Brandende kwesties

De deugden en ondeugden van de zon: we kennen ze allemaal. Toch zag je bij het eerste mooie lenteweer tal van roodverbrande huidjes opduiken.

Hoog tijd dus voor een opfrissing.

SPF, hoe werkt dat nu ook weer ?

SPF staat voor sun protection factor of zonnebeschermingsfactor en gaat van 6 (laag) tot 50+ (zeer hoog). Het cijfer wordt in verband gebracht met het tijdsbestek dat je ‘veilig’ (zonder te verbranden) in de zon kunt blijven : dat tijdsbestek vermenigvuldig je met de SPF en zo weet je hoe lang je beschermd bent. Stel : je verbrandt na 10 minuten zonder bescherming, dan ben je met een SPF 6 zo’n 60 minuten beschermd (10′ x 6). Feilloos is die berekening niet. Want wie weet na exact hoeveel tijd hij verbrandt, of houdt nauwlettend in de gaten hoe lang hij al in de zon vertoeft ? Bovendien varieert de kracht van de zon naargelang het seizoen en het tijdstip. Verder smeren mensen niet genoeg: om de beoogde bescherming te halen, moet je maar liefst 2 milligram crème per vierkante centimeter smeren én herhaaldelijk bijsmeren. We krijgen ook meer zon dan we denken : drie vierde van de mensen is zich niet bewust van blootstelling aan de zon en dus meestal niet beschermd.

Welke factor moet ik kiezen ?

Onthoud : hoe lichter je huid, hoe hoger de zonnebeschermingsfactor. SPF 15 filtert ongeveer 93 procent van de uv B-stralen (met de B van burning), SPF 30 zo’n 97 procent en voor SPF 50 is dat 98 procent. En nee, twee laagjes SPF 15 zijn niet gelijk aan één laag SPF 30.

Ben ik met een zonnecrème automatisch beschermd tegen veroudering van de huid ?

SPF beschermt niet tegen uv A-licht (met de A van ageing). Daarvoor moet je op de verpakking kijken naar een cirkel met daarin de letters ‘UVA’. Dat logo garandeert dat de uv A-bescherming minstens een derde van de aangegeven SPF haalt. Geen enkele zonnecrème beschermt je volledig tegen de zon.

Een bruin kleurtje ziet er wel gezonder uit. Toch ?

Melanine is het donkere pigment dat de huid haar natuurlijke kleur geeft. Het wordt in de huid aangemaakt door melanocyten. Die pigmentcellen produceren meer melanine nadat de huid aan de zon is blootgesteld en daardoor wordt de huid bruiner. Wat we een gezond kleurtje noemen, is dus eigenlijk een teken dat de huid enigszins beschadigd is en zich probeert te beschermen tegen verdere beschadiging.

Ook wanneer de huid niet verbrandt, kan uv-straling veranderingen in de huidcellen veroorzaken en het risico op ontaarding doen stijgen. De huid kan zich in zekere mate herstellen, maar als blootstellingen aan de zon te lang duren en/of elkaar te snel opvolgen, krijgt de huid de kans niet om te herstellen en loopt de schade op.

Hebben we dan geen vitamine D van de zon nodig ?

Jawel, maar dat is geen excuus om onbeschermd te zonnen. Om vitamine D aan te maken heeft het lichaam twee bronnen : voeding en uv B-licht. Zo’n 70 procent van de vitamine D wordt aangemaakt dankzij blootstelling aan de zon. Wie in goede gezondheid verkeert en gemiddeld drie keer per week een halfuur wandelt bij daglicht, haalt normaliter de nodige dosis uv B-straling binnen. Dat hoeft zelfs niet in badpak aan zee, het kan evengoed in de stad met gewone kleren aan. Ook zonnefilters beletten de aanmaak van vitamine D niet. Er bestaat trouwens geen consensus over wat als een tekort aan vitamine D geldt, en of er pathologische gevolgen aan verbonden zijn. Wordt een toename in de bloedwaarden toch wenselijk geacht, dan is niet de zon maar wel een orale inname van vitamine D de oplossing.

Ik sta vol moedervlekken, hoe gevaarlijk is dat?

Moedervlekken – niet te verwarren met sproeten of steelwratjes – zijn een ophoping van melanocyten, de pigmentcellen die melanine produceren en kleur geven aan je huid. Wie 50 tot 100 moedervlekken heeft, zou een twee- tot vijfmaal verhoogd risico hebben om huidkanker van het type melanoom – de gevaarlijkste vorm van huidkanker – te ontwikkelen. De gemiddelde blanke mens heeft 20 à 30 moedervlekken. Een groot aantal moedervlekken is een teken dat melanocyten bijzonder productief zijn en de kans dat er eentje doordraait, is dan ook groter.

Maar eerder dan het aantal is het uitzicht van moedervlekken van belang, evenals erfelijke aanleg. Vlekjes zelf in het oog houden en geregeld door een dermatoloog laten controleren is dus zeker aan te raden want ongeveer 30 procent van de melanomen ontstaat uit zo’n moedervlek. De ABCDE-regel is daarbij de internationale norm (zie infografiek p. 30).

Moet ik mij onder een parasol nog in-smeren ?

Een strandparasol houdt zo’n 95 procent van het uv-licht tegen. Behalve met de 5 procent die er wel doorheen komt, moet je ook rekening houden met het diffuus licht eromheen. Zo krijg je onder een parasol op het strand bijvoorbeeld nog 30 procent van de uv-straling via weerkaatsing op het zand. Op het gras is dat ongeveer 10 à 15 procent, terwijl sneeuw zelfs 80 procent van de zonnestralen weerkaatst. Ook achter glas is enige voorzichtigheid geboden. Terwijl uv B-licht meestal niet door glas dringt, doet uv A-licht dat wel.

Tekst Delphine Stefens & illustratie Naomi Kolsteren

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content