De hysterie rond De Mol is nu dus geluwd. Honderden mensen gingen de laatste zondag speciaal naar de AB in Brussel om nog eens alle afleveringen te zien. Naar de ontknoping keken 1,6 miljoen mensen en duizenden zochten via het Internet wekenlang naar sporen om de saboteur in dit televisiespel te vinden. Bleek het toch niet die verfoeilijke, ambitieuze, autoritaire Hugo te zijn zeker, maar wel de sympathieke, bescheiden, gevoelige Magda.
Ik durf er veel op verwedden dat geen van beiden zonder emotionele kleerscheuren uit dit avontuur is gekomen. De ene wetens en willens de slechte, de andere door de groep gewantrouwd en gebrandmerkt. Een harde dobber, ondanks de psychologische begeleiding die de programmamakers ingebouwd hadden. Want het is niet niks als je voor half Vlaanderen week na week je emoties blootlegt. Wat op het scherm te zien was, is slechts een fractie van wat er in die groep mensen gebeurd is in de 16 dagen dat het spel duurde. Een interview met Magda in Humo maakte duidelijk dat het zelfs voor haar, die wetens en willens in dit perfide spel is gestapt, bij momenten emotioneel zwaar is geweest. Mensen laten haar weten dat ze haar niet meer willen ontmoeten. Ik durf me eerlijk gezegd niet goed inbeelden wat Hugo meegemaakt heeft. Door de groep uitgespuwd en zich toch blijven handhaven. Niet bepaald de sympathiekste rol. Wat die man in zijn werkomgeving en aan de toog nog over zich heen zal krijgen…
Dit soort groepsgebeuren wordt wel meer door bedrijven opgezet om personeelsleden te observeren. Zelfs onder die omstandigheden moet je al een hele grote inzet en veel vertrouwen hebben om je zo bloot te geven, dat wie het “spel” in handen heeft je op je zwakste kanten kan pakken. Afgang en triomf blijven dan echter beperkt tot een kleine groep met wie je professioneel of persoonlijk iets hebt. Het gebeurt dan binnen een min of meer beschuttende omgeving. En toch heeft het altijd iets masochistisch.
In De Mol werden mensen – die weliswaar vooraf waren geïnformeerd over waaraan ze begonnen – voor de leeuwen gegooid. De enige compensatie die ze hiervoor kregen, is een beetje geld en het feit dat ze nu tot het beruchte ras van de BV’s behoren. Voor het overige hebben ze gratis gefigureerd in een gigantische geraffineerde reclamespot voor Frankrijk als toeristisch product, en in een programma dat de marktwaarde van een jong productiebedrijf heeft opgedreven.
De camera bleek een wrede observator. Van de slachtoffers, maar ook van de “god in het diepst van zijn gedachten” die het spel leidde. De in vriendelijkheid verpakte almacht, de grote zeemzoete manipulator genoot zo overduidelijk van zijn macht, dat het bij momenten pijnlijk was om aan te zien. Hij kan beslist ook veel over zichzelf leren wanneer hij alle opnames nog eens bekijkt.
Maar heel weinig mensen hebben op deze manier naar De Mol gekeken, dat weet ik wel zeker. Als je in tafelgesprekken ook maar een licht kritische noot durfde laten horen, werd je verbaasd en zelfs vijandig aangekeken.
Is het niet bizar dat dit precies gebeurt op het moment dat de publieke opinie zich kokend druk maakt over het opstellen van observatiecamera’s in uitgaansbuurten en winkelstraten? Mensen worden aan de ene kant bereid gevonden om wekenlang hun diepste emoties prijs te geven op het televisiescherm. Meer dan een miljoen kijkers zien er geen graten in om daar watertandend van te genieten. Maar camera’s die passanten observeren en registreren om hun veiligheid te bevorderen, worden door dezelfde mensen als hinderlijk ervaren. Van schizofrenie gesproken…
Tessa Vermeiren
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
