Op de braderie van Lille werd een uniek stuk Torhout aardewerk ontdekt.
Meer weten over antiek? Ontdek ook onze antiekrubriek.
Enkele dagen geleden stuurde een lezeres van de antiekrubriek op deze site een bescheiden briefje door met enkele foto’s van een fraai stuk aardewerk dat ze begin deze maand vond op de braderie in Lille. Duizenden speurneuzen uit heel Europa zakken het eerste weekend van september af naar Lille voor de braderie waar massaal veel antiek en brocante wordt verpatst.
De meesten keerden van een kale reis thuis, maar niet deze dame die het mooiste stuk keramiek van het hele markt heeft weggekaapt. Dit is ‘a once in a lifetime’ vondst, omdat het om een uniek en nooit eerder gezien stuk Oud Torhouts aardewerk gaat.
Oud Torhouts
Torhout is tot in Nederland en Frankrijk bekend voor zijn versierd aardewerk dat er in de 19de en 20ste eeuw werd geproduceerd. Het verhaal van dit siergoed begon in het begin van de 19de eeuw toen onder meer de pottenbakkerij Willemyns rijkelijk met oplegwerk versierd aardewerk op de markt bracht. Het bedrijf draaide zijn grote omzet met de aanmaak van simpel keukenvaatwerk en tegels, maar produceerde nu en dan, meestal op bestelling, een bijzonder stuk, bijvoorbeeld voor een huwelijk.
Op die manier werden er prachtige vuurkorfjes, koffiekannen, inktstellen en wijwatervaatjes gemaakt in een soort volkse Lodewijk XVI stijl. Dit noemen kenners het Oud Torhouts aardewerk. In 1885 verkocht de familie Willemyns zijn bedrijf aan pottenbakker August Maes, maar het werd vooral onder de leiding van zijn zoon Leo een welvarend bedrijf dat zich specialiseerde in art nouveaukeramiek.
Maes produceerde prachtige stukken die niet enkel in Brussel werden verkocht, maar ook naar Engeland werden uitgevoerd. Deze productie werd dan weer door zijn zoon, Amand, met succes voortgezet tot aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog die een einde betekende voor het Torhoutse Aardewerk. De productie van de familie Maes wordt als Nieuw Torhouts bestempeld, wat uiteraard relatief is.
Waarom is deze pot uniek?
Het Oud Torhouts aardewerk komst sowieso amper voor en de meeste stukken zijn bekend en lijken op elkaar. Maar deze sierpot, vermoedelijk een tabakspot, is een uitzondering van een onbekend model. Keramiekspecialist Paul Peremans (schreef onder meer het boek Torhouts Aardewerk, Lannoo) vermoedt dat het stuk in de tweede helft van de 19de eeuw werd gemaakt door Leo Maes, net voor hij de art nouveaustijl ontdekte. De parellijst op de voet en het algemene silhouet én de versiering herinneren nog aan de Lodewijk XVI-stijl, maar in een ietwat andere, volkse versie. We vinden zowel in het Brugse Gruuthusemuseum als het Koninklijk Museum voor Kunst en Geschiedenis van Brussel verwante stukken.
Maar laten we ook een oog hebben voor dit volksaardewerk dat verfijnd maar ongekunsteld is en waarvan vooral de ‘kop’ een nog bijna middeleeuwse uitstraling heeft. Ook deze kwaliteit is bijzonder en maakt deze trouvaille tot een museumstuk waar heel wat Vlaamse collectioneurs gretig naar zullen kijken.
Waarde?
De waarde van het Torhouts Aardewerk is wat gedaald, omdat er vroeger nog meer actieve verzamelaars waren en omdat ook het aanbod geslonken is. Maar voor dit soort unica blijft de interesse groot. We schatten de waarde, ondanks de gehavende staat, toch op een 4.000 euro.
Wie belangstelling heeft voor volksaardewerk en Torhouts aardewerk verwijzen we graag naar het Museum voor Torhouts Aardewerk (Ravenhofstraat 5) te Torhout, museum@torhout.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier