De flirt tussen mode en lingerie lijkt uitgegroeid tot een ware liefdesaffaire. Een verkenning van de schemerzone tussen binnen en buiten. Wie is er nog bang voor bloot ?

Lene Kemps

Doorkijk is van alle tijden. Ondergoed als bovengoed is lang niet nieuw, dat weet iedereen die ooit een foto van een Dolce & Gabbana-defilé heeft gezien. En zelfs in een ver verleden wendde Madeleine Vionnet haar opleiding als lingeriemaakster aan om vloeiende jurken te maken, die even comfortabel en verleidelijk moesten zijn als nachtkleding. Wat in het boudoir hoort, wordt in de buitenwereld geplaatst. Wat vroeger verstopt werd, wordt getoond. Transparantie gevreesd door velen, omhelsd door anderen is here to stay.

Op de speelplaats in je onderbroek staan, is voor de meesten onder ons een nachtmerrie, geen modebeeld. Maar ondanks de steeds terugkerende kritiek ?Hoe kan ik in godsnaam naar het werk met blote borsten ?? blijft de transparantietrend aanhouden. Zelfs voor volgende winter wandelen satijnen lingeriejurken en kanten broeken over de catwalk. Wat de Fransen zo mooi als dessus-dessous omschrijven, het spel van ondergoed als bovengoed, is uit het modebeeld niet meer weg te denken.

De overlappingen zijn er ook op commercieel vlak. La Perla brengt een kledingcollectie uit omdat er vraag is naar bovenstuks met dezelfde vrouwelijke en frivole uitstraling als de lingerie. Het luxueuze lingerielabel Sabbia Rosa in Parijs wordt gewoon als bovengoed gedragen. ?Sommigen van mijn klanten wandelen buiten in een zijden onderjurk ; hoge hakken eronder, een truitje erover en voilà?, zegt Monette Moatti van Sabbia Rosa. ?Ik denk er niet aan om prêt-à-porter te maken, maar misschien wel kousen in kleuren die bij de lingerie passen.? De Australische ontwerpster Collette Dinnigan, die al jaren met kant werkt, verhuisde bij Barneys van de lingerie-afdeling naar de ready to wear. Capucine Puerari mengt in haar Parijse winkel lingerie met kleding, en het verschil is niet altijd duidelijk. De korsetten van madame Cadolle in Parijs worden niet langer verstopt, maar zijn pure haute couture.

De hardnekkigheid van de dessus-dessous-rage kent vele verklaringen : het verlangen naar een lichtvoetige vrouwelijkheid en romantiek, na een lange periode van hoekige powersuits. De wens het lichaam te erotiseren, maar dan niet op de klassieke manier van diepe decolletés en korte rokken. Wat als een ontkenning van de emancipatie en een terugkeer naar een voorbijgestreefde vrouwelijkheid kan worden gezien, is net zo goed voor andere interpretaties vatbaar : de lingeriejurken in chiffon of de kleurige Versace-varianten van satijn verwijzen niet alleen naar de Hollywood-glamour van de jaren vijftig, maar ook naar de vrijheid van de jaren twintig en de verbanning van het korset.

In Harper’s Bazaar heeft Sarah Mower een erg concrete reden voor de alomtegenwoordigheid van lingerie : de steeds grotere invloed van modellen op de mode. ?Chiffon is Helena Christensen’s ding. Zij was het eerste model dat altijd en overal tweedehands jurken droeg : luchtige transparante wolken die weinig aan de verbeelding overlieten.? Christensen zelf geeft toe dat ze de laatste jaren sterk het gevoel heeft haar eigen garderobe te dragen op de catwalk. ?Voor mij heeft het te maken met bewegingsvrijheid. Als ik wandel, danst zo’n jurk rond mijn lichaam. In mijn kast vind je geen enkele jeans, maar als ik er soms een moet dragen, valt het me op hoe strak en ongemakkelijk zo’n broek zit.?

Ook Monette Moatti bekent dat mannequins de beste klanten zijn voor haar felgekleurde, met kant afgeboorde onderjurken. ?Sabbia Rosa is al jaren vaste leverancier aan topmodellen. En ja, als er een foto van Naomi Campbell in een lingeriejurk van ons verschijnt, dan merk ik dat aan de verkoop.?

? Gaultier en Madonna hebben veel voor mij gedaan?, zegt ook Poupie Cadolle. ?Korsetten maken nu de helft van de omzet uit, en dat is dankzij de gezamenlijke invloed van popmuziek en haute couture.?

Vrouwen gaan hier in de straat winkelen en kopen de prachtigste, transparante jurken?, zegt Cadolle, die in de exclusieve rue Cambon zit. ?En daarna komen ze bij ons vragen of wij geen oplossing weten voor al die doorzichtigheid, want uiteindelijk hebben ze toch het zelfvertrouwen niet om met hun lingerie te koop te lopen. Jonge vrouwen maken van transparantie geen probleem. Maar elegante dames uit een zeker milieu hebben er grote moeite mee.? Volgens Cadolle is het beste alternatief een vleeskleurig onderjurkje of een body, al blijft het moeilijk. ?Transparantie is gemaakt om als dusdanig te dragen. Je vindt nooit een chique oplossing omdat het net de bedoeling is dat het doorzichtig blijft.?

Wie is er bang voor bloot ? Amerikaanse bladen wijden hele dossiers aan de fear of sheer, de angst voor transparantie. Het zijn vaak de ontwerpers zelf die de oplossingen aandragen : in laagjes werken. Twee semi-doorschijnende jurken over elkaar. Een ragfijn T-shirt onder een jurk. Vleeskleur onder doorkijk. Misschien is transparantie maar een middel om ook de ondergoedlijn verkocht te krijgen. Donna Karan levert stretch body’s bij de collectie. Karl Lagerfeld maakte een complete leotard, een kous voor het lichaam, vleeskleurige slip en beha ingewerkt. Kousenfabrikant Woolford werkt samen met ondergoedkoningin Chantal Thomass aan een reeks bodystockings. Een tip uit de modellenwereld : in winkels van ballet- en danskleding vind je vaak de geschikte onderlagen.

Journaliste Helen Bransford, die in een artikel in maart 1994 voor de Amerikaanse Vogue de lingerielook uitprobeerde, voelde zich er erg onwennig bij : ?Een erg goede vriendin fluisterde me toe dat ik vergeten was mijn jurk aan te trekken.? Al moet ze bekennen dat ze de volle aandacht kreeg van alle heteroseksuele mannen in de kamer. ?Ik vermoed dat ze denken : deze vrouw is een slaapwandelende idioot. Ze is uit haar bed recht hier naartoe gewandeld. Als we haar niet wakker maken, kunnen we haar zo mee naar huis nemen, waar ze als we haar kleding mogen geloven erg meegaand zal zijn.?

Merle Ginsberg, die het experiment herhaalde in W van april ’97, heeft er minder moeite mee. ?Het heeft allemaal met zelfvertrouwen te maken. Als iemand je zegt : ik zie je ondergoed, antwoord je minachtend : ‘Natuurlijk, dat is de bedoeling. ‘ Mensen zullen sprakeloos zijn.? Zij raadt transparantie op het kantoor aan als schoktactiek. ?Als je een powersuit draagt, ruik je naar ambitie en autoriteit. In een strakke broek maak je afspraakjes maar geen promotie. In verschillende lagen transparantie breng je iedereen in verwarring.?

Maison Cadolle, 14 rue Cambon, ParijsSabbia Rosa, 73 rue des Saints-Pères, ParijsCapucine Puerari, 63 rue des Saint-Pères, Parijs.

Dolce & Gabbana hebben altijd een passie gehad voor korsetten (midden, winter ’96)

en voor onderbroeken (links, zomer ’97).

Op opaque kousen, Alberta Ferretti (winter ’97).

Lingeriejurken van Valentino (winter ’96).

Transparantie bij Prada vorige winter (hiernaast)

en volgende winter (boven).

De grote onderbroek van Colonna (zomer ’96).

Ondergoed of kleding, Collette Dinnigan (winter ’97).

Laagjes bij Gaultier (zomer ’96).

Nachthemdjes bij Versace (boven, zomer ’95),

daarna luxelingerie (hiernaast links, winter ’96)

en babydolls (hiernaast rechts, zomer ’97).

Luxe-onderjurk van Anna Molinari (winter ’95).