Het overkomt mij gelukkig niet elke dag, maar soms sta ik versteld van mijn eigen gelijk. Neem nu de belspelletjes die zowat alle commerciële zenders teisteren. Ik had het daarover vijf maanden geleden, in mijn stukje “Hallo met wie ?”. “Oplichterij is het zeker”, schreef ik toen over de huppelkutjes die in het holst van de nacht op televisie staan te zwaaien met bankbiljetten ter grootte van een dweil. “Je vraagt je af waarom het toegelaten is. Veel kans zelfs dat de overheid er haar graantje van meepikt.”

Ik verwachtte daar reactie op. Ik dacht dat “de overheid” zwart op wit zou aantonen dat zij geen eurocent won aan die schandalige spelletjes. Ik verwachtte dat de heren bij Kanaal 2, Vijf TV enz… spijkerharde bewijzen zouden leveren dat er niét gesjoemeld werd. Niets daarvan echter. Het bleef stil als op de smeltende noordpool, waar alleen het kraken van ijs is te horen en het kille getik van water.

Zoals in dergelijke omstandigheden vaker gebeurt, had ik de neiging de schuld bij mezelf te leggen. Blijkbaar zocht ik spijkers op laag water, en was het in deze samenleving algemeen aanvaard dat een paar antisocialen grof geld verdienen aan de domheid van de massa. Dit is de vrije markt, dacht ik ontnuchterd. Er is geen overheid meer die dit soort wanpraktijken aan de ketting legt. Er is geen pers meer die als waakhond fungeert. De pers is een yorkshireterriër met een strik op zijn rug, die keft bij de minste beweging, maar verder de hand likt van zijn meester.

Maar zie, hoe dwaalde ik ! Vandaag staan de kranten vol met kritiek op “mijn” belspelletjes. De baas van RTL-Nederland geeft toe dat ze niet correct verlopen. Een Vlaams kamerlid noemt ze illegaal. Test-Aankoop eist zelfs een volledig verbod. Ik verneem dit alles met geamuseerde verbijstering. Waarom heeft dit zolang geduurd ? Was ik de enige die het een half jaar geleden al zag ? Het bevestigt mijn overtuiging : we mogen niet te vlug denken dat we spoken zien. We moeten blijven roepen als we onrecht ruiken.

Dat onrecht is overal, al verschuilt het zich steeds vaker in vernuftige gedaanten. Zoals een gulle lening van de Citibank. Die instelling irriteert mij al jaren met persoonlijke brieven met het aanbod mij kredieten te verstrekken waar ik nooit om heb gevraagd. Ze smeren mensen schulden aan. Je beseft dat, maar je redeneert het weg, omdat je geen zeurpiet wil zijn. Tot opeens de Citibank voorpaginanieuws wordt en zelfs de Nationale Bank – toch geen bolwerk van linkse ratten – de wanpraktijken wil aanpakken. Weer besef je dat je gevoel je niet heeft bedrogen. Dat je intuïtie een scherp instrument is dat je niet mag overrulen.

Hetzelfde geldt voor de hype rond het milieu die momenteel heerst. Mooi dat dat eindelijk aandacht krijgt. Tegelijk zie je de dreigende inkapseling, de vernuftige manier waarop een almachtig systeem elke tegenbeweging voor zijn kar probeert te spannen. De regering profiteert ervan om extra taksen in te voeren, overgoten met een groen sausje. Ook automerken springen op de kar. Plotseling adverteren zij met de milieuvriendelijkheid van hun modellen (waarvan eerder uit objectieve tests is gebleken dat ze helemaal niet zo milieuvriendelijk zijn). De Morgen doet zijn lezers het boek van Al Gore cadeau en laat dit sponsoren door Lexus. Wie de planeet zal redden, weet ik niet, maar een automerk acht ik daartoe even voor de hand liggend als onze vrienden de Geesten van het Licht.

Het is belangrijk niet in deze vallen te trappen. Het is belangrijk te blijven zeggen wat je voelt en denkt, ook al is dat soms zo tegendraads en onverstandig dat je je de gek op de heuvel waant, die met zijn haren tussen zijn tanden staat te prediken in de wind. De gek van vandaag is de wijze van morgen, en de woorden van Burke zijn bekend : all that is necessary for the triumph of evil is that good men do nothing.

Ik hoop dat de belspelletjes van het scherm worden gehaald en vervangen door bijvoorbeeld opnamen vanuit treinen, die nachtenlang langzaam door ongerepte landschappen glijden. Gespeend van geld en gekwek. Zulke films bestaan. Ze zijn populair bij het leger slapelozen dat wereldwijd een intrigerende subcultuur vormt.

Reacties : jp.mulders@skynet.be

Jean-Paul Mulders