Bestaat er zoiets als een ‘gezond kleurtje’ ? Hoe kies je de bescherming die op jouw maat is gesneden ? Enkele praktische feiten op een rij en een overzicht van de huidtypes.

:: Meer info op www.euromelanoma.org en www.gezondheid.be

(bevat lijst met deelnemende dermatologen, vanaf 7/5 kunt u

ook terecht op 070 225 025).

1. Wat zijn UV-stralen ?

De zon zendt drie types ultraviolette stralen uit. UVC dringt niet tot het aardoppervlak door omdat het geabsorbeerd wordt door de ozonlaag en de atmosfeer. UVB veroorzaakt verbranding in de buitenste huidlagen, wat een onmiddellijk alarmsignaal is. UVA-stralen gaan dieper, waardoor er geen onmiddellijke waarschuwingen zijn. Schade, in de vorm van vroegtijdige huidveroudering, een verminderde immuniteit die leidt tot zonneallergieën en huidinfecties en zelfs huidkanker, wordt pas op lange termijn zichtbaar, wanneer het te laat is.

De intensiteit van de UV-stralen wordt weergegeven door de UV-index, een internationale schaal van 1 tot 12 die een idee geeft van de bijbehorende risico’s. De index wordt gemeten op het middaguur. Vanaf 5-6 is er zonnebrandgevaar voor fotoype 1 en 2 (huid- en haartype, zie p. 26), 7-8 duidt op sterke UV-straling en vanaf 9 blijf je beter uit de zon.

2. Hoe kan ik mijn huid voorbereiden op de zon ?

Veel mensen denken dat een zonnebankkuur een ideale manier is om hun huid alvast wat te laten wennen. Pigment, net zoals verdikking, is een van de zelfverdedigingsmechanismen van de huid tegen UV-straling. Maar in verhouding is die bescherming relatief zwak en werkt ze pas optimaal na drie weken. Bovendien is de totaalsom van de schade aan de huid groter door de extra UVA-dosis op de zonnebank. Wie toch niet graag als een melkfles op het strand verschijnt, kan zichzelf een kleurtje geven met zelfbruiners (er zijn ook behandelingen in het schoonheidsinstituut) of gekleurde zonneproducten.

Verscheidene merken stellen voedingssupplementen voor als een ideale voorbereiding, maar ook hier is voorzichtigheid geboden : er is voorlopig weinig wetenschappelijk (onafhankelijk) onderzoek en bewijs en nog geen sluitend wettelijk kader voor dergelijke preparaten.

The Independent meldde vorig jaar al dat de wetenschappers aan de universiteit van Arizona een synthetisch hormoon ontwikkelden waarmee je sneller bruin wordt op kortere tijd. Maar dat blijft voorlopig nog toekomstmuziek.

3. Hoe kies ik de juiste beschermingsfactor ?

Een BF- of SPF-indicatie duidt enkel de UVB-bescherming aan, omdat die objectief te meten is in termen van erytheum (huidirritatie of zonnebrand), wat niet het geval is voor UVA, bij gebrek aan onmiddellijk zichtbare symptomen. Let erop dat het product ook een UVA-filter bevat. Kies altijd een iets hogere factor, want niemand gebruikt zoveel product als in de testen die de factor bepalen, waardoor de bescherming in de praktijk altijd wat lager uitvalt dan je denkt.

Kies je beschermingsfactor in functie van je fototype, de plaats en tijd die je in de zon doorbrengt. Tussen 11 en 16 uur staat de zon het hoogst, waardoor UVB-stralen minder gefilterd worden en je dus een hogere dosis te verwerken krijgt. Hoe dichter bij de evenaar en hoe hoger boven de zeespiegel, hoe meer UVB er is.

Weet dat UVA-stralen ook door glas en wolken geraken. Zelfs een parasol biedt niet altijd volledige bescherming, afhankelijk van de ondergrond : zo weerkaatst gras tien procent van de stralen, zand een kwart en water en sneeuw zelfs tachtig procent.

4. Kan ik met hogere beschermingsfactoren langer in de zon blijven ?

Een beschermingsfilter werkt maar 120 minuten, daarom is het absoluut noodzakelijk dat je elke twee uur opnieuw smeert. Ook met hoge factoren moet je dus regelmatig smeren. Bovendien houdt geen enkele factor alle stralen tegen en kun je ook met hoge cijfers verbranden.

5. Hebben kinderen aangepaste producten nodig ?

De huid is pas tegen zestien jaar volledig ontwikkeld. Jonge kinderen verbranden niet noodzakelijk sneller, maar hun huid is wel veel kwetsbaarder : vijftig tot tachtig procent van de totale UV-schade loopt de huid op tijdens de kinderjaren. Kinderen die verscheidene keren verbrand zijn geweest, hebben een hogere kans om huidkanker te ontwikkelen op volwassen leeftijd. Een zeer hoge bescherming, dezelfde als zongevoelige types 1 en 2, is een absolute must.

6. Welke textuur is het best ?

Kies de textuur in functie van je huidtype : drogere types zijn gebaat met een crème of olie, een melk strijkt gemakkelijker uit en een spray is vooral handig bij ongeduldige kinderen. Vettere huidtypes of behaarde zones voelen zich het best met luchtige texturen, zoals gel of waters. In principe biedt een crème de beste bescherming, maar ook het gebruiksgemak van een melk of spray is een belangrijk argument. Zolang je maar graag en voldoende smeert.

7. Zijn fysische filters gezonder dan chemische ?

Chemische filters zetten UV-licht om in warmte, fysische filters leggen een film op de huid die het licht weerkaatst voor het binnen kan dringen. Vroeger legden fysische filters een witte film en waren ze niet erg gebruiksvriendelijk, maar tegenwoordig is dat euvel verholpen dankzij moderne technologieën. Voor kinderen en gevoelige huidtypes raadt men veeleer fysische filters aan, omdat ze in tegenstelling tot de chemische niet in de huid dringen en dus het risico op allergische reacties verminderen.

8. Kun je zonnecrèmes bewaren ?

Na een jaar neemt het beschermend vermogen van een filter af, dus kun je ze beter niet langer bewaren. Wie minutieus smeert zoals het hoort, komt net toe met een tube per week.

9. Is een aftersun echt nodig ?

De zon droogt de huid uit, dus kan ze best wat extra hydratatie gebruiken. Dat kan in principe met een gewone bodylotion, hoewel een aftersun over extra troeven beschikt zoals kalmerende, verzachtende en zelfs herstellende ingrediënten.

10. Hoe groot is het risico op melanomen ?

Melanomen worden veroorzaakt door UV-stralen. De mate van blootstelling aan de zon en persoonlijke factoren zoals je fototype (een blank huidtype heeft tien keer meer kans dan een donkere huid), het aantal pigmentvlekken en melanomen in de familie verhogen het risico. Houd goed in de gaten of de vlekken van vorm veranderen, groter worden, afschilferen, een rode boord krijgen, en of er korstvorming of bloeding optreedt. Het is belangrijk om er vroeg bij te zijn, want deze agressieve kanker kan tot de dood leiden. Het aantal melanoomtumoren neemt nog altijd toe : in België komen er jaarlijks 700 nieuwe gevallen bij. Verscheidene Belgische dermatologen nemen elk jaar deel aan Euromelanoma, een dag waarop ze mensen gratis nakijken op melanomen. Dit jaar vindt hij plaats op maandag 30 mei, uitsluitend op afspraak van 10 tot 12 en 16 tot 18 uur. Inschrijven kan vanaf 6 mei, het aantal plaatsen is beperkt.

Sofie Albrecht

Het aantal melanoomtumoren neemt nog altijd toe : in België komen er jaarlijks 700 nieuwe gevallen bij.

Na een jaar neemt het beschermend vermogen van filters af, dus kun je ze beter niet langer bewaren.