Ik heb altijd graag voor de klas gestaan. Ik gaf 37 jaar Nederlands in een college in Heverlee, maar uitgeblust heb ik me nooit gevoeld. Integendeel, ik hield enorm van het contact met de leerlingen, en als ancien maakte ik me steeds minder druk over de administratieve rompslomp en leerplannen. Mijn laatste jaren als leerkracht waren de mooiste.
De teloorgang van het Nederlands is een mythe. In de pers is de aandacht voor toegankelijk taalgebruik toegenomen. Laten we in ieder geval niet krampachtig vasthouden aan een standaard die al lang achterhaald is door het gesproken woord en invloeden uit andere talen. Dat heeft jongeren in het verleden al genoeg getraumatiseerd, zeker in Vlaanderen.
De plek waar ik opgroeide bestaat niet meer. Daarvoor is het platteland al te zeer veranderd. Toch ben ik altijd een West-Vlaamse boerenzoon gebleven. In vakantieperiodes werk ik nog altijd graag op de boerderij van mijn broer. Dat laadt mijn batterijen meer op dan een of andere verre reis.
Perfectionisme is een mes dat aan twee kanten snijdt. Thuis werd gehamerd op inzet. Mijn eerste gedichten zijn ook jarenlang op de plank blijven liggen, tot ik er honderd procent zeker van was dat ik ze wilde publiceren. Maar zo’n opvoeding heeft ook een keerzijde. Voor kinderen die altijd de beste moeten zijn, wordt alles een examen.
Prijzen en eretitels bevorderen zelden de creativiteit. Die gedijt op zelfkritiek en bescheidenheid en vergt ook rust en tijd. Gelukkig heb ik als de Dichter des Vaderlands een opdracht ontvangen, geen lauwerkrans. Wanneer de aandacht rond de lancering is geluwd, zal voor mij de echte uitdaging pas beginnen.
De poëzie is niet op sterven na dood. Zeker niet wat de belangstelling van het publiek betreft. Roel Richelieu Van Londersele vulde vorig najaar moeiteloos de Minardschouwburg in Gent, maar zijn verzameld werk vindt geen weerklank in de media. Die bespreken amper nog gedichtenbundels. Ook in het onderwijs en moderne handboeken komt ze amper nog aan bod. Een zorgwekkende evolutie, want door dat stilzwijgen dunt het publiek voor dichters vanzelf uit.
Een partijsoldaat ben ik nooit geweest. In mijn studententijd was ik actief in de Marxistisch-Leninistische Beweging, maar voor lidmaatschap van een politieke partij heb ik altijd gepast. Mijn visie is echter niet veranderd. Gezien de wereldwijde aanslag op de natuur en de menselijke arbeid geloof ik vandaag meer dan ooit dat alleen een ander economisch systeem soelaas kan brengen.
Maatschappelijke betrokkenheid is geen knop die je omdraait. Die sluipt in alles wat je doet, dus ook in gesprekken met vrienden, je werk en passies. Als beginnend dichter vond ik dat moeilijk, want poëzie werkt niet als ze enkel dient om een politieke boodschap over te brengen. Het werk van Bertolt Brecht leerde me dat het ene het andere niet uitsluit. Nu heb ik geen schroom meer om te schrijven over onderwerpen die me raken. Maar voor een aanklacht op bestelling moet ik passen.
Terugblikken en tevreden zijn over mijn werk : meer verlang ik niet. Zolang op mijn sterfbed maar enkele gedichten overeind blijven. Wat er daarna met mijn werk gebeurt, is onbelangrijk. Als ik na mijn dood in de vergetelheid beland, zal ik dat toch nooit weten (lacht). Dan focus ik me liever op het heden, op de mensen die ik hier en nu kan bereiken.
Charles Ducal (61), de schuilnaam van Frans Dumortier, debuteerde in 1987 met de gedichtenbundel Het huwelijk en werd eind januari officieel aangesteld als de eerste Dichter des Vaderlands, een literair uitwisselingsproject van het Poëziecentrum (Gent), La Maison de la Poésie et de la Langue française (Namen), VONK & Zonen (Antwerpen) en Passa Porta (Brussel). Ducal zal jaarlijks minimaal zes gedichten schrijven over diverse actuele thema’s. In 2016 neemt een Franstalige dichter de fakkel over.
Info : www.dichterdesvaderlands.be
DOOR WIM DENOLF & FOTO CHARLIE DE KEERSMAECKER
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
