Wat moet je zien?

In de Friese hoofdstad Leeuwarden, waar trouwens vrijwel geen Fries wordt gesproken, vallen de keurige geveltjes langs de kanalen op.

In Bolsward moet je de Martinikerk bezoeken en een Berenburg kruidenjenever drinken. In het geboortehuis van Gysbert Japicx, de grootste Friese dichter, is de Tekstwinkel ondergebracht. Daar kan je gelegenheidsversjes laten maken, of vertalingen naar vijf verschillende talen: het Fries, het Stadsfries, het Stellingwerfs, het Bildts en het Hindeloopers.

In Dokkum, de noordelijkste stad van Nederland en één van de elf steden, loont het Admiraliteitshuis de moeite. Dokkum is internationaal bekend omdat de missionaris Bonifatius hier rond 754 vermoord zou zijn.

Franeker is altijd al een bijzonder stadje geweest. Al in 1585 was er de Franeker Academie opgericht, met de faculteiten rechten, geneeskunde, letteren en wijsbegeerte. Na die van Leiden was het de belangrijkste universiteit van het land, en zelfs René Descartes kwam er wonen en studeren. Nu is het een gezellig, klein nest met kanalen en parkeerautomaten en een indrukwekkend stadhuis.

In Franeker is het planetarium een must. Het planetarium van Eise Eisinga is niet alleen het oudst werkende ter wereld, het is een wonder van vernuft, geduld en accuratesse.

Harlingen is de grootste Friese havenstad en ligt zelfs aan de open zee. De binnenstad telt 500 monumentale gevels en prachtige pakhuizen met uitheemse namen die verwijzen naar de bestemmingen van toen. De topper is het achttiende-eeuwse Hannemahuis, waar het gemeentelijk museum is ondergebracht.

Ook het schaatsmuseum in Hindeloopen is een bezoek waard, en de uitstalramen met beschilderde huisraad. IJlst pronkt met de houtzaagmolen De Rat, het piepkleine Sloten nodigt uit tot een wandeling in het verleden en in Sneek springt het Fries Scheepvaart Museum in het oog.

Op een steenworp van Hindeloopen ligt het stille Stavoren, waar volgens de overlevering de paleizen van de Friese koningen in zee zijn verdwenen, en dat in 991 door de Noormannen werd verwoest. Tegenwoordig is Stavoren een watersportcentrum met dorpsallures en de thuishaven van de zeilvloot.

In Workum is het Jopie Huisman Museum heel apart. Jopie Huisman werkte aanvankelijk als schilder in een aardewerkfabriekje, maar die wereld bleek hem te eng. Dus fietste hij het land af op zoek naar afgedankte vodden en oude metalen, want die hebben allemaal een eigen verhaal. Die verhalen geeft hij nu door met pen en penseel, en zijn oeuvre is inmiddels zo beroemd dat hij de enige Nederlandse kunstenaar is die bij leven een eigen museum heeft gekregen.

Vergeet niet in Marssum de kerk en het prachtige Poptaslot te bezoeken, een waterkasteel. Ook in de omgeving van Sneek zijn de dorpen schilderachtig, zoals Oosterend, Bozum en Wiewerd met mummies onder de kerkvloer.

Je kan op vele plaatsen fietsen en boten huren. Op het water is een tocht door Fryslân nog zo mooi.