Kunnen mannen en vrouwen vrienden zijn? Ik bedoel niet kennissen maar échte vrienden, met alle consequenties die daaraan vastzitten. Loyauteit, beschikbaarheid, steun, kritiek, vergevingsgezindheid, intimiteit, tederheid, vertrouwen.
De woorden intimiteit en tederheid roepen onmiddellijk een sfeer op die verder gaat dan vriendschap, wanneer mannen en vrouwen elkaar ontmoeten. Ach, allicht ook wel als het over mannen en mannen, of vrouwen en vrouwen gaat.
Natuurlijk leeft zo’n man-vrouwvriendschap vaak in het grensgebied. Maar dat maakt ze ook rijker. Misschien is zo’n vriendschap een veilig terrein om je àndere kant te exploreren. Als de elementen verleiding en seksuele aantrekkingskracht niet expliciet, of niet langer aanwezig zijn, is het veld groter voor een vrouw om zonder risico’s haar mannelijke kant een plaats te geven in die relatie. Ze hoeft niet bang te zijn om te tonen dat ze intelligent, sterk en zelfstandig is. En een man kan in zo’n grens-relatie op een veilige manier die gevoelige kant tonen, die hij in zijn vriendschappen met mannen misschien wegstopt onder stoere praat en schamper cynisme.
Vriendschap tussen een man en een vrouw is ook ontdaan van competitie. Ze spelen elk in een andere divisie. Het is niet van levensbelang om de mooiste te zijn, voor de vrouw, of de dapperste, voor de man. In zo’n vriendschapsrelatie kan je de andere volop laten genieten van je beste kanten, zonder bedacht te moeten zijn op de valstrikken die vaak opduiken als seks en liefde in het spel zijn. Vaak is die vriend of vriendin ook een goede raadgever in de omgang met het andere geslacht. Omdat hij of zij met kennis van zaken spreekt en – alweer – omdat de competitie niet meespeelt.
Ze komen steeds vaker voor dit soort gemengde vriendenparen. De tijd is immers voorbij dat je als man of vrouw alles exclusief van je partner verwachtte. Meer en meer mensen ook blijven een groot deel van hun leven single en beperken noodzakelijkerwijs hun sociale relaties minder en minder tot mensen van hetzelfde geslacht. Of worden – en dat is helaas nog steeds veel meer het geval voor vrouwen dan voor mannen – door het echtparencircuit kortgesloten.
En dan is er de vriendschap na de liefde. Sommigen zeggen dat er geen betere vriend is dan een ex-minnaar of -minnares. Die kent je immers door en door. De baltstijd ligt ver achter de rug, en na het afstand nemen van elkaar ben je ook in staat om elkaar veel te gunnen. Sommige langdurige huwelijken bereiken dat stadium van sereniteit. Misschien is dat wel een ideale toestand? Geborgenheid en niet meer op de loer liggen voor elke insluipende kater of kattin. Dat moet een heerlijk gevoel van ruimte geven.
Af en toe zie je ook een passionele liefde evolueren tot een rustige vriendschap. Van de buitenkant bekeken zien zo’n relaties er vaak bedrieglijk uit. Wat je ziet, zijn nog steeds tedere tekens en intieme gebaren. Relieken van iets wat er was, wekken dikwijls de jaloezie op van wie het niet begrijpt.
Vriendschappen, ook tussen mannen en vrouwen, stoelen op gedeelde ervaringen, op herinneringen, op rituelen. Nieuwe partners hebben het daar wel eens moeilijk mee. Omdat ze zich alles willen toe-eigenen, omdat hun aanvankelijk ideaal symbiose is. Misschien duren daarom vriendschappen soms wel langer dan liefdes?
In de vriendschap is de partner veel minder een spiegel voor je eigen ijdelheid dan wel een troostende mantel voor je onvermogen en gebreken.
Tessa Vermeiren
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
