De lichtheid van beton

Licht is van levensbelang in de woning van een kunstenaar. En ruimte. Christine Nicaise liet een funktionele

woning bouwen in sobere materialen : ijzer en beton.

JEAN-PIERRE GABRIEL

Toen Christine Nicaise en haar man Géry vonden dat ze aan een eigen woning toe waren, hadden ze de keuze tussen oud of nieuw, bouwen of renoveren. De charme van oude gebouwen kon hen wel bekoren, en ook de prachtige natuursteen die veel voorkomt in en rond de Ardennen. Ze hadden lang in een langwerpig huis gewoond in een dorpje in de Condroz. Alle kamers lagen mooi op een rij en toch was het huis te klein, vooral omdat Christine er ook werkte.

Christine is kunstschilder en de plaats waar gewerkt moet worden, is voor een kunstenaar bepalend voor de keuze van zijn woonplaats. Zo moet een atelier bij voorkeur naar het noorden gericht zijn, omdat het noorderlicht een gelijke intensiteit heeft. Zonnestralen vervormen immers het licht, zorgen voor te veel kontrasten. Onmogelijk een doek te schilderen als de ene helft zich in het volle zonlicht en de andere helft zich in de schaduw bevindt.

Een ruimte van minimum vier bij vijf meter had Christine nodig. Ze legt haar doeken op de grond wanneer ze schildert. “Mijn grootste werken zijn nooit groter dan 3,5 bij 2,10 meter. Ik loop veel rond wanneer ik schilder. Ik loop rond mijn doeken en gebruik borstels en penselen met een lange steel… Uiteraard had ik liever een groter atelier. Niet om grotere schilderijen te maken, maar om aan twee schilderijen tegelijk te kunnen werken en terwijl het ene droogt, naar het andere te kunnen overstappen bijvoorbeeld. “

Ze bezochten woning na woning, aarzelden telkens weer omdat er altijd wel iets ontbrak en besloten toen dat nieuwbouw nog de beste oplossing zou zijn. Ze kozen ook resoluut voor hedendaagse vormen en technologieën. De vorm en de textuur van een zuiveringsstation bracht hen op het idee. “Het gebouw bestond uit grote platen gegroefd beton en het was de herhaling die voor een ritmisch effekt zorgde. “

Hun woning kreeg dus semi-industriële allures met een dak in golfplaten. Het werd een soort van landelijke loods die goed paste in een landschap van weiden en velden. “We wilden”, zegt Christine Nicaise, “een funktionele woning in eenvoudige, sobere materialen : ijzer en beton. “

Het Maasbekken is niet echt een heuvelachtige streek, maar heeft toch genoeg reliëf voor prachtige vergezichten. De materialen integreren zich goed in de omgeving, de struktuur is lineair en regelmatig. Deuren en ramen hebben dezelfde afmetingen en werden geplaatst op gelijke afstanden om voluit van het groene landschap te kunnen genieten. Het huis kreeg er een openluchtzwembad bij, dat het gebouw bij ondergaande zon mooi weerspiegelt.

We nemen nu even een kijkje binnen. De hal komt uit op de keuken en op de woonkamer links en het atelier rechts. Op de verdieping bevinden zich drie kamers en twee badkamers met genoeg ruimte om de ouders en hun twee grote zonen de gewenste privacy te geven.

Aan de westkant van de woning reikt de zoldering tot aan het dak. Een ruime mezzanine snijdt de ruimte in twee, maar de scheiding bestaat uit een open roosterwerk dat hier en daar bedekt wordt met effen tapijten.

Wit, zwart en grijs zijn de meest gebruikte kleuren, maar ondanks het feit dat dit zeer sobere, strakke kleuren zijn, verbaast het nog in hoeveel nuances ze bestaan. De vloeren zijn van grijs beton dat werd geschuurd om alle oneffenheden te verwijderen en nadien bewerkt met poriënvulsel dat voor een matglanzend effekt zorgt.

Hier en daar werden balken zwart geschilderd. Ze vormen een mooie overgang naar de trap in gegalvanizeerd staal.

Wit is de kleur van de muren, maar ook van talloze details in de woning : bekleding van de zitmeubelen, witte of ecru tafelkleden in katoen, linnen en kant, witte kaarsen die ’s avonds vaak worden ontstoken. De vrouw des huizes kleedt zich ook graag in het wit. Christine Nicaise : “Zelfs de ramen, die aanvankelijk bruin waren, werden met loodwit behandeld. Die keuze werd ons bijna opgedrongen. Alle vensters die uitgeven op het groene landschap brengen zoveel kleur binnen, dat we geen zin hadden er nog meer aan toe te voegen. “

De binnenhuisinrichting moet het niet hebben van de obligate designstukken. Geen ligstoel van Le Corbusier en geen rekjes van Philippe Starck dus. Toch ademt heel dit huis een eigentijdse sfeer uit. Dat ligt wellicht aan de kunstwerken van de bewoonster. Hier een schilderij, daar een collage, maar allemaal brengen ze een ode aan het licht van de kleuren, die ze op magistrale wijze weet te mengen.

De kunstwerken bevinden zich op enkele cruciale punten in de woning. Ze hangen er niet te kijk voor geïnteresseerde liefhebbers of kopers. Integendeel, ze weerspiegelen de weg die de artieste heeft afgelegd. “Het zijn stuk voor stuk mijlpalen in de evolutie van mijn kunst. Ik bewaar het eerste doek van een nieuwe etappe en niet het laatste van een periode die is afgesloten. Iedere kunstenaar moet die ommekeer kunnen voelen, om zichzelf niet tot vervelens toe te herhalen. Elke keer is het alsof ik van niets opnieuw begin. En dat nieuwe begin, dat wil ik voor mezelf houden. “

Haar doeken kunnen in twee groepen worden ingedeeld : heel witte doeken met zwarte tekens als een soort van schrift, en doeken met meer kleuren en schakeringen, aangebracht in verscheidene fijne laagjes boven elkaar.

Oude muren zijn een bron van inspiratie : “Verkleurde, beschadigde, bekraste muren, met gescheurd behang en graffiti die nog nauwelijks leesbaar zijn. Soms is het de kleur, soms is het een schaduw die me weet te boeien. En dan kan ik thuis weer aan het werk, want kopiëren doe ik niet. “

Christine Nicaise vertelt hoe ze laatst in het Madrileense Prado onder de indruk kwam van de schilderijen van Velázquez : “Zo’n indrukwekkend licht ! Het sterkste was een grote gekruisigde Kristus, omgord met een stralend wit doek. Toen ik mijn ogen sloot, vervaagde het figuratieve zodanig dat ik enkel nog een prachtige konstruktie vol licht zag. ” Het licht, dat alomtegenwoordig is in dit huis.

Wit, zwart en grijs zijn de meest gebruikte kleuren. Maar wel in heel veel nuances.

Christine Nicaise : behoefte aan noorderlicht.

Boven : een landelijke loods die goed past in een landschap van weiden en velden. Rechts :een ruime mezzanine snijdt de ruimtein twee.

Een strakke woning van ijzer en beton, maar niet koel : daar zorgen de zorgvuldig bijeengebrachte details voor.