Het stadje Aspen in de Amerikaanse Rocky Mountains is het favoriete skioord van de rijken der aarde. Maar ook voor gewone stervelingen valt er in Aspen wat te beleven. En dat het hele jaar rond.

Op het piepkleine luchthaventje van Aspen staan de privé-jets op een rij naast elkaar. Wanneer de Amerikaanse beau monde niet bij elkaar zit in Hollywood, South Beach of New York, dan is ze hier, in het meest mondaine skidorp ten westen van Sankt-Moritz. Bill Clinton komt hier geregeld een rondje golfen. Vastgoedtycoon en multimiljardair Donald Trump is er tijdens de kerstvakantie. Michael Kennedy, het neefje van JFK, kwam hier om het leven toen hij tijdens een wild spelletje op de skihelling in volle vaart tegen een boom knalde.

Wie sterren als Jennifer Lopez, Goldie Hawn, Michael Jordan,Jack Nicholson en Snoop Dogg, of internationale movers en shakers als Bill Gates en Kofi Annan in hun natuurlijke habitat wil zien, moet hierheen. Vooral als er sneeuw op de skipistes ligt, zijn ze in groten getale te aanschouwen.

Minder bekend is dat er in Aspen ook voor normale mensen wat te beleven valt. Aspen verenigt in zich de zeldzame combinatie van zomer- én winterpret, en in het voorjaar is het bovendien allemaal iets betaalbaarder. Behalve de dure boetieks en exclusieve clubs vindt u er onpretentieuze cafés en restaurants die voor weinig geld uitstekende hamburgers, Buffalo wings en chicken fried steaks serveren. Wie geen zin heeft in golf, kan de natuur in voor avontuurlijke wandelingen in de magnifieke Rocky Mountains. En als tegengewicht voor de overvloed aan bladgouden kitschpaleizen en wanstaltige mansions, vindt u er een cultureel aanbod dat zonder meer uniek is voor een stadje van deze afmetingen. In Aspen komt de cultuur van het Oude Westen in botsing met de nouveaux riches. Het resultaat : de Aspen Lifestyle.

Dure buren

Het is valavond in Aspen en we staan aan te schuiven voor een ijsje. De zonnestralen vallen nog net over de bergen de vallei in. Kinderen spelen in de fontein op de hoek van Mill Street en Hymann Avenue. Iets verderop op het pleintje werkt een strijkkwartet zich ontspannen door een lijst oude en nieuwe klassiekers. Het zijn klassieke muzikanten die hier zijn voor het gerenommeerde Aspen Music Festival en tijdens hun vrije tijd een duit bijverdienen als veredelde buskers.

Aspen, dat niet meer dan zesduizend permanente inwoners telt, ziet zijn bevolking tijdens de zomer aangroeien tot 35.000. In de winter zelfs tot 45.000. Opgedirkte rijke dames en heren, Latijns-Amerikaanse immigranten, ski-bums die ook in de zomer blijven hangen en avontuurtoeristen in stevige stapschoenen en flanellen houthakkershemden : het loopt hier allemaal door elkaar, op een steenworp van de majestueuze Elk Mountains en het ongerepte White River National Forest.

Aspen ligt op 2400 meter hoogte in de lieflijke Roaring Fork-vallei, op 250 kilometer ten zuidwesten van Denver. Aan de noordzijde van de vallei rijst Aspen Mountain op, het kloppende hart van de ski-industrie hier. Aan de andere kant van de vallei ligt Red Mountain. Hier wonen de échte rijken. We stappen in een Chevy Suburban met geblindeerde ruiten voor de Lifestyles of the Rich and Famous-toer. Die leidt via allerlei steile kronkelweggetjes langs de grootste villa’s van Aspen. Fotograferen is strikt verboden. Met open mond staan gapen, mag wel. De man die de kroon spant op Red Mountain, is de Saudi-Arabische prins Bandar, ambassadeur van zijn land in Washington, vriend aan huis bij de familie Bush, en hier eigenaar van een optrekje van 800 vierkante meter op een lap grond van 162 hectare. Waarde : 150 miljoen dollar.

Red Mountain is overigens compleet volgebouwd. Wie een nieuwe villa wil neerzetten, moet daar een oude voor afbreken. Dat is echter geen probleem, want in de race om het meest somptueuze onderkomen, worden kosten noch moeite gespaard. Ter illustratie : Leslie Wexner, de man achter de kledingmerken The Gap, Abercrombie & Fitch en de lingerieketen Victoria’s Secret, liet op de flank van Red Mountain een paar jaar geleden een fundering voor een nieuwe villa leggen. Prijskaartje : één miljoen dollar. Toen hij bij nader inzien toch niet zo tevreden was over de locatie, liet hij de fundering weer uitgraven, om een steenworp verderop opnieuw te beginnen. Van de put die overbleef, liet hij een vijver maken. Om het geheel aan de blikken van de gewone stervelingen te onttrekken, bestelde Wexner voor anderhalf miljoen dollar Canadese sparren. Uiteindelijk is dat maar een kleintje, want alles bij elkaar gaf Wexner 95 miljoen dollar uit aan zijn Aspense optrekje. Voor dat geld is hij dan ook de buur van de Australische mediamagnaat Rupert Murdoch, Federal Express-baas Fred Smith, en de sterren van het witte doek die komen uitblazen in het huis dat filmmaatschappij Sony hier heeft.

Het juwelengevecht in de lobby

Met zulke prijzen is het slechts weinigen gegeven om in Aspen te wonen. Doordeweekse miljonairs zijn er in Aspen dan ook nauwelijks meer te vinden. Alleen Jack Nicholson heeft hier nog een bescheiden huisje, in de stemmige West End. Mensen als Michael Douglas, Goldie Hawn, Kurt Russell of Kevin Costner wonen tien of twintig kilometer buiten het dorp.

Toch vallen er meer dan genoeg celebrities te bezichtigen. Vooral in het skiseizoen vullen ze de peperdure hotels. Het Saint-Regis, bijvoorbeeld, of het Hotel Jerome op Main Street, waar Madonna verblijft wanneer ze in Aspen is. En dan is er The Little Nell, een van de dertig vijfsterrenhotels in de VS en ook het enige waar de Kennedy’s nog binnen mogen, zij het onder strikte voorwaarden van goed gedrag.

Legendarisch is het incident met de vrouwen van Donald Trump dat zich op oudejaarsavond 1989 afspeelde in de lobby van The Litle Nell. Ivana Trump stond die avond onverhoeds oog in oog met Marla Maples, maîtresse van haar man. Ivana wist wel dat haar man een affaire had met het bijzonder rondborstige fotomodel, maar niet dat hij haar stiekem naar Aspen overgevlogen had. De ruzie die volgde, begon met ordinair schelden en eindigde met een onvergetelijke scène waarin beide vrouwen elkaar bekogelden met onbetaalbare juwelen. Het hotelpersoneel moest zich reppen om al het rondvliegende kapitaal in veiligheid te brengen voor de omstanders ermee aan de haal gingen.

In The Little Nell komt u er op een oudejaarsavond helaas niet in als gewone sterveling. U kunt wel naar het Saint Regis. Een kaartje voor het exclusieve feestje kost u weliswaar vijfduizend dollar, maar het hotel stelt zijn lobby open voor het publiek ; alsof u naast de rode loper van de Oscars stond.

Toch ademt Aspen nog altijd het ongecompliceerde ‘doe maar gewoon’-gevoel van het Amerikaanse Westen uit. Een wandeling door Main Street leert : Aspen is small town America ten voeten uit, maar dan wel gemanicuurd met een zeer fijn schaartje. Daar wordt voor gezorgd met de fortuinen die de gemeente binnenhaalt aan vastgoedbelastingen. Van straatmeubiliar tot openbare scholen : in Aspen is alles het beste van het beste.

Aspen ontleent zijn naam aan de aspen tree, de Noord-Amerikaanse ratelpopulier. De boom brengt bij het lichtste briesje het zeer karakteristieke en bijzonder rustgevende geruis voort. Wanneer de espen in de herfst verkleuren, dompelen ze de hele vallei in een vuurgele gloed.

Aspen heette overigens niet altijd Aspen. Het stadje begon zijn geschiedenis eind negentiende eeuw als Ute City, toen mijnbouwprospectors uit het nabijgelegen Leadville er zilver vonden. Nadat de Ute-indianen, die niets van de blanke nieuwkomers moesten hebben, uit de vallei vertrokken, had de stoet fortuinzoekers vrije baan.

Hoe Aspen er in zijn vroegste dagen uitzag, kunt u aflezen van het spookdorpje Ashcroft, zeventien kilometer verderop. Mensen wonen er al lang niet meer in de krakkemikkige, piepkleine houten huisjes van dit oude zilvermijnstadje. Jack Leahy, de laatste inwoner, stierf in 1939. Hij was tegelijkertijd de lokale postmeester en vrederechter. De postbedeling hield al in 1912 op en een rechtszaak kreeg Leahy in zijn hele carrière nooit op zijn bord.

Ashcroft werd opgericht tijdens de silver rush rond het begin van de negentiende eeuw. In 1800 woonden er 2500 avonturiers, die zich op zoek naar vrijheid en rijkdom niet lieten afschrikken door barre leefomstandigheden en acht meter sneeuw per jaar. Maar de bewoonde wereld was te ver, de kwaliteit van het zilvererts was te laag en, bovenal, de concurrentie van Aspen, waar men rijkere zilveraders had, was onhoudbaar.

Het had niet veel gescheeld of Aspen was hetzelfde trieste lot beschoren. Op zijn hoogtepunt in 1890 had Aspen 12.000 inwoners en haalden de zilvermijnen voldoende geld binnen om onder andere zes kranten, zes scholen, tien kerken en een heuse opera in leven te houden. Maar in 1893 schafte de Amerikaanse regering de zilverstandaard af. De prijs voor het edelmetaal zakte pijlsnel naar een absolute bodemkoers en de mijnen gingen haast even snel dicht. In één klap was het uit met de pret.

Van zilverwit tot sneeuwwit

Bij de volkstelling van 1930 woonden er in Aspen nog 705 mensen, het lot van de stad leek bezegeld, ware het niet dat in het midden van de jaren dertig een groep investeerders rond de Zwitserse ski-expert André Roch opdook in de Rocky Mountains, op zoek naar het ideale skioord. Hun keuze viel op Aspen.

De ontwikkeling van het skigebeid stokte tijdens de Tweede Wereldoorlog, maar de oorlog bracht ook een meevaller met zich mee. In Leadville, aan de overkant van de Independence Pass had in die dagen de 10th Mountain Division van het Amerikaanse leger zijn thuisbasis. Soldaten op ski’s, zeg maar, en ook zij werden verliefd op de skihellingen van Aspen. Toen Friedl Pfeifer, een veteraan van de divisie, na de oorlog zijn krachten bundelde met de industrieel Walter Paepcke, en de Aspen Ski Corporation oprichtte, kwam het project definitief van de grond.

De bekendste skipistes liggen vanzelfsprekend op Aspen Mountain. De skilift vertrekt in het centrum van Aspen en leidt naar het Sundeck-terras op 3420 meter hoogte. Van daaruit skiet u over kilometers lange magnifieke pistes naar beneden, waar het dorp ligt en de après-ski wacht. Maar Aspen heeft ook andere skigebieden. Aspen Highlands, bijvoorbeeld. Of Buttermilk, de skiberg met de meest welluidende naam ter wereld. Een tiental kilometer verderop ligt het nieuwere skiresort Snowmass. Hier is het goedkoper verblijven, maar met de auto of de bus bent u in een kwartiertje in Aspen. Net als op alle andere hellingen in de omgeving, vindt in Snowmass iedereen zijn gading, van de zondagsskiër tot de ervaren snowboarder. Over snowboarden gesproken : eind januari was Aspen ook de gaststad van de X Games, een soort alternatieve Olympische Winterspelen voor waaghalzen allerhande. Op het programma stonden niet alleen snowboard-competitie, maar ook stunts op ski’s, BMX- en motorfietsen, en snowmobiles.

Op stap in berenland

Ook buiten het skiseizoen valt er in Aspen wat te beleven. Aspen is in de eerste plaats een uitstekende uitvalsbasis voor wie van een fikse bergwandeling houdt. Wij waagden ons aan de vijf uur lange klim naar Buckskin Pass. De wandeling begint bij Maroon Lake, met uitzicht op de beroemde, rode Maroon Bells, waarschijnlijk de meest gefotografeerde bergen in de Verenigde Staten.

Door dichte populierenbossen gaat het langs het spiegelgladde water van Crater Lake, en dan de boomgrens voorbij. Oppassen, zeggen andere hikers, er is een berin met haar jongen gesignaleerd, en als er nageslacht te beschermen valt, wil een zwarte beer wel eens agressief worden. De berin komen we niet tegen. Wel wilde herten en bergmarmotten.

Over met wilde bloemen bezaaide alpenweides en door bergriviertjes (natte voeten !), voert het pad van het ene majestueuze panorama naar het andere. Zonder meer adembenemend is het uitzicht van op de 4100 meter hoge pas, die je na vijf uur klimmen bereikt. In de verte liggen de Maroon Bells, Capitol Peak en Pyramid Peak, die ook in de zomer met sneeuw bedekt zijn. De terugtocht leidt door de Snowmass-vallei, waar er vervoer naar Aspen is.

Wie er dan nog niet genoeg van heeft, kan zich ook aan andere dagtrips wagen. De Dead Man Loop, bijvoorbeeld, in de buurt van Independence Pass en de Continental Divide, de waterscheidingslijn van Noord-Amerika. Of de Grizzly Lake-tocht, met zijn magnifieke bergmeren.

Wandelen in de Rocky Mountains kan een hele opgave zijn. De paden gaan steil bergop, de lucht is ijl en op hoogten van drie- tot vierduizend vijfhonderd meter kan de zon voor lelijke brandwonden zorgen. Wie een hele dag op pad wil, doet er dan ook best aan om voldoende water, voedsel en zonnecrème mee te nemen. Evenmin vergeten : een warme sweater. Zelfs in de zomer kunnen de temperaturen hier spectaculair dalen. U zou de eerste niet zijn die met uitdrogings- en onderkoelingsverschijnselen door de Park Rangers uit een benarde situatie gered moet worden.

Bent u niet van plan om zich de ziel uit het lijf te stappen, dan kunt u gaan paardrijden op de T-Lazy Seven Ranch. Avonturiers kunnen gaan raften op de Colorado, een uurtje verderop. Of bergbeklimmen. Of ze komen, parasailend, van een duizelingwekkende klif af.

Ook voor serener vermaak is er keuze genoeg. U kunt bijvoorbeeld een balletje gaan slaan in de Aspen Golf and Tennis Club, waar Bill Clinton regelmatig langskomt. ’s Avonds is er het Aspen Music Festival, of de Wheeler Opera, waar er het hele jaar door muziek-, opera-, dans- en theatervoorstellingen te zien zijn. Wie zijn hersencellen aan het werk wil zetten, kan een lezing bijwonen van het Aspen Institute, een vooraanstaande denktank waar de groten der aarde (mensen van het kaliber Bill Clinton, Bill Gates of Kofi Annan) zich over de grote vragen van onze tijd buigen. Een buitenkans, want die lezingen zijn gratis – tenminste, als u tijdig een zitje hebt gereserveerd.

Wanneer we ’s avonds uitgeput terugkomen van onze wandeltocht naar Buckskin Pass, zit er een uit de kluiten gewassen beer op de oprit van ons huisje. Minutenlang kijken we het magnifieke beest aan vanuit onze huurauto, tot het eindelijk opstaat en in de bossen verdwijnt. Later horen we van de eigenaar van het vakantiehuisje dat de beer teruggekomen is. Ditmaal heeft hij zich toegang verschaft tot het pand en de koelkast leeggevreten. Ook dat hoort namelijk bij de Aspen Lifestyle. n

Tekst en foto’s Tom Vandyck

In Aspen komt de cultuur van het Oude Westen in botsing met de nouveaux riches. Het resultaat : de Aspen Lifestyle.