‘Epidemies hebben al bewezen een inspiratiebron te zijn voor architecten en designers’

‘De grote pauzeknop die corona ons deed indrukken, heeft ons aan het denken gezet’, schrijft Knack Weekend-redactrice Amélie Rombauts.

Heruitvinden. Als er één woord trending was de laatste maanden, dan is dat het wel. Ik neem de proef op de som en tik het in op Gopress, de online persdatabank van Belgische kranten en nieuwsmagazines. Tussen 14 maart – de dag dat ons land in lockdown ging – en vandaag geeft het woord meer dan achthonderd hits in Vlaamse print- en onlinemedia. Bijna vijf keer per dag. Zo vaak verkondigden overheden en politici, ondernemers en vakbonden, sectoren en industrieën aan journalisten dat ze genoodzaakt zijn zichzelf heruit te vinden. Deden ze dat niet zelf, dan wees een opiniemaker hen op de noodzaak ervan. Maar ook individueel zijn we allemaal, openlijk of stiekem, op zoek naar hoe het nu verder moet. De grote pauzeknop die corona ons deed indrukken, heeft ons aan het denken gezet. Is onze job essentieel? Staan we achter het verhaal dat we verkopen? Is het verantwoord om er iedere dag voor te gaan bumperrijden in de file?

Online werden we ook gretig aangespoord om de gezondheidscrisis als een opportuniteit te zien. Eén specifiek essay op Medium bleef me bij: Prepare for the Ultimate Gaslighting, van Julio Vincent Gambuto. Hierin roept de New Yorkse schrijver en regisseur op om ons niet te laten vangen door reclame- en andere boodschappen om te hunkeren naar onze precovid-manier van leven. Veel beter kunnen we – Marie Kondo achterna – schoon schip maken en herbeginnen. Lokaler, socialer, inclusiever, duurzamer en ecologischer. De tekst werd wereldwijd meer dan twintig miljoen keer gelezen.

Epidemies hebben in het verleden al bewezen een inspiratiebron te zijn voor architecten en designers. Frederick Law Olmsted bedacht Central Park als groene long voor New York, na de tweede cholera-uitbraak in de stad in 1849. Een plaats waar stedelingen zorgeloos gezonde lucht konden inademen, in tegenstelling tot de ziekmakende ‘gassen’ – er was nog geen sprake van ziektekiemen – in de overbevolkte straten van de stad. In Londen leidde de infectieziekte tot een modern riolerings- en waterzuiveringssysteem. En de modernistische beweging vond in tuberculose een reden om woningen te ontwerpen met aandacht voor licht en ventilatie.

Volgens experten in Architectural Digest zal deze pandemie als een soort incubator werken. Ze zal de uitvoering van sommige ideeën en toekomstvisies op het vlak van architectuur en design versnellen. Als ik dat mag geloven, stemmen de inzichten en denkbeelden verspreid over deze Black Design me hoopvol. Van een bredere, meer inclusieve ontwerperspoule (Sofie De Caigny) tot coöperatieve woonensembles (Erik Wieërs) of de keuze van onze Designer van het Jaar Sep Verboom om voor sociale en duurzame winst te gaan in plaats van cold hard cash. ‘Impact willen hebben op maatschappij en omgeving is bijna mainstream te noemen bij jongeren’, vertelt hij, en dat wordt ook bevestigd in ons dossier jong talent.

‘Als het moeilijk wordt, moet je creatief zijn’, zegt een van de experts ook. Misschien bezorgt een generatie heruitgevonden designers, architecten en allerhande creatieve geesten ons de komende jaren wel hun beste werk ooit.