Twee jonge estheten, verliefd op boeken, rechten sinds enige tijd de rug tegen Goliath. Hun wondermooie boekhandels Het Paard van Troje veroveren het hart van Leuvense, Gentse en binnenkort ook Antwerpse bibliofielen. Heldhaftig en snelvoetig manifesteren ze zich, hun naam waardig, als luis in de pels van de grote ketens. Bart Van Aken en Bart Meyskens, een boekband.

BART VAN AKEN

“In balpen, op een A4’tje. ‘Hier komt boekhandel Het Paard van Troje.’ Trots hing ik het aan het raam. Op het Ladeuzeplein in Leuven, op een zucht van de Fnac. ‘Maar jongen toch’, zei een Fnacmedewerker, die op dat moment voorbijkwam. ‘Is dat wel slim ? We zullen je platwalsen.’ Hij zei het oprecht bezorgd. ‘We zullen wel zien’, antwoordde ik. Negenentwintig en vastbesloten. En een tikkeltje naïef, dat ook. Ik wou en ik zou een boekhandel beginnen. Aanvankelijk nog opgevat als modern antiquariaat. Het aanbod bestond uit beschadigde boeken en overstock.”

“Ik woonde in Gent, maar ik koos voor Leuven omdat dat dé boekenstad van Vlaanderen is. Op dat moment telde Leuven maar liefst dertig boekhandels. ‘Als ’t hier niet lukt, dan nergens.’ Ik leende geld van mijn ouders en mijn vrouw en begon eraan. Het liep goed. Zo goed, dat ik na een jaar meer wou dan ramsj. Ik wou mijn eigen selectie samenstellen. Op dat moment kwam het mooie pand naast mijn winkel vrij. De eigenaar gaf me de kans en ik was vertrokken. Dát was wat ik wou : een stijlvol herenhuis, goede muziek op de achtergrond en voor de rest alleen maar sterke boeken. De klant het gevoel geven dat hij bij iemand thuis in de bibliotheek aan het snuffelen is. In alle rust, en in een uitgekiende selectie van boeken, tegen scherpe prijzen. Het werkte.”

“En toen heb ik hard aan de mouw van Bart getrokken. ‘Ik wil een tweede winkel in Gent beginnen, maar alleen als jij er mee instapt.’ Tot dan had ik vooral intuïtief gewerkt, buikbeslissingen genomen. Die bleken dan wel te werken. Maar als Het Paard van Troje groter wou worden, zou ook de structuur professioneler aangepakt moeten worden. Daar was Bart de man voor.”

“Bart is al lang een goede vriend. We kenden elkaar van toen we nog allebei in de muziekbusiness werkten. Hij was gerant van de Gentse Billboard, ik van Free Record Shop. Later werkten we allebei bij platenmaatschappijen, en in die wereld kwamen we elkaar vaak tegen. Toen de muziekbusiness instortte, ben ik met mijn boekhandel begonnen. En Bart zette mee de schouders onder de legendarische Culture Club in Gent. Hij werd een drijvende kracht in het Gentse nightlife. Bart hielp onder meer de Belmondofuiven in het Smak te organiseren, maar ook heel wat modeshows, en andere evenementen. Hij is iemand met een ongelooflijke neus voor zaken, commerciële voelsprieten, én heel veel smaak. Een gouden combinatie.”

“Maar toen moesten we nog beginnen. We wilden een toplocatie. Nog het liefst in de Veldstraat. Dat zeiden we om te lachen, maar kijk, het scheelt uiteindelijk niet veel : op enkele meters in een zijstraat van de Veldstraat. Geluk en toeval. Ik merkte dat het pand leegstond, maar het vastgoedkantoor gaf ons weinig kans. Banken zouden ongetwijfeld meer kunnen bieden dan een onafhankelijke boekhandel. Maar nog dezelfde avond kreeg ik telefoon. Dat de eigenaar, een West-Vlaamse ondernemer, ons wou zien. Hij ontving ons thuis, in een ruimte met een gigantische bibliotheek. Een boekenliefhebber, jawel. Hij was gecharmeerd door ons plan en ons lef. En hij wou jonge ondernemers een duwtje in de rug geven. En dus sloeg hij enkele interessantere aanbiedingen af om ons een kans te geven. Ontzettend dankbaar zijn we die man.”

“Het loopt goed. Het loopt hard. En we amuseren ons. Intussen leven zes gezinnen van Het Paard van Troje. De ingrediënten werken : een mooie winkel, goede muziek, topboeken, snelheid (vaak rijden we zelf naar de uitgeverij om de boeken als eersten in de winkel te hebben), en Spartaanse prijzen. Ik heb een hekel aan het hele gedoe van korting- en klantenkaarten : wij geven meteen de scherpst mogelijke prijs. Dat is eerlijker en directer.”

“Bart en ik zijn zeven dagen op zeven bezig. De taken zijn goed verdeeld. Kort samengevat : hij houdt de balansen in het oog, ik de boeken. Al loopt dat in de praktijk wel door elkaar, natuurlijk. Ook Bart leest in een razend tempo. En we discussiëren wel vaker over het wel of niet van een nieuwe titel. Al wil ik daarin, dat geef ik toe, graag het laatste woord hebben. Ik heb nogal missionarisneigingen als het op boeken aankomt.”

“Of ik zijn favoriet ken ? Zeker. Haruki Murakami. Op mijn aanraden, trouwens (lacht).”

Bart Van Aken : “Bart heeft commerciële voelsprieten én veel smaak.”

BART MEYSKENS

“Volgend jaar trouw ik met mijn vriendin. Maar ze heeft het zelf al gezegd : ‘Jij zult meer met Bart getrouwd blijven dan met mij.’ Bart en ik weten constant van elkaar waarmee we bezig zijn, wat we denken, waarover we twijfelen. We hebben een project samen, dragen een gedeelde verantwoordelijkheid, delen een droom. Getrouwder kun je niet zijn, denk ik. Al kunnen we dit maar omdat onze vrouwen twee sterke madammen zijn. Zonder hun steun en visie hadden we er niet aan moeten beginnen.”

“Ik heb niet getwijfeld toen Bart me vroeg om in zijn project te stappen. Emotioneel toch niet. Ik heb wel nog enkele maanden nodig gehad om alles op een rijtje te zetten. Hoe gezond is dit project ? Hoe moeten we het aanpakken ? Waar zitten de meeste groeimogelijkheden ? We zijn dromers, maar evengoed ondernemers.”

“Vier maanden hebben we zelf in het pand gewerkt. Bart heeft zijn architectuurstudies goed kunnen gebruiken om de winkel in te richten. Heel veel klanten vragen van wie die ‘prachtige bibliotheekkasten zijn’. Van Bart dus. Iedereen mag ze kopiëren. Om maar te zeggen : we hebben alles zelf gedaan. En omdat we nog wat geld te kort hadden om de winkel helemaal af te werken, hebben we enkele maanden voor de opening, tijdens de Gentse Feesten, een uitverkoop georganiseerd. De omgekeerde wereld : niet eindigen, maar wel beginnen met een uitverkoop. Dat maakte onze winkel meteen bekend én het gaf ons de middelen die we nog nodig hadden. Dit jaar stonden we ook voor het eerst op de Boekenbeurs. Het leverde ons meteen de prijs op voor de mooiste stand, ook allemaal zelf getimmerd en geschilderd. Op dit moment zijn we trouwens op zoek naar een mooi pand in Antwerpen, voor een derde Paard. Ook daar zullen we zelf de handen uit de mouwen steken.”

“Bart heeft een ontzettend scherp oog voor mooie dingen. Uit het immense aanbod – jaarlijks verschijnen er 20.000 Nederlandstalige boeken – filtert hij intuïtief de beste exemplaren. Zelf heeft hij iets van een 15.000 boeken, een winkel op zich. Nog voor hij de winkel in Leuven begon, hield hij hier in Gent overigens een klein boekenwinkeltje open in het Patershol. Dat was alleen open in het weekend en ’s nachts. En daar moest hij niet eens voor inkopen, zijn eigen collectie volstond. Bovendien bezit hij een aardige verzameling van 20.000 vinylplaten. Geregeld draait hij nog eens op een feestje, onlangs nog voor een modeshow van Diane von Fürstenberg.”

“Ons verhaal verbaast nogal wat mensen. ‘Hoe hebben jullie dat aangedurfd ?’ Ook boekhouders en banken staan versteld. Boeken zijn niet echt een overtuigend product, om het zacht uit te drukken. Een analist had eens berekend dat we zeventien boeken per uur zouden moeten verkopen om te overleven. Zo werkt het uiteraard niet. Een boek is geen pot mayonaise. Ook uitgevers vragen ons naar ons geheim. Zeker omdat we blijkbaar een atypische verkooplijn hebben. We creëren onze eigen bestsellers : boeken die elders voor geen meter lopen, zijn bij ons in een mum uitverkocht. Wat het is, ons geheim ? Een combinatie van dingen, zoals Bart al zei. En zeker niet te vergeten : ons advies. Nogal wat mensen komen met de simpele vraag : ‘Heb je nog iets goeds voor mij ?’ Op de duur kennen we de smaak van de klant en rekenen die op ons. Vooral Bart heeft nogal een schare fans.”

“Hoe meer Standaard Boekhandels, Fnacs en De Slegte’s erbij komen, hoe beter voor ons. Hoe meer uniformiteit, hoe scherper we ons onderscheiden. Ik denk dat we nu echt de buik vol krijgen van eenheidsworst. Grote ketens zijn we beu. We willen weer de echte dingen. Onze vis kopen we in een vishandel, onze kaas bij een kaasspecialist, een boek bij een echte boekhandel. Een boek is trouwens bij uitstek een emotioneel product. Dat koop je liever in een authentieke context. Enfin, dat is toch hoe wij het zelf aanvoelen. En hoe veel Leuvenaars en Gentenaars het ook blijken aan te voelen.”

“Hopelijk denkt Antwerpen er net zo over.”

www.paardvantroje.be

Het Paard van Troje, Ladeuzeplein 12, 3000 Leuven en Voldersstraat 13, 9000 Gent.

Bart Meyskens : “Bart filtert intuïtief het allerbeste uit het immense aanbod.”

Door Guinevere Claeys Foto’s Saskia Vanderstichele