaktervolle landelijke wijnen.

Het mooie Istrië, het meest noordelijke deel van het langgerekte Kroatië, is een hartvormig schiereiland met ruim 200.000 inwoners. Het wordt ook wel het ‘blauwe en groene schiereiland’ genoemd, omdat het bosrijke gebied omlijnd is door de azuurblauwe zee. Istrië is vooral populair bij het massatoerisme dat voor vakantievertier naar de kust komt. Die lieflijke kuststreek strekt zich uit van Savudrija in het noorden tot Pula in het zuiden en loopt dan terug noordwaarts tot in Opatija. ’s Zomers zijn de campings en hotels in de kustgebieden tot de laatste plaats bezet. Buiten het vakantieseizoen vindt men er weer de oorspronkelijke rust en liggen de schilderachtige landschappen en de kleine vissersplaatsjes er ongeschonden bij.

Intern wordt hard gewerkt om het toerisme naar een hoger niveau te tillen en de toeristische infrastructuur te upgraden, onder andere door de aanleg van golfbanen en door verdere ontwikkeling van het plattelandstoerisme. Het mediterrane klimaat garandeert milde winters, zodat Istrië ook in de kalme periodes veel te bieden heeft. Landinwaarts ontdek je het hele jaar door de charmes van het agrotoerisme met de vele kleine hotelletjes en comfortabele gastenkamers ( agroturizam) in gerestaureerde oude hoeves en het smakelijke, royale en vriendelijk geprijsde eten in de kleine konoba’s (landelijke eetgelegenheden) en grote gastronomische restaurants.

Wereldvermaarde truffels

Het eten in Istrië is een combinatie van mediterrane en continentale invloeden. Aan de kust zijn bereidingen met vis en schaal- en schelpdieren troef ; in het binnenland geniet je van meer traditionele gerechten, gebaseerd op groenten, pasta ( fuzi, njoki, posutice, pljukanci), vlees, olijfolie en… truffels ! Wereldvermaard zijn de zwarte wintertruffels, die in zes soorten worden bovengewroet, en de exclusieve witte truffels, die in vier soorten uit de grond komen, waarbij de geliefde Tuber magnatum. Eenmaal de Italiaanse grens overgesmokkeld, wordt de Tuber magnatum verkocht als de wereldberoemde witte truffels van Alba (tot 8000 euro de kilo).

Ook de gerijpte boederijhammen van Istrië zijn hemels lekker. Een variant is ombolo, gemaakt van de gedroogde filets van het varken. Een andere gift van de natuur zijn de olijven. De Romeinen waren al verlekkerd op de olie van Istrië en op verschillende plaatsen vind je overblijfsels van Romeinse oliemolens.

De streek heeft ook traditionele specialiteiten, zoals de manestra, een typische soep. Ze is zoals de Italiaanse minestrone gemaakt van groenten, met toevoeging van gedroogd vlees. Zgvacet is een bekende lokale saus van kip, rundvlees en wild, opgediend bij deegwaren. En dan zijn er nog de oprechte lokale wijnen. Om de wijntoerist te helpen, zijn er uitgestippelde routes die door de belangrijkste wijnstreken en langs de voornaamste producenten leiden.

Rode champagne

Bij het landen in Zagreb worden wij verwelkomd door een sneeuwstorm. We hebben nog 170 kilometer rijden voor de boeg. Gelukkig gaat de rit over recentelijk aangelegde hoofdwegen en hoe dichter we Istrië naderen, hoe beter het weer wordt. Wanneer wij op de plaats van bestemming uitstappen, is het droog en zacht. We bevinden ons in de heuvels bij Lovran, waar we in een gerestaureerd boerenhuis de nacht doorbrengen. Het cosy ingerichte landhuis, Oraj, behoort bij Villa Astra uit Lovran, een intiem luxehotel ondergebracht in een honderd jaar oud burgerpaleisje, opgetrokken in Venetiaanse gotiek. Twee koks bereiden traditionele gerechten : manestra met maïs, deegwaren met intens geurende witte truffel, gnocchi met zgvacetsaus, zelfingelegde zuurkool, jonge geit, gepofte kastanjes met kaas en truffelolie en, om af te sluiten, een kom vol oliebollen. Wij slapen als rozen. Wanneer we de volgende dag de luiken en ramen openen, ontvouwt zich een onvergetelijk panorama. Vanuit de hoogte kijken wij uit op de prachtige Kvarnerbaai. Het is muisstil tot achter de horizon. In het gehucht Persuric stoppen wij bij Dordano Persuric, die als enige in Istrië bruisende wijnen maakt volgens de champagnemethode. De familie Persuric woont al vijfhonderd jaar in het dorp. Haar Misal Sec, een rosé champagne, won al een tiental gouden medailles. Wij vielen voor de Misal Noir, een rode champagne van gamaydruiven, die het goed doet bij wild en ander gekorst vlees. Het proeven scherpt de honger.

Eten doen wij in het elegant gedecoreerde hotel-restaurant Valsabbion, dat door GaultMillau hoog wordt aangeschreven. Onder het schuifdak van de bovenste verdieping zijn een exotisch zwembad en een wellnesssalon ondergebracht. Vanuit de eetzaal heb je uitzicht op de haven en over de groene kustlijn. Op tafel komen twee soorten versgeperste olijfolie en origineel verpakte hapjes, zoals tartaar van inktvis met noten en gefrituurde venkel of krokant gebakken rode poon op toast met saus van stokvis. Keukenprinses is Daniela Pijar. Deze jonge kok ging recentelijk in het Catalaanse El Bulli in de leer.

Pure smaken

In Istrië hebben drie grote beschavingen hun sporen achtergelaten : de Romeinse, de Slavische en de Duitse. Uit de tijd van de Romeinen dateren prachtige monumenten. Pula is rijk aan historisch patrimonium. Het amfitheater met zijn beroemde arena uit de eerste eeuw voor Christus wordt aanzien als het best bewaarde amfitheater na het Colosseum in Rome. In een poortopening in de stadswallen zit een schamel geklede man achter een tafel met kisten vol champignons. Handige ondernemers ontdekten onlangs dat paddenstoelen goed gedijen in de vochtige, donkere gangen.

Buiten het dorp Guran ligt agroturizam Sia, een eenvoudige boerderij met café en gastenkamers. Boer Frank Cetina houdt tweehonderd schapen en maakt van februari tot augustus kaas. De vijf maanden gerijpte schapenkaas is droog en heeft een pittig karakter. De boerin giet olijfolie over de kaas en komt met zelfgebakken brood.

Als de avond valt, begeven we ons naar Milan, een stadshotel in Pula met een mooie enoteca en met een van de beste restaurants uit de streek. De vertrekken zijn sfeervol uitgelicht met lichtarmatuur van Ingo Maurer. De eetzaal heeft allure en de kwaliteit van de gerechten ligt hoog. Toch is Milan niet stijf. Misschien komt dat door de gezellige bar en de kaartspelende mannen aan de leestafel. Er komen vier zachte olijfoliesoorten van eigen productie en er verschijnen eenvoudige bereidingen met pure smaken, zoals langoustines uit de oven, op smaak gebracht met een druppel olijfolie en citroensap, gemarineerde vette vis (ansjovis, makreel enz.), sint-jakobsschelpdieren in de schelp met een scheutje sprankelende wijn, ravioli gevuld met kaas en garnalen, en in olijfolie gebakken zeetong. Niet alleen het eten, maar ook de lokale wijnen weten te behagen.

De volgende ochtend trekken we eerst naar de groente- en vismarkt. De overdekte hal is een paradijs voor visliefhebbers. De zeetongen, zeebrasems, rode ponen, sardines, makrelen en andere vissen werden ’s nachts gevangen met kleine bootjes en lonken met zilverkleurige schittering van de versheid.

Goed gemaakte wijnen

Van Pula gaat de tocht naar Porec, naar het plein van de Vrijheid, waar je ’s zomers over de hoofden van de toeristen kan lopen. Nu is het er uitgestorven. Per Bacco is een enoteca met op de schappen een rijke keuze aan kwaliteitswijnen en lokale grappa’s, gepasteuriseerde truffels en zelfs bereide vleeswaren. Vraag je de eigenares naar haar favoriete fles, dan gaat de kurk van een Verige Demian 2002, een ingetogen, fris-bloemige chardonnay gemaakt door de jonge wijnproducent Demian (14 euro).

Enkele straten verder, in de schaduw van de zesde-eeuwse kerk Euphrasius, ligt Vinoteque Epvlon. Ga je achter in de winkel vol flessen het trapje naar beneden, dan kom je in de kelderbar. Daar nippen wij van een glaasje goed gemaakte malvazija. Deze droge, aromatische witte is gemaakt door Pilato en wij ruiken hooi en acaciabloemen in het boeket. Voor 5 euro proef je bij Epvlon van lokale wijnen en snoep je van lokale kaas en ham.

Lunchen doen wij even buiten de stad bij Dvi Murve. In dit visrestaurant met klassieke inrichting, wijnrode tafelkleden en obers met wijnrode vestjes komt de lokale bevolking zich te goed doen aan traditionele visgerechten. Er verschijnen ouderwetse bereidingen, zoals pastei van garnalen, met kaas afgedekte warme oesters, vissoep, rolletjes zeetong met ham en zwarte polenta, rode poon op courgettepuree, om af te sluiten met ravioli gevuld met zoete kaas en marmelade.

Van generaties ver

Het is al bijna donker wanneer wij het dorpje Vizinada binnenrijden om te stoppen bij de hoeve waar de familie Fatoric al 350 jaar woont. De boer en zijn vrouw hebben zich toegelegd op het maken van vleeswaren. In de stal op het erf knorren de varkens. Wanneer de beesten goed in hun vet zitten en de maan de juiste stand heeft, slacht de boer zelf zijn varkens op de boerderij. Het vlees gaat eerst de pekel in, voordat het op zolder aan een haak droogt. Het spek en de rugfilet rijpen een jaar, de prachtige hammen minstens twee jaar. Als wij uit de schilderachtige, vijfhonderd jaar oude rijpingskamers komen, brandt het houtvuur in de kleine taverne op de gelijkvloerse verdieping. De boerin komt met schalen vol vleeswaren, zelfgebakken brood en in azijn ingelegde groenten. In Istrië is men gul en gaat niemand buiten zonder iets gedronken en gegeten te hebben.

De familie Stifanic heeft in de schuur achter het bescheiden huis een stokerij. Haar firmaatje heet Imela en haar meest verkochte product is Biska, brandewijn met maretak. Vader en zoon stoken ook brandewijn met andere kruiden en honing. Ook hier is de tafel gedekt en verschijnt de boerin deze keer met schalen vol versgebakken maïsbrood, ham, truffelkaas, spek, stokvispuree met olijfolie en knoflook, en fritula, een soort versgebakken oliebollen met rozijnen.

Lokale druivenvariëteiten

Onze halte voor de nacht is Hotel Angelo D’Oro, gelegen in het hart van het historische Rovinj en ondergebracht in een bisschoppelijk paleis uit de 17de eeuw. De eetvertrekken op de gelijkvloerse verdieping staan vol kunstwerken, maar de gerechten van de Oostenrijkse kok missen karakter. Alleen de sappige rode merlot van wijnmaker Kabola maakt indruk.

De volgende dag lopen wij door de autovrije, smalle stenen straten in cirkels naar boven tot aan de voet van de St.-Eulemijekerk. Vanuit dit hoogste punt heb je een weids zicht over de archipel.

Op de weg naar de Momjanvallei komen wij langs olijfgaarden. Op de takken staan mannen met olijfkammen olijven te ritsen. Wij hebben afspraak met Gianfranco Kozlovic, een gereputeerd wijnmaker die werkt aan vernieuwing. Hij beschikt over 17 hectare wijnvelden, die voor 60 procent met malvasia, 20 procent met muskat en de rest met teran, porec, rose moscato en pinot noir zijn beplant. De wijnmaker experimenteert met lokale variëteiten, zoals muskat momjar en muskat ruza en gebruikt vaten van acaciahout, die de malvasia een extra parfum bezorgen.

Dagverse olijfolie

Lokale keuterboertjes komen met hun tractor vol groene en zwarte olijven naar de molen van Valter Smilovie van het firmaatje Agro-Millo. De beste olie komt van olijven die de dag zelf zijn geplukt. Na het malen scheidt de centrifuge de olie van het vruchtvlees en de pitten. Uiteindelijk stroomt er een dun straaltje ongefilterde, maagdelijke, groengele olijfolie in een groot vat. Uit 100 kilo olijven haalt Valter Smilovie 5 tot 20 liter olie. Hij heeft zelf 1300 eigen bomen. Zijn olie werd vorig jaar met 270 andere soorten in Italië geproefd en eindigde op de eerste plaats ! De olie van Valter Smilovic heeft een zachte, florale en pikante smaak en heeft een zuurtegraad van slechts 0,21. Deze bijzondere olie kost ter plaatse maar 13 euro de liter.

’s Middags stappen we binnen bij Damir & Ornela. Het eethuis ligt aan de vissershaven van Novigrad. Zonder reservatie kom je niet binnen, want Damir is een eigenzinnig baasje, dat niet meer dan twaalf gasten in zijn eetzaal toelaat. Hij bereidt samen met zijn dochter het eten. Het is Damir die de show steelt : hij gaat van tafel tot tafel om als een volwaardig sushimeester dagverse rauwe vis te versnijden. De plakjes sint-jakobsschelpdier, scampi’s of zeetong kruidt Damir met prachtige olijfolie, citroensap, peper en zout. Ze komen in deze keuken van de waarheid als pure ambrozijn op het bord.

Na het eten lopen wij langs het water rond Novigrad en vlijen ons in Café-bar Vitriol op een terrasstoel om nog even van de namiddagzon en het uitzicht op de groene kustlijn te genieten. Aan de overkant van de Adriatische Zee ligt Venetië. Istrië was bijna acht eeuwen lang eigendom van de Dogenstad. Daardoor is Italië in Istrië nooit ver weg, in cultuur, taal, gastronomie en levensvreugde.

NACHTELIJK FESTIJN

Onze avondbestemming is San Rocco, een luxehotel gelegen in het wijndorp Brtonigla. San Rocco bestaat uit drie gerestaureerde oude stenen gebouwen, met in de voortuin een zwembad omgeven door terrassen, met zicht op olijfbomen en, aan de horizon, de zee. Boven het restaurant wachten tien comfortabele slaapkamers in landelijke stijl. De familie maakt zelf wijn en olijfolie van topkwaliteit. Souperen doen wij enkel kilometers verder. In het donker rijden wij over zandwegen de heuvel op. Boven wacht een onverlichte boerderij. Wij schuifelen in de duisternis naar de deur en als die opengaat, ontvouwt zich een levendig tafereel. De eetzaal is gevuld met feestvierende mensen en diensters brengen grote schalen vol vlees. Vader is slager en jager, moeder is kok, en zoon Marco staat in de eetzaal en verzorgt de wijnen. In konobaMorgan eet je wat de pot schaft. Verrukkelijke pastei van houtsnip opent het festijn dat zal duren tot na middernacht. Goede herinneringen gaan naar ravioli gevuld met kastanje en verse kruidenkaas met saus van fazant, met pruimen gevulde fazant met kweepeer en wild zwijn met in wijn gekookte peer.

De volgende dag begint met een wijndegustatie bij Degrassi, een bekende wijnmaker met moderne installaties en sfeervolle kelders. Degrassi is bekend om zijn rode kwaliteitswijnen, die anderhalf jaar op eik liggen. Wij nestelen ons bij het houtvuur, aan een lange tafel vol zelfgemaakte vleeswaren. De wijnen die wij proeven, hebben structuur en zijn eerlijk van smaak. Interessant is het weerbarstige karakter van de Contarini 2004, gemaakt van de lokale refoskdruif. De Merlot Contarini 2003 heeft 18 maanden lagering op eik achter zich, heeft veel structuur en is nog niet helemaal op dronk.

Almachtige truffelkoning

Voor de lunch stoppen we bij Marino, een bedevaartsoord voor truffelliefhebbers. Baas Marion Markezic doet zaakjes met Gianfranco Zigante, de man die zo goed als de hele truffelhandel onder zijn vleugels heeft. Zigante is almachtig en daardoor niet door iedereen geliefd. Marino is een ouderwets restaurant, gedecoreerd met veel donker hout. Het eten is traditioneel. De toast bedekt met witte truffel is hemels, net zoals de omelet en de ravioli met witte truffel. Wij degusteren de wijnen van Kabola, zoals de mooie Malvazija Reserva 2003 en de Terran 2003, een wijn die is zoals de lokale bewoners : een beetje stug van binnen en toch om van te houden !

Het seizoen van de witte truffel loopt van september tot eind januari. De beste plaats om truffels te zoeken zijn de bossen aan de rivier Mirna, van Buzet tot Lupoglav. Wij gaan naar Livade, een gehucht waar het leven zich concentreert rond de truffelwinkel en het truffelrestaurant van Zigante. Een beeld van een enorme stenen truffel siert het centrale pleintje voor het restaurant en is een gift van Gianfranco Zigante. De truffelkoning staat aan het hoofd van een keten truffelwinkels en kwam in de publiciteit met een karbonkel van 1,3 kg, de grootste witte truffel ooit gevonden. Wij gaan op stap met Vedran, de truffeljager die zijn twintigste verjaardag met ons viert. Naast hem lopen zijn twee afgerichte honden. Vedran draagt een truffelschepje ( vangla) en vertelt dat de stand van de maan invloed heeft op de geur van de truffel en daardoor een rol speelt bij de truffeljacht. Vedran heeft dit jaar al 20 kilo witte truffels gevonden en ook deze keer heeft hij geluk. Wanneer de honden in de aarde beginnen te graven, weet hun baasje dat hij klaar moet staan om de truffel snel voor de neus van de honden weg te nemen. Het is het einde van het wittetruffelseizoen en dan zakken de prijzen tot 1200 euro de kilo.

Oude lokale recepten

Eten doen wij in Tavern Toklarija, een sfeervol restaurant in een 14de-eeuwse olijfoliemolen. De baas is een moeilijke man, die klaagt omdat de mensen zijn prijzen te duur vinden. Zijn gerechten, die gebaseerd zijn op lokale recepten, stellen teleur. Onderdak voor de nacht vinden wij in een met liefde gerestaureerd stenen huis, Our Istria (agrotourismGojanovic), met houten vloeren en een knus houtvuur. De meer dan honderd jaar oude boerenwoning wordt in de zomer vijf weken verhuurd. Mensen uit Maastricht vonden hier hun landelijke geluk en stuurden achteraf driehonderd tulpen uit dank.

+

+

Adressen :

4 Villa Astra, gasthuis Oraj : www.lovranske-vile.com

4 Misal, methode champenoise, Djordano.Persuric@iptpo.hr

4 Hotel-restaurant Valsabbion : www.valsabbion.hr

4 Hotel-restaurant Milan : www.milan1967.hr

4 Enoteca Per Bacco : Trg. Slobode 1, Porec. +385 52 451 600.

4 Vinoteque Epvlon : Eufrazieva 31, Porec. +385 52 431 011.

4 Restaurant Dvi Murve : www.dvimurve.hr

4 Vleeswaren Fatoric : Ferenci SL36a, Vizinada. +385 52 446 146.

4 Imela brandewijn : Visnjan, Prascari 2. +385 52 422 121

4 Kozlovic Vina : Vale 78, Momjan. +385 52 779 177. kozlovic@pu.htnet.hr

4 Agro-Millo olijfoliemolen : Baredine 16, Buje. +385 52 774 466. agro-milo@pu.t-com.hr

4 Restaurant Damir & Ornela : Zidine 5, Novigrad. +385 52 758 134.

4 Restaurant Morgan : Bracanija br. 1, Buje. +385 52 774 520.

4 Wijnproducer Degrassi : Basanija bb, Savudrija. +385 52 759 250. moreno.degrassi@pu.t-com.hr

4 Truffelrestaurant Marino : Momjan, www.konoba-marino-kremenje.hr

4 Wijnen Kabola : www.konoba-marino-kremenje.hr

4 Truffels Zigante : Livade 7, Livade. www.zigantetartufi.com

4 Tavern Toklarija : Sovinjsko polje 11, Buzet. 385 52 663 031.

Deze reportage kwam tot stand met de hulp van Hertz rent-a-car, www.hertz.hr

Croatia Airlines vliegt rechtstreeks van Brussel op Zagreb (02 753 51 32, www.croatiaairlines.hr, bruap@croatiaairlines.be).

Info :

4 www.adriatica.net, info@adriatica.net, +385 1 2415 611, voor reservatie in hotels (Angelo d’Oro, San Rocco, Milan), de huur van landelijke woningen (Sia) en leegstaande vuurtorens. www.adriagate.com, www.adriagate.be, info@adriagate.com, +385 21 315 180, voor de huur van Our Istria, Gojanovic.

4 Kroatische Dienst voor Toerisme : Oud Korenhuisplein 38, 1000 Brussel. 0800 95 081, www.croatia.hr

+

Pieter van Doveren