Rust en ruimte: architect Hans Verstuyft neemt penthouse onder handen

Geen architect springt zo bedachtzaam om met de ruimte als Hans Verstuyft. In het Antwerpse penthouse dat hij onder handen nam, tillen rust, licht en zicht elkaar een niveautje hoger.

Veel mensen zijn van mening dat de hedendaagse architectuur meer te maken heeft met originaliteit, expressiviteit en spektakel dan met verhoudingen en perspectieven. Voor een opvallende creatie als het Havenhuis van Zaha Hadid gaat dat wel op. Maar het geldt niet voor alle hedendaagse architectuur. De meeste bouwmeesters houden niet zo van voyante constructies en kiezen voor een meer verinnerlijkte aanpak. Deze tegenstelling is niet nieuw, ze heeft altijd bestaan, ook in de beeldende kunst. Terwijl Picasso complexe en wilde tableaus borstelde, had je kunstenaars als Piet Mondriaan of Henry Moore, die hun eigen poëtische stilte creëerden. Ook nu bestaan er architecten die resoluut voor een meditatieve aanpak kiezen, zoals Peter Zumthor of het duo Robbrecht en Daem. Hun uitgepuurde vormentaal sluit ook aan bij de eeuwenoude architectuurtraditie. Van de middeleeuwse kloosters en abdijen waarin soberheid, doorzichten en lichtinvallen primeren, tot aan de grote architectuur van de renaissance, bezeten door perspectieven en proporties.

In dit laatste rijtje hoort ook Hans Verstuyft thuis. Hij ontvangt je niet alleen op een opvallend rustige manier, maar drukt zich ook bedachtzaam uit. Het penthouse, opgevat als een belvedère, bevindt zich op de vijftiende verdieping van een woontoren en kijkt uit over Antwerpen, de bocht van de Schelde en de haven. Door de extra hoge plafonds lijkt het penthouse een kroon op het flatgebouw. ‘Net als in een herenhuis zijn de ruimtes 3,5 tot 4,5 meter hoog. Dat zorgt niet alleen voor een bijzonder ruimtelijk gevoel, het vergroot ook je zicht. Je krijgt niet alleen een sky- line, maar ook een groot deel van de hemel te zien. Daardoor straalt het licht ook heel diep, zeg maar dwars doorheen de woning. Dat vind ik zelf adembenemend’, zegt hij enthousiast.

Rust en rechthoeken

‘De flat beslaat ongeveer het dubbele oppervlak van een doorsneeappartement en heeft rondom een terras. In zo’n geval kun je ervoor kiezen om alles gewoon open te maken en één grote woonruimte te creëren. Maar dat was geen optie. Er moesten afgesloten ruimtes zijn en architecturale elementen, zoals doorzichten, volumes en wanden. Ik wou ook alles in een juiste verhouding. De slaapkamers mochten niet te groot worden ten opzichte van de leefruimte, die toch steeds de belangrijkste ruimte blijft. En de architectuur hoort vooral rust uit te stralen. Dat was ook de vraag van de bouwheer, gezien het stadslandschap aan de buitenkant al voor genoeg energie en dynamiek zorgt’, aldus de ontwerper.

De architect, die het gebouw niet zelf ontwierp, kon nog tijdens het bouwproces interveniëren. ‘Daardoor kon ik bijvoorbeeld opteren voor de creatie van een 360° terras en een gevel die als een soort gaanderij werd opgevat. Je kunt namelijk ook achter de gevel lopen wanneer de ramen openstaan.’

Hans Verstuyft wikt en weegt minutieus de verhoudingen van elk onderdeel. Zo liet hij de wanden grotendeels met panelen bekleden, waarin deuren en kasten verscholen zitten. Het grafische ritme van de wanden komt terug in de rechthoekige vloertegels en de hoge pivoterende deuren. De proporties zijn royaal. De slanke en krachtige elementen verhogen de monumentaliteit van het geheel. Het is duidelijk: hier wandel je niet door een flat, maar door een op 15 hoog gelegen stadswoning.