Belgian Shoes

Kennedy had er 25 paar van. Sharon Stone koopt ze per dozijn. Als u en ik er op willen lopen, moeten we naar New York om ze te bestellen en daarna een klein jaar wachten. Het meest exclusieve product in de schoenwereld wordt in Izegem gemaakt en heet Belgian Shoes.

Op 60 East 56th Street in New York vind je het heiligdom van de comfortschoen: Belgian Shoes, de winkel van Henri Bendel. Bendel overleed zo’n half jaar geleden en de zaak wordt nu gerund door zijn trouwe medewerkster Margaret Cardone. “Margie is een bijzondere dame”, zegt Georges Van Acker. “Het is niet ongewoon dat ze journalisten de winkel uitzet. Stop writing about us, roept ze dan. We zijn helemaal niks met al die persbelangstelling want we hebben nu al niet genoeg schoenen om te verkopen.”

Het is niet ongewoon om acht tot twaalf maanden te moeten wachten op je Belgische schoen. De vraag is altijd groter dan het aanbod. “We maken zo’n 15.000 paar per jaar”, zegt Van Acker. “Twintig jaar geleden gingen er amper 5000 buiten, dus de productie is al verdrievoudigd. Veel meer kunnen we echt niet aan.”

De Belgian Shoe is in zijn 65-jarige leven nog nooit van vorm veranderd. Het is een vrij eenvoudige mocassin met een zachte zool, een laag hakje en een strikje op de ietwat spitse neus. Handgemaakt, van het soepelste leer. Je wordt verondersteld hem de eerste maanden vooral binnen te dragen zodat de vorm zich volledig aan je voet aanpast, en daarna mag je er mee naar buiten.

“Er is maar één model, maar er zijn wel 150 mogelijke variaties in kleur en motief”, zegt Van Acker. Het succes zit ‘m echter niet in het modieuze aspect. Georges heeft maar een woord nodig om de mythische status van de schoen te verklaren: “Comfort”. Belgian Shoes zitten letterlijk om je voet gegoten. Als pantoffels. Wat ze oorspronkelijk ook waren.

De oom van Henri Bendel, zelf ook een Henri, ontdekte het model toen hij eind jaren twintig het zeer landelijke Ardooie bezocht. Het viel hem op dat de Vlaamse landbouwers binnenshuis zo comfortabel rondsloften. Als goede Amerikaan zag hij onmiddellijk de commerciële mogelijkheden, liet een soort pantoffel-schoen maken en nam het product mee naar huis. Jarenlang werden de shoes in de Henri Bendel department store verkocht. Tot de laatste meneer Henri zijn warenhuis verkocht, op voorwaarde dat hij zijn Belgian Shoes mocht houden en er een winkeltje mee mocht openen. Het is nog steeds het enige verkooppunt.

Op 60 East 56th Street worden volstrekt klant-onvriendelijke openingsuren gehanteerd: zaterdag en zondag gesloten, de andere dagen van 9u30 tot 16u15. Potentiële kopers worden graag afgeschrikt met lange wachttijden, en hoewel de prijzen gezien het handwerk zeer redelijk zijn (7000 tot 9000 frank) is het natuurlijk niet gratis. Maar het mag niet baten: de schoen wordt altijd populairder.

“Belgian Shoes zijn een zeer eigenaardig product”, zegt Van Acker. “Het is onze anticommerciële houding die ons commercieel succes uitmaakt.”

De discrete mocassins waren lang het vaste schoeisel van de Park Avenue ladies, het upperclass equivalent van de Belgische bcbg. In het zog van het enorme succes van de Gucci mocassin, de Patrick Cox wannabe en ook de J.P Tod’s, en aangezwengeld door de algemene terugkeer van de klassieke comfortschoen, werden de Belgische wonders plots opgepikt door modemensen en filmsterren op zoek naar een schoen die toch net iets exclusiever en elitairder is. Isaac Mizrahi draagt niet anders en heeft op de catwalk een vrouwelijke versie – met spitsere punt en hogere hak – geïntroduceerd. Ralph Lauren zweert bij Belgian Shoes en heeft in zijn schoenengamma een model dat er verdacht veel op lijkt. “Lauren kopieert de Belgian Shoes voor zijn klanten, maar draagt zelf uitsluitend de echte”, citeert Van Acker een Amerikaanse krant. Die van Hubert de Givenchy haal je er in de fabriek zo uit. Hij heeft maat 48. “Er is iemand met nog grotere voeten, een klant die maat 50 bestelt, maar ik weet niet wie het is”, zegt Van Acker. Michael Jackson, Michael J. Fox, Nixon en Henry Ford, het zijn allemaal Belgian Shoes-dragers.

“Vreemd genoeg hebben wij geen exclusiviteitscontract met de winkel in New York”, zegt Van Acker. “Het is louter een gentlemen’s agreement, een stilzwijgende afspraak die we in ere houden omdat ze voor beide partijen positief is. We krijgen regelmatig aanvragen van mensen die Belgian Shoes-winkels willen openen; vooral vanuit Japan is er veel belangstelling. Sinds de dood van meneer Bendel hebben massa’s mensen al laten weten dat ze het contract willen overnemen. Maar ik kan het nu al niet bijhouden. De vraag vanuit de winkel in New York is nog altijd groter dan het aanbod uit Izegem. De productie groeit elk jaar zo’n tien tot vijftien procent, en dat is het plafond. Anders gaat de kwaliteit eronder lijden en dat zou de doodsteek zijn. Als je aan meneer Bendel vroeg wat het belangrijkste element was in het succes van zijn schoenen, dan sloeg hij met zijn vuist op tafel en zei: quality, quality, quality.”

Het maken van een paar Belgian Shoes duurt ongeveer drie weken en vraagt zo’n 156 handelingen, het knopen van het driedelig strikje niet inbegrepen. Van Acker werkt met vijftien mensen in de fabriek en met thuiswerksters die alles binnenstebuiten in elkaar naaien. “Hun meest voorkomende klacht is een tenniselleboog”, zegt Van Acker.

Hij leidt ons door de fabriek en wijst een ouderwets aandoende machine aan. Hij heeft ze dan ook uit het museum gehaald. “Men heeft alles zo gecomputeriseerd en gemechaniseerd dat men helemaal niet meer op handwerk is ingesteld. Als die machine kapot gaat, ben ik verloren.”

Belgian Shoes worden in vier breedtes gemaakt, wat om speciale leesten vraagt. “In 1981 moest ik de leesten vervangen”, zegt Van Acker. “Sinds 1933 werden dezelfde houten vormen gebruikt en die waren echt versleten. Ik ben tot in Duitsland moeten gaan om iemand te vinden die onze weinig klassieke constructie kon namaken. Tot in Altenstadt, waar een oude leestenmaker ze exact heeft gekopieerd.”

Van Acker introduceert regelmatig nieuwe motieven en kleuren. “Enkele jaren geleden leek het ons een goed idee om een reeks dierenprints in de collectie op te nemen: zebrastrepen, tijger, luipaardvlekken… Ze doen het erg goed.” Soms komt er een bijzondere aanvraag vanuit New York. “Onlangs kreeg ik van Margie een foto van een bril met schildpadmontuur. De klant wilde absoluut bijpassende schoenen. In Italië heb ik een gemarmerd bruin leer gevonden dat er heel goed op lijkt.” Je kan Belgian Shoes in de meest waanzinnige kleuren bestellen, met contrasterende biesjes. Op haar honderdste verjaardag droeg Rose Kennedy ze in het roze, maar ook lijmgroen, wijnrood en citroengeel behoren tot de mogelijkheden. “Valentino wilde voor zijn verjaardag een paar in biljartgroen”, herinnert Van Acker zich. “En een Zwitserse kunsthandelaar bestelde speciaal voor Kerstmis een paar rode met witte biesjes. Diezelfde man woont in een kasteel met 27 kamers, en op elke drempel staan een paar Belgian Shoes die bij de inrichting passen.”

Het uiterst klassieke zwarte velours, de lievelingsuitvoering van Mizrahi, blijft natuurlijk ook erg populair. “Margie is daar niet blij om. Black is not a colour roept ze altijd”, vertelt Van Acker. “Ze zal proberen om klanten in de richting van kleur te duwen, maar mannen verkiezen vaak zwart. Met een grote strik op passen ze dan ook onder de smoking.”

Georges Van Acker is trots op zijn product. “Als ik tv kijk en er komen vedettes of politici in beeld, dan zijn mijn ogen altijd op hun voeten gericht: hebben ze Belgian Shoes aan? Tja, dat product wordt beter met de jaren hé. Het is een evergreen, een klassieker. Men heeft het gezien de wachttijden en het handwerk al vergeleken met een Rolls-Royce of met een Rolex. Het is zoiets als de Kelly van Hermès of de Chanel n° 5. En bij mij thuis lopen we daar gewoon mee rond.”

Lene Kemps / Foto Tom Niemans

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content