De biecht van THE BUNNYMAN

?Ik heb ‘Mac the Mouth’ willen uithangen, maar dat was hooguit een façade. Met deze plaat heb ik eindelijk durven zeggen : de dingen zijn vergeven, niets duurt eeuwig.? Een nieuwe start met the Bunnymen en een nieuwe cd. Na twintig jaar vindt Ian McCulloch het tijd om zijn ziel bloot te leggen. Jacky Huys

Echo & the Bunnymen zijn ooit (ergens grofweg tussen ’80 en ’84) een van de drie invloedrijkste bands van het universum geweest. Melancholie en doem, maar ook navrant Liverpools cynisme domineerden hun leven en werken, en met hun omhooggeföhnd haar en lange regenjassen bleken ze ook stilistische rolmodellen te zijn voor een generatie jonge Britten.

Het bleef niet duren. Goeie dingen doen dat zelden. Drummer Pete De Freitas (die de oorspronkelijke drummachine Echo was komen vervangen) geloofde een paar jaar excessief dat de rock-‘n-roll-lifestyle écht was en reed zich, vlak voor het eind van het decennium, met z’n motor te pletter. Uithangbord annex brein Ian McCulloch en gitarist Will Sergeant konden elkaar steeds minder luchten en bassist Les Pattison moest zich meer concentreren op het scheiden der kemphanen dan op zijn instrument.

Met slaande ruzie gingen ze finaal uiteen. McCulloch vanwege snijdende tong ooit Mac the Mouth gedoopt probeerde het solo, de andere twee erfden de groepsnaam en ridiculiseerden hem met een beschamend plaatje. Maar zie : wonden groeien dicht, mensen worden toleranter, het verleden wordt mooier naarmate je je er minder van herinnert. McCulloch en Sergeant bundelden twee jaar geleden de krachten in de groep Electrafixion, merkten dat het publiek om Bunnymen-songs stond te schreeuwen en trokken de enige logische conclusie : belletje naar Pattison en de resurrectie van een legende.

Dat is op zich zelden een goed idee. Dat is meestal zelfs een idee met pijnlijke, ontluisterende resultaten. Maar Mac en de zijnen gingen ook deze keer dwars tegen de verwachtingen in : de cd Evergreen (alleen aan de titel al kon afgeleid worden dat de ironie van vroeger intact was gebleven) sluit naadloos aan bij het genie van de topdagen. Stof zat voor een conversatie dus, maar Mac dacht aan iets anders. Vijftien jaar na onze vorige afspraak heeft Mac namelijk een publieke biecht voor ogen. Het loopt tegen de middag aan in dit Brussels hotel en hij draait een bierflesje rond. Onafscheidelijke zonnebril op. Vraagt achteraf hoeveel de consultatie moet kosten. Op de sofa bij dokter H.

Ik heb mezelf verloren en vorig jaar ook teruggevonden?, zegt hij. ?Ik was er slecht aan toe, maar met liefde en genegenheid komt de ziel weer boven. De laatste twintig jaar waarschijnlijk al van toen ik een kleine jongen was heb ik nooit tevredenheid of voldoening gekend. Dat maakt me geen zielig persoon, het heeft er integendeel toe geleid dat ik plezier wil maken. Toen ik acht was, besefte ik al wat er gruwelijk verkeerd ging in de relatie tussen mijn ouders. Ons gezin verkeerde altijd in een staat van verval. Mijn zus leed daaronder, want meisjes zijn zich doorgaans meer bewust van problemen, maar mijn broer en ik lachten met alles. Zelfs als het heel slecht ging. Ik denk dat ik de laatste dertig jaar geprobeerd heb de dingen weg te lachen. Ik heb ‘Mac the Mouth’ willen uithangen, maar dat was hooguit een façade. Met deze plaat heb ik eindelijk durven zeggen : de dingen zijn vergeven, niets duurt eeuwig. Ik heb mezelf eindelijk blootgegeven met hopelijk niet te veel voorwendselen.

?Forgiven? klinkt inderdaad als de sleutelsong van ?Evergreen?.

Ian McCulloch : Dat en Nothing lasts forever, ja. Het is nogal dikwijls zo dat de laatste nummers op platen bepalend zijn. Ik heb met deze plaat een chronologische reis willen maken. Evergreen begint met de lente en de morgen, en eindigt met de winter. Ik ben geen katholiek, maar ik ben wel altijd ‘gezegend’ geweest met katholieke schuldgevoelens. Ik weet niet waarom. Toen Pete de Freitas bij de groep kwam, zei hij tegen me : ?Jij bent de meest schulddragende katholiek die ik ken.? Ik antwoordde : ?Maar ik ben geen katholiek, Pete. Ik ben een protestant.? ?Waarom heb je dan al die schuldgevoelens ?? Ik denk dat het antwoord is : omdat ik schuldig bén. Schuldig aan zoveel dingen waar ik niet dieper op wil ingaan… ik heb mijn hele leven gelogen over van alles en nog wat. Forgiven was een beetje mijn alibi. Ik vertel nu nog altijd niet de volledige waarheid. Toen ik acht was en al die miserie aan de gang was, wist ik al dat ik zou eindigen als mijn vader. Mijn vader lachte ook alles weg. Hij was een fantastische, grappige kerel, en hij werd graag gezien door de mensen, maar toch zeiden ze : ?Hij mag dan al een fantastische kerel zijn, hij is toch een grote leugenaar.? Hij had problemen, al dacht ik toen : ik hou van mijn vader, hij heeft géén problemen. De mensen hebben hem graag. Zo ging ik door het leven, denkend dat er me niets zou overkomen als ik kon blijven liegen en de mensen teleurstellen.

Nu is het meer : de waarheid schrijven als therapie.

Ik schrijf nummers als Forgiven, die de helft van het verhaal vertellen. Sommige mensen in mijn directe omgeving appreciëren het dat ik al zover ben gekomen, dat ik al de ene helft van de waarheid vertel. Zij kennen de andere helft. Het is iets wat ik dagelijks met me meedraag. Het is geen rock-‘n-roll en het is niet plezierig. Ik weet niet waarom ik dit allemaal vertel, maar ik ben verstrikt geraakt in een web van leugens en mijn hele leven steunt daarop. Er is een regel uit een Electrafixion-nummer over een spinnenweb waarbij ik vertel dat ik me voel als de spin én de vlieg. En ik zie geen uitweg meer, behalve dan misschien door meer nummers als ?Forgiven? te schrijven. Dat is wat ik met deze plaat voor ogen had : hier heb je de helft van de waarheid, de rest ken je toch al. Vergeef het me.

’t Is jouw equivalent van de biecht voor de katholieken.

Ik heb er negentien jaar over gedaan om tot deze biecht te komen. Vroeger heb ik een aantal nummers geschreven, ?The Killing Moon? en ?The Back of Love?, waarvan ik dacht dat het mijn ‘biechten’ waren, maar eigenlijk had ik die nummers zo cryptisch gemaakt dat ze om het even wat konden betekenen. Ik ben nu al negentien jaar samen met mijn vrouw en dit is mijn manier om geleidelijk de waarheid te vertellen. In het begin denk je dat je je vanalles kunt permitteren. Drugs bijvoorbeeld. Ik heb er vijftien jaar over gedaan om mijn vrouw te vertellen dat ik drugs heb genomen. Ze vermoedde het al, maar om het dan ook echt te horen…

Is het niet beter om nu maar ineens alles open en bloot op tafel te gooien ?

Ik leer niet zo goed uit mijn fouten. De laatste jaren heb ik er wel uit geleerd en dat is ook waarom The Bunnymen weer samen zijn. De groep was de oorzaak van veel van mijn problemen, maar nu we weer samen zijn, kan het ook de remedie zijn. Al mijn nummers gaan over een niet beloond leven. Ik kan niet aan dat gevoel ontsnappen. Mensen vragen me dan : wat bedoel je met een niet beloond leven ? Je hebt alles wat je je maar kan wensen : een fantastische familie, een succesvolle carrière. Maar ik kan nu eenmaal niet volmaakt gelukkig zijn of ik zou niks meer hebben om over te schrijven.

Wat mis je dan ?

Ik zou heel graag spiritueel zijn, maar ik besteed er niet genoeg tijd aan. Ik liefhebber maar wat met spiritualiteit in mijn nummers.

De laatste maanden heb ik het erg moeilijk gehad en nu, met het succes van de plaat in Engeland vooral, heb ik opnieuw een dieptepunt bereikt. En ik wil dat niet. Ik wil geen zeven psychiaters bezoeken, want ik vind interviews als dit veel therapeutischer. Ik wil niet negatief zijn, ik wil mensen graag hebben. Dat is wat ik uiteindelijk instinctief doe. Ik zoek echt wel naar het goede in de mensen en ik hou ervan om verschillende soorten vrienden te hebben met verschillende soorten humor en verschillende opvattingen over mode of religie. Ik hou van de smeltkroes. Ik vind het interessant om met hen te praten over wat zij geloven en om gemeenschappelijke punten te zoeken. Het maakt me gelukkig en het geeft me het gevoel dat ik behoor bij dit leven. Ik weet niet wat er de voorbije maand gebeurd is. Misschien komt het gewoon doordat ik vakantie had. Ik kan niet zo goed omgaan met vakanties.

Ben je bang voor de toekomst, bang dat dingen uit het verleden zich zullen herhalen, bang voor succes ? Je hebt de groep verlaten juist op het moment dat jullie in Amerika op massale schaal zouden doorbreken.

Sommigen zeggen zelfs dat ik banger ben van succes dan van een mislukking. Als je succesvol bent, moet je bepaalde feiten onder ogen zien, bijvoorbeeld dat die mensen waarvan je denkt dat ze niks begrijpen van The Killing Moon, dat eigenlijk wél doen. Het is vaak comfortabeler, als je er niet in slaagt om via je nummers een brug naar de mensen te slaan en je je kan wentelen in zelfmedelijden, want dan hoef je niet met mensen te praten en ben je geen uitleg verschuldigd. Ik had vroeger een groot probleem om mezelf te verklaren. Ik vond dat de verklaring nooit in woorden kan worden weergegeven, want je vindt zulke woorden nooit in nummers of een conversatie of een boek. Ik heb nog nooit een boek gelezen dat me iets uitlegde.

In plaats van jezelf uit te leggen, hulde je je in wild om je heen schoppen en bijtende sneren geven.

Dat is inderdaad waarom ik in de eighties wat een vreselijke benaming zo van leer trok. Ik kon me niet voorstellen dat mensen een artikel wilden lezen over mij. Ik vond : als bomen dan toch aan mijn rommel verspild worden, dan zal ik het fake rommel maken. En ik ben daarin de weg kwijtgeraakt. Ik vond mezelf de beste geïnterviewde op de planeet : ik was grappig, intelligent, ontevreden, waardoor ik op bepaalde mensen iets voorhad. Maar ik heb die zogezegde superioriteit verschrikkelijk misbruikt. Ik ben echt heel moeilijk om mee te leven. Ik ben fantastisch als ik gelukkig ben en niet te veel gedronken heb, maar ik ben in wezen een moeilijk mens.

Drink je nog altijd zo legendarisch veel ?

Nogal (grijnst). Op een avond niet zo lang geleden, hadden we allemaal nogal veel gedronken en we sloegen wartaal uit. Mijn vriend zei : ?Jij bent de grootste intellectuele uitdaging van onze eeuw.? Ik dacht : ?Dat hoor ik je graag zeggen, zelfs al is het complete onzin.? Ik ben geflatteerd als iemand zoiets zegt, maar ik heb er genoeg van om er steeds over na te denken. Ken je Lord Jim van Joseph Conrad ? Ik heb het boek zelf nog niet gelezen, maar ik heb de film met Peter O’Toole een aantal jaren geleden op televisie gezien, op een zaterdagnamiddag. Lorraine en ik zaten thuis te kijken en zij viel in slaap op de sofa. Ik heb alleen verder gekeken en O’Toole was onweerstaanbaar. Er kwam een zin in waar ik gewoon kapot van was en ik was zo blij dat Lorraine sliep. Het waren mijn woorden : ?Je liegt één keer en het begint…? En dan : ?Je liegt tegen andere mensen en dat is verkeerd. En dan lieg je tegen jezelf.? Ik dacht : deze rotzak neemt me de woorden uit de mond. Als je begint met liegen, zijn er twee mogelijkheden. Ofwel denk je : dit was gemakkelijk, ik kan dit zonder problemen. Ofwel zit je met zoveel wroeging, dat je niet meer kunt liegen. Mijn vader was een dwangmatige leugenaar.

Dat geldt ook voor moordenaars : de tweede keer is het gemakkelijker.

Als mensen me vroegen : stel dat je dit niet meer kunt doen ? Stel dat niemand nog je platen wil kopen ? Ik grapte vroeger : dan word ik huurmoordenaar. Want ik weet dat ik geen alledaagse job kan doen. Ik ken mezelf : als alles goed gaat, dan is het oké, maar als ik een job moét gaan doen, dan zou het slecht aflopen. Dus ik dacht : ik kan wel een huurmoordenaar worden of een hele slechte crimineel. Ik zou niet het meesterbrein zijn, maar ik zou erbij betrokken willen zijn. Ik zou in de schijnwerpers willen staan. Onlangs vroeg ik me af of ik serieus huurmoordenaar zou willen zijn en of ik wel de trekker zou kunnen overhalen. Vermoedelijk niet, wat leuk is om te weten. Maar het trof me toch en ik dacht : wie ben jij eigenlijk ? Waarom kan jij niet gewoon omgaan met het leven zoals iedereen ?

?Evergreen? van Echo & the Bunnymen is verschenen op London. Het aangekondigde Belgische concert van de groep is verschoven naar februari of maart 1998.

Ian McCulloch (midden) : Al mijn nummers gaan over een niet beloond leven.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content