Pain. Perfection. Propaganda. Bernhard Wilhelm, academiestudent en winnaar van de Weekend-Knackprijs voor de meest eigenzinnige collectie, stelt op deze pagina’s zijn hoogst persoonlijke visie voor. ?Shockerend ? Natuurlijk niet. Angstaanjagend ? Ik doe onverwachte dingen, dat maakt mensen bang.?

Lene Kemps. Foto’s Ronald Stoops. Make-up : Inge Grognard.

Nog voor de foto’s ons bereikten, ging hun reputatie hen vooraf. De vrouw met de bal in haar mond. De druppel bloed. De pijn. Het onderwerp : Duitse vrouwen tijdens de tweede wereldoorlog. Het thema : pain, perfection, propaganda. Het resultaat : beelden die fascineren en bang maken.

?Het is niet mijn bedoeling te shockeren?, zegt Bernhard. ?Maar als ik mensen twee keer doe kijken en misschien doe nadenken over iets waarover ze helemaal niet willen nadenken, dan vind ik dat prima. Ik wil zo ver mogelijk gaan met de thematiek die me boeit. Nu zit ik nog op school. Ik heb de luxe om een onderwerp helemaal te onderzoeken, om grenzen af te tasten : wanneer is een beeld opwindend, wanneer wordt het verstorend. Wanneer gaan mensen anders kijken naar dingen, dat is de vraag die ik me bij deze collectie heb gesteld. Onverwachte dingen maken mensen bang. Maar waarom zou ik me beperken tot voorspelbaarheid ??

Bernhard Wilhelm komt uit Ulm in Beieren en in zijn jonge jaren wilde hij natuurkundige worden. Hij verzamelde trouwens vleesetende planten en reptielen. Ik krijg meteen visioenen. Alleen iemand uit Beieren met een serre vol exotische flora en fauna kan zulke kleding en zulke foto’s maken. Bernhard kijkt me verschrikt en misprijzend aan. ?Zo belangrijk is Beieren niet. Het is toevallig de plaats waar ik geboren ben, meer niet. Van die planten moet je je niet te veel voorstellen. Ze functioneren als natuurlijke insectenvangers. En heeft jouw broer nooit een hagedis gehad ??

Beieren niet belangrijk ? Komende van iemand die het Duitse volkslied heeft gespeeld tijdens zijn defilé klinkt dat raar. Bernhard : ?Ik wil wel reageren tegen het feit dat Duitse ontwerpers zo vaak hun afkomst ontkennen. Ze willen allemaal trendy en internationaal zijn. Ik vind dat je nooit mag vergeten waar je vandaan komt. De typische Duitse kleding : lederhosen en dirndl’s en randjes geborduurde bloemen ; daar ben ik mee opgegroeid. Die folkloristische klederdracht is een van de mooiste dingen uit onze traditie en ik heb er veel elementen aan ontleend. Er zal altijd een stukje Duitsland in mijn collecties zitten, veronderstel ik. Je werk moet altijd iets met je wortels te maken hebben.?

Voor mij is het mes op de keel pain. De wandelende meisjes zijn perfection. En de bal in de mond staat voor propaganda die de eigen mening doet verstommen. Ik denk dat ik het begrepen heb. Bernhard lacht. ?Weet je dat zo zeker ? Waarom zou de vrouw met de bal in haar mond niet voor perfectie kunnen staan ? En kunnen die twee meisjes eigenlijk geen pijn hebben ? Waarom ben je overal zo zeker van ?? Hij verlegt de termen opnieuw. ?Het mes op de keel is pijn. De bal in de mond is perfectie. De lachende meisjes zijn propaganda. Het is een spel met clichés. Er zit behoorlijk wat ironie in deze foto’s. Als je de ironie niet ziet, tja, dan kunnen de beelden misschien hard aankomen. Ironie maakt de dingen controversieel. Maar dan moet je er maar wat langer bij stilstaan. Ik doe niets wat in de kunst al niet eerder is gedaan, door Jeff Koons bijvoorbeeld.?

De vrouw met de bal in de mond heeft niet alleen te maken met perfectie, maar ook met dedication : toewijding. Niet hetzelfde als devotion : verering. ?Toewijding is een abstract begrip, een idee. Toegewijd tegenover wie of wat ? Mode, een politieke overtuiging, een echtgenoot. Wie weet. Alles kan?, zegt Bernhard. ?Toewijding is geen onderwerping. Die vrouw is geen slachtoffer. Ze is sterk omdat ze zwak durft te zijn. Ze wordt niet het zwijgen opgelegd, ze verkiest om niet te spreken. Het is gewoon een spel. Een machtsspel. Powerplay. Iedereen speelt die spelletjes en ze gebeuren niet alleen in de SM-wereld.?

Het lijkt alsof de twee lachende meisjes letterlijk met de witte wegmarkeringen aan de wandel zijn, maar ze hebben ski’s op hakjes aan hun voeten. ?Ik had zo’n droom?, zegt Bernhard. ?Over twee meisjes die uit een sneeuwstorm kwamen, op de vlucht voor iets of iemand. Voor wie ? Zet je eigen dromen maar aan de gang.?

Dagdromen geven hem wel vaker inspiratie. ?De collectie voor volgend jaar is al bijna af. Mijn hele schetsboek staat vol. Het zal een mannenlijn worden omdat ik gedroomd heb van een man die’s nachts de kamer binnenkomt en iemands leven kan veranderen.? Daar dromen wel meer mensen van, opper ik. ?Misschien wel, maar ik teken meteen op welke outfit die man aanhad?, zegt Bernhard. Met al het gedoe over dromen, wil hij toch benadrukken dat hij niet in een fantasiewereld leeft. ?Reality bites. Reality bites me hard.? En al ziet hij eruit als iemand die best kan terugbijten : ?Ik zie altijd de goede kant van mensen. Daardoor kan ik me soms kwestbaar voelen.?

Gekende elementen op een nieuwe manier combineren is volgens Bernhard de mode van de toekomst. ?Alle vormen liggen vast. Een broek is een broek en je moet er geen derde pijp aan zetten want daar heeft niemand een boodschap aan. Dus probeer je om iets met die broek te doen, om ze op een andere manier te brengen zodat mensen er anders naar kijken. Met elementen die iedereen kent, mix je iets anders. De vrouwen op de foto’s vermengen een aantal kledingstukken uit hun garderobe : oude kleren van voor de oorlog, uniformen en dan die rode armbanden. De verbanden die je legt, vervormen het beeld. Mode is op zich al een heel politiek gegeven dat bol staat van de codes. Met rood haar en een piercing door je neus kan je nooit in een bank gaan werken, laat staan politiek verkozen worden. Mode verenigt mensen en drijft ze uit elkaar. De spanning tussen die twee is interessant.?

Met een vol hoofd kijk ik naar de foto’s. Bernhard leunt voorover en zegt samenzweerderig. ?Don’t take it so seriously. It’s just fashion.?