Waarom cosmetica in een apotheek kopen als je ook producten vindt in de parfumerie of het warenhuis? “De apotheker kent de samenstelling van een product en dat is een geweldige troef”, horen we bij de meeste fabrikanten.

De verzorgingsproducten van Vichy, La Roche-Posay en Phas hebben met een omzet van ruim één miljard frank in de Belgische apotheken het grootste marktaandeel. Met een almaar groeiend aanbod van succesproducten, zo werd de afslankende gel Glucoblock, met meer dan 4 miljoen verkochte producten, in één jaar de Europese marktleider, met een aandeel van liefst 70 procent.

Ons land telt ongeveer 5300 Belgische apothekers die Vichy verkopen. Het merk zit bij de firma Cosmetique-Active, net als La Roche-Posay en Phas, de andere dochters van cosmeticagigant L’Oréal. Eind volgend jaar verdwijnt overigens de naam Phas. Onder de vleugels van Vichy vinden we ook de producten van Normaderm en de Dercos-shampoos.

De concurrenten van Vichy zijn RoC, gevolgd door merken als Widmer, Mustela, de laboratoria Pierre Fabre met Avène, Ducray en Galénic, Galenco en Eucerin, dat bij Beiersdorf (de eigenaar van Nivea) hoort.

Jean-Pierre Beaujean, pr-manager van Vichy Laboratoires: “Oorspronkelijk waren zowel de producten van Vichy als die van La Roche-Posay ontwikkeld door apothekers, dus toen L’Oréal in 1991 La Roche-Posay kocht – Vichy was al in 1956 gekocht – was er geen reden om de producten in parfumerieën te verdelen. We hadden ons distributiekanaal al. Wij bieden overigens eerder dermo-cosmetica dan cosmetica. Het was apotheker Levayer, van het kuurcentrum van La Roche-Posay, die de eerste producten ontwikkelde voor mensen met huidproblemen.

De productie van onze grondstoffen en bestanddelen staat onder toezicht van specialisten, dermatologen voeren tests uit, de apotheker heeft dus zekerheden. Op al onze producten komt een quality label, het APB-zegel. Wat betekent dat er een productcontrole uitgevoerd is door andere labs dan de onze. Dat label is geen voorwaarde voor verkoop in de apotheek, maar het biedt wel een extra garantie.

Wij geven geregeld vormingscursussen aan apothekers en hun assistenten, opdat ze beter advies zouden kunnen geven aan hun klanten. Dat is uiteraard een pluspunt, bovendien kennen die apothekers de bestanddelen van de producten, ze weten waar ze het over hebben.

Al onze producten zijn hypoallergeen, wat onder andere wijst op veilige bewaarmiddelen. Of er wel eens allergieklachten zijn? Honderd procent zeker kun je natuurlijk nooit zijn. We hebben per jaar een paar probleemgevallen, maar verhoudingsgewijs stelt dat niks voor. Als we tien klachten per jaar krijgen, is dat veel.”

Logisch dat RoC alleen in de apotheken verkocht wordt, het is bij wijze van spreken in de apotheek geboren”, zegt woordvoerster Nicole Eyben van RoC. ” Jean-Charles Lissarrague, een Frans apotheker, ontwikkelde de eerste parfumvrije huidverzorgingsproducten, op vraag van dermatologen die geregeld geraadpleegd werden door allergiepatiënten. Het assortiment parfumvrije producten dat in de loop van de jaren ontstond, kreeg het label hypoallergeen mee. Het concept van RoC is eveneens niet-comedogeen: het veroorzaakt mee-eters noch puistjes.”

In 1956 werd de receptuur van Lissarrague verkocht aan de apotheekketen Roger Cavailles (vandaar de naam RoC). In 1978 nam LVMH RoC over. Die luxegigant (ontstaan door de fusie van Moët Hennessy en Louis Vuitton) schoof het cosmeticamerk in 1994 door naar Johnson&Johnson. Sinds 1997 zit ook Neutrogena in dat internationaal concern.

Nicole Eyben: “De voordelen van een verkoop in de apotheek zijn niet gering. Het advies van een professional is zo belangrijk. Apothekers kijken naar uw huid en kunnen het product aanbieden dat past bij uw huidtype. Tien jaar geleden zijn we begonnen met de vorming van de apothekers. Het eerste jaar telden we zestig cursisten, nu komen er jaarlijks 3500 apothekers. Op die vormingsavonden geven we informatie over de nieuwe producten, zodat ze weten wat ze kunnen aanraden. Neem nu Retinol B-actief: een prima product tegen huidveroudering, maar het vereist een beetje raadgevingen van de apotheker omdat er fruitzuren in zitten. De klant krijgt als advies het gebruik langzaam op te bouwen om zeker geen irritaties te krijgen. Als je een product uit het warenhuisrek neemt, krijg je dat soort raadgevingen niet.”

Huidverzorginsproducten ontwikkelen is een werk van lange adem. In het Centre de Recherche van Johnson&Johnson worden ook vrijwilligers ingezet als proefpersoon. De resultaten van die klinische tests worden vervolgens gemeten met uiterst nauwkeurige apparatuur.

Bij de apotheek zijn ook kleinere merken thuis. Neutrogena werd in 1930 geboren in Los Angeles. Emmanuel Stolaroff richtte daar het cosmeticabedrijfje Natone op. In 1954 kwam hij in contact met een buitengewoon zachte glycerinezeep, ontwikkeld door de Belgische scheikundige Fromont. Het was een niet-irriterende en makkelijk afspoelbare zeep, zo neutraal, dat de pH van de huid er niet door wordt aangetast. Neutrogena werd in geen tijd de lievelingszeep van filmsterren en beroemdheden. In 1962 veranderde Stolaroff de naam van zijn bedrijf in Neutrogena Corporation en in 1994 werd het ingelijfd bij Johnson&Johnson.

Galenco is opgericht door Belgische apothekers, in samenwerking met collega’s van de dermatologische afdelingen van de Belgische universiteiten. De productie gebeurt in het Limburgse Paal.

“Mensen met een gevoelige of problematische huid kunnen bij hem terecht voor advies inzake productkeuze en -toepassing. De apotheker op zijn beurt wordt regelmatig geïnformeerd over de samenstelling en het toepassingsspectrum van de producten, zodat hij zijn adviserende opdracht naar behoren kan waarmaken. Onder de hoed van Galenco zitten ook de producten van Dermalex Medical: verzorging voor de problematische huid, maar zonder voorschrift te koop.”

Ook de preparaten van het Zwitserse merk Louis Widmer werden ontwikkeld en uitgetest in samenwerking met dermatologen, biologen en specialisten in de weefselcultuur. De emulsies bevatten alleen hypoallergene stoffen.

“Zij beantwoorden optimaal aan de farmaceutische eisen”, meldt men bij Widmer. Louis Widmer heeft bijgevolg dezelfde motieven om zijn producten via apothekers te verdelen. “De apotheker kan informatie geven van a tot z. Een voordeel is dat elk product van het Widmer-gamma eerst in miniformaat getest kan worden. Ieder product bestaat bovendien in een geparfumeerde en een niet-geparfumeerde versie. De belangrijkste bestanddelen van onze preparaten zijn gestandaardiseerde biostimulatoren. Die bevatten noch hormonen, noch enzymen en zijn kiemvrij. Daarom mogen ze langdurig gebruikt worden.”

De apothekers zelf zien alleen voordelen. “Het APB-zegel is iets wat firma’s vrijwillig kunnen aanvragen, het label is niet verplicht”, beaamt Veronique Therry van de Algemeen Pharmaceutische Bond. “Het wordt pas toegekend na een controle door ons lab, de Dienst voor Geneesmiddelen Onderzoek, de DGO. Het garandeert dat het product juridisch in orde is, dat bijvoorbeeld de cosmetica uitsluitend ingrediënten bevat die toegestaan zijn door de wet op de cosmetica. Bovendien bevestigt het label de analyse: dat alles wat op de verpakking staat, wel degelijk aanwezig is in het product.

Om het APB-label te verdienen moet de firma bovendien een dossier voorleggen met de eigen productcontroles en analysecertificaten. Zodra het label is toegekend, wordt het product ook opgenomen in onze databank.”

Vindt die DGO wel eens onregelmatigheden? “Grote fouten niet, maar het kan gebeuren dat de formule een drukfout bevat – een 0 te veel of te weinig. Of een verpakking die nog de oude formule vermeldt, terwijl de samenstelling van het product veranderd is. Maar zulke dingen gebeuren echt uitzonderlijk.”

Stany Hemiger